ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ
ΕΙΣ ΤΟΝ ΑΓΙΟΝ ΕΥΓΕΝΙΟΝ

Τίτλος βιβλίου: Χαιρετισμοί εἰς τόν Ἅγιον Εὐγένιον Συγγραφέας καί ©: Ἀρχιμ. Χριστοφόρος Καραβίας
Α ́ ἔκδοση: Ἀθήνα 2022
Ἐπιμέλεια Ἔκδοσης:
Βιβλιοπωλεῖο Νεκτάριος Δ. Παναγόπουλος Χαβρίου 3, 10562 Ἀθήνα, 210.3224819 www.npanagopoulos.gr hi@npanagopoulos.gr

Ο ΒΙΟΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΕΡΟΜΑΡΤΥΡΟΣ
ΕΥΓΕΝΙΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΑΓΧΙΑΛΟΥ ΤΟΥ ΙΘΑΚΗΣΙΟΥ
Ὁ Ἱερομάρτυρας Εὐγένιος γεννήθηκε τό 1752 στή βενετοκρατούμενη Ἰθάκη. Εἶχε τήν εὐλογία νά γεννηθεῖ μέσα σέ ἀκραιφνῶς Ὀρθόδοξο πνευματικό περιβάλλον ἀπό εὐσεβεῖς γονεῖς, τόν ἱερέα Κωνστα- ντῖνο Καραβία–Τσεμπέρη καί τήν πρεσβυτέρα Μαρ- γαρίτα, λαμβάνοντας τό ὄνομα Εὐστάθιος στόν παλαιό Ἱερό Ναό τοῦ Εὐαγγελιστῆ Ἰωάννη τοῦ Θεολόγου, στό ὕψωμα Κουνουβάτο τοῦ σημερινοῦ χωριοῦ Περαχώρι, ἀκριβῶς δίπλα ἀπό τόν τόπο τῆς γέννησης τοῦ ἄλλου μαρτυρικοῦ γόνου τοῦ ἴδιου νησιοῦ, Ἁγίου Ραφαήλ τοῦ Ἰθακησίου.

Στό οἰκογενειακό του περιβάλλον ἀνατράφηκε «ἐν παιδείᾳ καὶ νουθεσίᾳ Κυρίου». Στή γενέτειρά του δέχθηκε τήν ἐγκύκλια μόρφωση καί ἀργότερα σπού- δασε στό Μεσολόγγι, στήν Κεφαλληνία καί στήν περιώνυμη «Εὐαγγελική Σχολή» τῆς Σμύρνης. Ἑκεῖ ἐκάρη μοναχός, λαμβάνοντας τό ὄνομα Εὐγένιος καί χειροτονήθηκε Διάκονος καί Πρεσβύτερος, μᾶλλον ἀπό τόν τότε Μητροπολίτη Σμύρνης καί
μετέπειτα Οἰκουμενικό Πατριάρχη, Γρηγόριο Ε ́. Θά διαπρέψει ὡς Διδάσκαλος τοῦ Γένους στό Αἰτωλικό, στήν Ἀδριανούπολη, στή Φιλιππούπολη, στήν Ἀγχίαλο, ἀλλά καί στήν Κωνσταντινούπολη, κοντάστούςΦαναριῶτες ἩγεμόνεςτῆςΜολδαβίας
καί τῆς Βλαχίας ὡς διδάσκαλος τῶν παιδιῶν τους. Χειροτονήθηκε Μητροπολίτης Φιλιππουπόλε- ως τό 1808, ὅμως δέν κατόρθωσε νά μεταβεῖ στήν ἕδρα του ὕστερα ἀπό ραδιουργίες τῶν Τούρκων. Τό 1813 ἐπελέγη ἀπό τόν νέο Πατριάρχη Κύριλλο Στ ́ καί τήν περί αὐτόν Σύνοδο γιά τή Μητρόπολη Ἀγχιάλου (σημερινή Βουλγαρία).

Ὁ Ἱεράρχης Εὐγένιος ξεχώρισε γιά τή σωφρο- σύνη, τη μόρφωση καί γενικά γιά τά Θεοδώρητα χαρίσματά του· κυρίως, γιά τή γενναιότητα καί τήν ἑτοιμότητά του νά θυσιάσει πρόθυμα ὡς Καλός Ποι- μένας καί τή ζωή του ἀκόμα γιά τά πνευματικά του παιδιά. Μιμητής τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων, μέ νηφά- λια κρίση ἀντιμετώπιζε ὅσα συνέβαιναν στήν ἐπαρ- χία του· ἐργαζόταν γιά τή διάδοση τοῦ Εὐαγγελίου· ἔφερνε εἰς πέρας τό καθῆκον του. Δίδασκε συνεχῶς καί συμβούλευε τά πνευματικά του παιδιά. Λειτουρ- γοῦσε ὡς πατέρας ἀληθινός, ἀνύστακτος ἡγέτης «τῶν φιλοχρίστων Ῥωμαίων», Νοιαζόταν γιά κάθε ἔργο εὐποιΐας, δείχνοντας ξεχωριστή μέριμνα γιά τήν ἵδρυση σχολείων «τῶν Φώτων καί τοῦ Εὐαγγε- λίου».  Ὅταν ἐξερράγη ἡ Ἑλληνική Ἐπανάσταση τόν Φεβρουάριο τοῦ 1821 στίς Παραδουνάβιες Ἡγεμο- νίες, ὁ Εὐγένιος βρισκόταν στήν Ἀγχίαλο. Ἦταν καί ὁ ἴδιος ἀναμεμιγμένος στήν προετοιμασία τοῦ Ἀγώνα, μυημένος ἀπό καιρό στήν Φιλική Ἑταιρεία, ὅπως οἱ πλέον γρηγοροῦσες συνειδήσεις τοῦ ὑπόδουλου Ἑλληνισμοῦ. Τό ποίμνιό του ἀγωνιοῦσε, προσμέ- νοντας τή βέβαιη τουρκική ἀντίδραση. Ὁ Εὐγένιος, ἄν καί μποροῦσε νά διαφύγει στήν ἀγγλοκρατού- μενη Ἰθάκη ἤ στήν ἐπαναστατημένη Ἑλλάδα, παρέ-

μεινε κοντά στό ποίμνιό του.
Τήν Παρασκευή πρό τοῦ Λαζάρου τοῦ 1821 συ-
νελήφθη καί προσήχθη στό Διοικητήριο τῆς πόλης, ὅπου χλευάσθηκε, ἐξυβρίσθηκε καί προπηλακίσθηκε ἀτιμωτικά. Κατόπιν, τέθηκε πάνω σέ ἄλογο χωρίς ἐφίππιο (σέλα), κοιτάζοντας πρός τά πίσω καί μέ τά πόδια δεμένα κάτω ἀπό τήν κοιλιά τοῦ ζώου. Δια- πομπευόμενος ἔτσι καί μέ τή συνοδεία ἐξαγριωμέ νων ἐνόπλων, στάλθηκε ἔτσι διά ξηρᾶς, στόν τόπο τοῦ μαρτυρίου του.

Μετά ἀπό πολυήμερο ταξίδι, ἔφτασε στήν Πόλη τό πρωΐ τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς. Ρίχτηκε ἀμέσως στή φυλακή τοῦ «Μποσταντζήμπαση», τήν πιό ἀ- παίσια φυλακή τῆς Πόλης, τόπο σκληρῶν βασανι- στηρίων, ὅπου συνάντησε νά κρατοῦνται τούς Μη- τροπολίτες Ἐφέσου Διονύσιο, Νικομηδείας Ἀθα- νάσιο, Δέρκων Γρηγόριο, Ἀδριανουπόλεως Δωρό- θεο, Θεσσαλονίκης Ἰωσήφ καί Τυρνόβου Ἰωαννί- κιο μαζί μέ λαϊκούς ἐκ τῶν προκρίτων τοῦ Γένους.
Μέ τά ἀλλεπάλληλα βασανιστήρια, στά ὁποῖα ὑποβλήθηκαν προκαλοῦνταν συνεχῶς ἀπό τούς Τούρκους δεσμοφύλακες νά ἀπαρνηθοῦν τήν Πί- στη τους στόν Σωτήρα Χριστό καί νά προδώσουν τά τῆς Ἐπαναστάσεως. Τίποτε ὅμως δέν ἔκαμψε τό φρόνημά τους.
 Πρώτιστος ὅλων σέ θάρρος καί καρτερικότητα, ἀναδεικνύεται ὁ ἱερώτατος Εὐγένιος, ὁ ὁποῖος ἀ- πευθύνει καί στούς ὑπόλοιπους φυλακισμένους, λόγους ἐνισχυτικούς μπροστά στό μαρτύριο πού ξανοίγεται μπροστά τους. Στήν ὥρα αὐτή τῆς δοκι- μασίας ἐντείνεται ὅλων ἡ προσευχή. Οἱ ἔγκλειστοι Ἀρχιερεῖς ἐξομολογοῦνται ὁ ἕνας στόν ἄλλον καί ἑτοιμάζονται νά δεχθοῦν ὡς ἐφόδιον ζωῆς αἰωνίου τό Δεσποτικό Σῶμα καί Αἷμα, λίγο πρίν καί αὐτοί προσφέρουν τήν ἴδια τους τήν ὕπαρξη θυσία αἱμα-

τηρή στόν ζῶντα Θεό.
Ὅπως γράφει ὁ ρήτορας τῆς Μεγάλης Ἐκκλη-
σίας, Κωνσταντῖνος Οἰκονόμος, «ὁ ἱερός Ἀγχιάλου, ζήλου θείου Πνεύματος πλησθείς, ἀνέκραξεν ἐκ τοῦ μέσου τῶν βασανιστηρίων:
Ὦ δήμιοι, τί στοχάζεσθε; Μικρά δι’ ἡμᾶς εἶναι ταῦτα τά κολαστήρια. Κόψετέ μας τά μέλη, συντρί- ψατέ μας τά ὀστᾶ, καύσατέ μας τάς σάρκας, ἐπινοήσατε πᾶν εἶδος ἀνηκούστου τιμωρίας, ὅλα θέλο- μεν τά ὑποφέρῃ μετά χαρᾶς. Διά μίαν δράκα αἵμα- τος κυκλοφοροῦντος εἰς τάς φλέβας μας, διά μίαν λεπτήν ἀέρος ἀναπνοήν, δέν πωλοῦμεν τήν εὐσέ- βειαν εἰς τήν μανίαν τῆς ἀσεβείας. Ἀρχιερεῖς εἴμεθα τῆς Ἐκκλησίας τῶνΜαρτύρων, ποιμένες λαοῦ, διά τόν ὁποῖον ὡρκίσθημεν καί νά ἀποθάνωμεν, μαθη- ταί τοῦ Χριστοῦ, ὅστις ἀπέθανεν σήμερον ἐπί τοῦ Σταυροῦ. Δέν φοβούμεθα τούς ἀγρίους τοῦ σώμα- τος κολαστάς, ἀλλ’ ἀφορῶμεν πρός τόν δίκαιον τῶν ψυχῶν βραβευτήν. Δέν βλέπομεν τάς γηίνους καί τάς προσκαίρους βασάνους, ἀλλά μετροῦμεν τούς ἐν Οὐρανοῖς ἀμαράντους στεφάνους· δέν φρίττο- μεν τήν στιγμήν τοῦ θανάτου, ἀλλ’ ἀποσκοποῦμεν πρός τῆς μακαρίας ζωῆς τήν αἰωνιότητα. Μάθετε ἐξ ἡμῶν ποίαν δύναμιν ἔχει ἡ Πίστις τῶν Χριστιανῶν. Μάθετε ποῖον τό Ἔθνος, τό ὁποῖον θέλετε νά τρο- μάξητε διά τῶν βασάνων σας· μάθετε ὅτι οἱ Ἕλληνες γνωρίζουσι νά προτιμῶσι νά ἀποθνήσκουν μυ- ριάκις παρά νά προδώσωσι τούς ἀδελφούς καί τήν πατροπαράδοτον αὐτῶν Πίστιν, ἥτις τούς κάμνει τροπαιούχους τοῦ κόσμου νικητάς, κληρονόμους τῆς αἰωνίου δόξης εἰς τά Παλάτια τοῦ Βασιλέως τῶν Οὐρανῶν».

Τήν ἑπομένη, Κυριακή τοῦ Πάσχα, 10 Ἀπριλίου 1821 καί ἀφοῦ προηγηθεῖ ὁ ἀπαγχονισμός τοῦ «Με- γαλομάρτυρα τοῦ Ἀγώνα» Πατριάρχη, Ἁγίου Γρη- γορίου Ε ́, θά ἔρθει τό μαρτυρικό τέλος τῶν τριῶν ἐκ τῶν Ἱερομαρτύρων: τοῦ Ἀγχιάλου Εὐγενίου, τοῦ Ἐφέσου Διονυσίου καί τοῦ Νικομηδείας Ἀθανασίου. Ὁδηγήθηκαν στήν ἀγχόνη καί οἱ τρεῖς μέ τήν ἀρχι- ερατική τους ἀμφίεση σέ τρία διαφορετικά σημεῖα τῆς Πόλης. Ἀκολούθησαν τρομακτικά ἔκτροπα στούς δρόμους τῆς Πόλης, στή Σμύρνη καί τή Μι- κρασία. Ἕνα ἀσυγκράτητο, ἐξαγριωμένο πλῆθος ὁπλισμένων Τούρκων καί γενιτσάρων ξεχύθηκε, σφά- ζοντας, λεηλατώντας. Ὁ Ἀγχιάλου Εὐγένιος μεταφέρθηκε στήν ἀνα- τολική ἀκτή τοῦ Κερατίου Κόλπου. Ἀτρόμητος καί ἀπτόητος, περιβλήθηκε τόν βρόγχο τῆς ἀγχόνης μέ ἡρωϊκή καρτερία. Τόν κρέμασαν στήν Κιγκλιδωτή Πύλη (Παρμάκ-Καπουσού) τοῦ Γαλατᾶ καί μέ τόν τρόπο αὐτό παρέθεσε τό πνεῦμα του «εἰς χεῖρας

Θεοῦ ζῶντος», δίχως νά πάψει νά δοξάζει τόν Θεό. Τό πάντιμο λείψανό του παρέμεινε κρεμασμένο γιά τρεῖς ὁλόκληρες μέρες. Ἔπειτα, τό ἔσυραν ἀτι- μωτικά μέχρι τήν ἀκροθαλασσιά, καί τό ἐκσφενδό- νισαν στή θάλασσα, ὅπως τοῦ Πατριάρχη. Παραμέ-
νει ἄγνωστο ἄν ἐνταφιάσθηκε καί ποῦ.
Ὅπως γράφει ὁ Ἰθακήσιος λόγιος Ἱπποκράτης
Καραβίας, ὁ Εὐγένιος ἀναδείχθηκε «ἐγκαλλώπισμα τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, σέμνωμα τοῦ Ἑλληνι- κοῦ Γένους, ἀγλάισμα τῆς ἰδιαιτέρας του πατρίδος Ἰθάκης». Ὑπῆρξε «ἐν μέν τῇ ζωῇ ὁ σοφός διδάσκα- λος, ὁ ἐνάρετος καί θεοπρεπής Ἱεράρχης, ὁ πιστός τηρητής τῶν ἱερῶν κανόνων καί τῶν παραδόσεων
 τῆς Ἐκκλησίας, ὁ ἀκραιφνής, ὁ ἁγνός καί ἔνθερμος πατριώτης, ἐν δέ τῷ θανάτῳ ἔλαβεν ἐπαξίως τόν ἔνδοξον τοῦ μαρτυρίου στέφανον».

Καί σύμφωνα μέ τόν ἄλλο Ἰθακήσιο βιογράφο του, Νικόλαο Καραβία – Γρίβα: «Ὁποῖος ἄρα ἔπαι- νος δέν χρεωστεῖται εἰς τόν ἀοίδιμον τοῦτον Ἀρχιε- ρέα, τόν τύπον καί τό παράδειγμα τῆς ἀρετῆς, τόν διδάσκαλον καί μαθητήν τοῦ Εὐαγγελίου, τόν ὑπέρ πίστεως καί πατρίδος ἀγωνισθέντα καί ὑπέρ τῆς ἐλευθερίας τήν ζωήν του θυσιάσαντα μέ ἄκραν γεν- ναιότητα καί σταθερότητα! Αἰωνία σου ἡ μνήμη, ἄνερ μακάριε! Δέν ἀπέθανες, ὄχι, ἀλλά ζῇς, δοξα- σμένος καί στεφανωμένος μέ τόν ἀμάραντον στέ- φανον τῆς εὐκλείας. Εἶσαι τό ἀντικείμενον τοῦ θαυ- μασμοῦ ὅλων τῶν ζώντων. Εἴθε πολλοί νά μιμη- θῶσι τό παράδειγμά σου, τήν ἀρετήν καί τόν βίον σου, διά νά άποκτήσωσιν ὄχι τήν ψευδῆ, ἀλλά τήν ἀληθῆ ἐκείνην δόξαν, τήν ἀγήρατον καί ἀθάνατον, τῆς ὁποίας ἠξιώθης!»
Δοξάζουμε, λοιπόν, τόν «ἐνδοξαζόμενον ἐν ταῖς μνείαις τῶν Ἁγίων Του» Κύριό μας γιά αὐτή τήν με- γάλη πνευματική δωρεά καί εὐχόμαστε σέ ὅλους, κληρικούς καί λαϊκούς, νά μᾶς ἀξιώσει νά δίνουμε πάντοτε τό «μαρτύριον τῆς συνειδήσεως» καί, τε- λικά, τήν «καλήν ἀπολογίαν, τήν ἐπί τοῦ φοβεροῦ βήματος τοῦ Χριστοῦ», ἀναδεικνύοντάς μας κοι- νωνούς τῆς Βασιλείας Του· συμπολίτες τοῦ Ἁγίου

Εὐγενίου καί πάντων τῶν Ἁγίων. Ἀμήν.
Πηγή : Ἱερά Μητρόπολις Λευκάδος καί Ἰθάκης Ἀπολυτίκιον.

Ἦχος α ́. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
(Ποίημα ἀρχιμ. Χριστοφόρου Ε. Καραβία)
Τῆς Ἰθάκης ὁ γόνος, Ἀγχιάλου ἐπίσκοπος καὶ τῶν ὑποδούλων Ἑλλήνων ὁ πατὴρ ὁ φιλό- στοργος. Εὐγένιε ὡς εὗρες ἐν Θεῷ, πολλὴν τὴν παρ- ρησίαν καὶ ἡμᾶς, μαρτυρίου ταῖς ἀκτῖσι καὶ καρτε- ρίας ἐνίσχυσον ψάλλοντας· δόξα τῷ σὲ φωτίσαντι Χριστῷ, δόξα τῷ σὲ χαριτώσαντι καὶ ἐν ἐσχάτοις καιροῖς σὲ ἁγιάσαντι.
Εὐγένιε, δέχου τοὺς ἀτέχνους ἡμῶν ὕμνους, καὶ δίδου χάριν τῷ σῷ συνεπωνύμῳ.

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ ΕΙΣ ΤΟΝ ΑΓΙΟΝ
ΕΥΓΕΝΙΟΝ
Κοντάκιον. Ἦχος πλ. δ ́. Τῇ Ὑπερμάχῳ.
Τὸν τῆς Ἰθάκης, εὐκλεῆ γόνον, ὑμνοῦμέν σε, τὸν ἐν τῷ σκότει τῆς δουλείας διαλάμψαντα, καὶ ἀστράψαντα τὸ φῶς διὰ μαρτυρίου. Ὡς τὴν πί- στιν δι’ ἀγχόνης ἐτελείωσας, δίδου Πάτερ, τὴν εὐ- σέβειαν τοῖς τέκνοις σου, ἵνα κράζωμεν· Χαίροις, μάκαρ Εὐγένιε.
Ἄγγελος τῆς εἰρήνης καὶ δυνάμεως στῦλος, ἐ- δείχθης, ὦ Εὐγένιε μάκαρ· (ἐκ γ ́)· καὶ τῆς τοῦ Κυρίου φωνῆς, τοῦ καλοῦντός σε εἰς δόξας ὑ πήκουσας, καὶ τὸν σταυρὸν ἀνέλαβες, διὸ σὲ ἐπαινοῦμεν οὕτως·
Χαίροις, Ἰθάκης ὁ εὔπατρις γόνος·
χαίροις, Ἑπτανήσου μέγα κλέος.
Χαίροις, ἱερέως υἱὸς ἀξιώτατος·
χαίροις, ὀρθοδοξίας μαθητὴς ἄριστος.
Χαίροις, ὅτι εὐσθενῶς τὴν ὁδὸν Κυρίου ὥδευσας· χαίροις, ὅτι συμπαθῶς τὸν λαὸν τοῦ Θεοῦ ἔστερξας. Χαίροις, ὅτι πρὸς τὰς γνώσεις εἶχες τὴν ἔφεσιν· χαίροις, ὅτι πρὸς ἀγῶνας εἶχες τὴν πρόθεσιν. Χαίροις, ὁ λαβὼν παιδείαν ἔνθεον·
χαίροις, ὁ τιμῶν σῶν προγόνων κάματον. Χαίροις, ὁ ἐπιμελούμενος ψυχῆς·
χαίροις, ὁ παιδιόθεν ἀγωνιστής.
Χαίροις, μάκαρ Εὐγένιε.
Βλέψας ὁ τοῦ Κυρίου ταπεινότατος δοῦλος, ἀχλὺν τὴν ἐκ δουλείας τοῦ γένους, εἰς ἄδυτα
αὐτοῦ τῆς ψυχῆς, εἰσελθὼν διὰ νήψεως ἔγνωκε, τὴν τοῦ Κυρίου πρόσκλησιν καὶ πρὸς αὐτὸν πιστῶς ἐβόα·

Ἀλληλούια.
Γ εηρῶν νοημάτων καὶ φθαρτῶν ἡδυσμάτων, τρυ- φὴν μὴ ἐκλεξάμενος, μάκαρ, πρὸς τὴν σοφίαν τῶν Γραφῶν καὶ τὰς τῶν Πατέρων διδαχὰς ἔστρε- ψας, τὸν νοῦν καὶ τὴν διάνοιαν· ὅθεν πρὸς σὲ βοῶ-
μεν ταῦτα·
Χαίροις, βουλὴν Θεοῦ ἐρευνήσας·
χαίροις, μηχανὰς ἐχθροῦ συντρίψας.
Χαίροις, φιλοπόνως ἀσκῶν σὰ χαρίσματα·
χαίροις, θεαρέστως ὑμνῶν τὸν Παράκλητον. Χαίροις, Εὐσταθίου μάρτυρος ὁ τὸ ὄνομα λαβών· χαίροις, Ραφαὴλ ὡς Μάρτυρα ὁμοπάτριον τιμῶν. Χαίροις, τῶν σῶν γονέων πολυφίλητον τέκνον· χαίροις, σῶν διδασκάλων μαθητὴς εὐπαίδευτος. Χαίροις, ὁ φῶς αὐξάνων τῆς γνώσεως·
χαίροις, τὸ φῶς ποθῶν τῆς θεώσεως.

Χαίροις, εἰς βάθος τὸν βίον ἐλέγξας· χαίροις, εἰς ὕψος τὸν νοῦν ἀνατείνας.
Χαίροις, μάκαρ Εὐγένιε.
Δ έσμιος οὐχ ὑπῆρξας δυτικῶν διδαγμάτων, ἠθῶν καὶ ἰδεῶν ἀλλοτρίων. Παραδόσεως τῆς πα- τρικῆς, καὶ ὀρθῶν πιστευμάτων ὢν ὑπέρμαχος, καὶ
πᾶσι τούτοις ἐντρυφῶν, Θεῷ ἐκραύγαζες, παμμάκαρ·
Ἀλληλούια.
Ἔχων ἐν τῇ ψυχῇ σου, Ἱεράρχα Κυρίου, τὸν τῆς ἀφιερώσεως πόθον, ἡτοιμάσθης προ- θύμως ζητῶν, διὰ τῆς θύραθεν παιδείας ἐφόδια, ἵνα φωτίσῃς τοὺς συνδούλους σου· διὸ σοὶ προσφω- νοῦμεν ταῦτα·
Χαίροις, Θεόν ἐκ παιδὸς ἀγαπῶν· χαίροις, πατρίδα φιλτάτην ἐρῶν.
Χαίροις, ἐξασκῶν προσευχὴν κατανύξεως·

χαίροις, διακονῶν λατρείαν τοῦ Κτίσαντος. Χαίροις, ἄνθος τῆς νεότητος ὁ τηρῶν ἀειθαλές· χαίροις, κάλλος τὸ τοῦ πνεύματος ὁ φυλάττων ἀσινές. Χαίροις, ὁ ἐργασίας προτιμῶν τὸν ἀγῶνα·
χαίροις, τῆς ἀκρασίας ὁ ἐμφράξας τὸ στόμα. Χαίροις, ἐμπόνως ὁ κτείνας τὰ πάθη·
χαίροις, ἀφθόνως ὁ βλύζων τὴν Χάριν.
Χαίροις, χρηστῶν ἀρετῶν μυστολέκτα·
χαίροις, χρησμῶν τοῦ ἐχθροῦ ἀναιρέτα.
Χαίροις, μάκαρ Εὐγένιε.
Ζ ῆλον φιλαμαθείας καὶ ἠθῶν εὐκοσμίαν, ὡς εἶχες Ἱεράρχα Κυρίου, πρὸς κέντρα τοῦ διαφωτι- σμοῦ καὶ διδασκάλους σοφωτάτους ἔδραμες, λαβὼν δὲ φῶς τῆς γνώσεως, ἐδόξαζες τὸν Κτίστην ψάλλων·
Ἀλληλούια.

Ἤκουσας τῶν Ἑλλήνων, τιμιώτατε Πάτερ, τὸν θρῆνον καὶ τὴν ἀπελπισίαν, καὶ θαρρή- σας δυνάμει Θεοῦ, καλλιεργήσας δὲ σὴν ψυχήν, ἔσπευσας, τῆς γνώσεως τὰ δῶρα δοῦναι, πᾶσι τοῖς πιστῶς βοῶσι·
Χαίροις, σοφὲ γένους διδάσκαλε·
χαίροις, στερρὲ αὐγῆς προάγγελε.
Χαίροις, τοῦ ἀπέλπιδος βίου ἀναίρεσις·
χαίροις, τοῦ ἀτέρμονος σκότους ἐπίφαυσις. Χαίροις, τεῖχος ἀπροσπέλαστον πανουργεύμασι σατάν· χαίροις, δόρυ τὸ ὀξύτατον κατανύσσων συμφοράν. Χαίροις, ταπεινώσεως τὸ μέγα ὑπόδειγμα·
χαίροις, ἀλλοιώσεως τῆς θείας παράδειγμα. Χαίροις, δι’ οὗ ἐμψυχοῦνται καρδίαι· χαίροις, δι’ οὗ ἐδιδάχθησαν φαῦλοι. Χαίροις, ναῦς σωστική τοῖς ποντουμένοις· χαίροις, θρὰξ καυστικὴ τοῖς πλανωμένοις.
Χαίροις, μάκαρ Εὐγένιε.

Θυρεόν τὴν ἀνδρείαν, μάχαιραν τὴν σοφίαν, καὶ ζώνην τὴν ἁγνότητα ἔχων, ὡς ἄλλος σὺ Ὁ- δυσσεύς, καταλιπὼν Ἰθάκην ἐξάκουστον, ἔφθασας εἰς πλησίους πολιτείας, τῷ Θεῷ εὐγνωμόνως ψάλλων·
Ἀλληλούια.
Ἵ να γνώσεις αὐξήσῃς καὶ τοὺς ἄλλους φωτίσῃς, προέβης εἰς σπουδὰς ἀνωτέρας. Εἰς Μεσολόγ- γιον μεταβὰς καὶ εἰς τὴν Κεφαλλήνων νῆσον ὕστε- ρον, ἔσπευσας τὰς γνώσεις σου πληρῶσαι διὸ ἀνα-
κράζομέν σοι ταῦτα·
Χαίροις, ἁπτοῦ ἐρέβους ἡ λύσις·
χαίροις, δεινοῦ χειμῶνος ἡ δύσις.
Χαίροις, τὴν βιβλίων μελέτην αἰρούμενος·
χαίροις, ἀκηδίας πειρασμόν ἀφιέμενος.
Χαίροις, δαίμονα οἰήσεως ἐκβαλών ἐκ σῆς ψυχῆς· χαίροις, Κύριον πραότατον ἀγαπήσας τὸν Χριστόν. Χαίροις, ὁ εἰς μονήρη ἀρεσκόμενος βίον·
χαίροις, ὁ φιλόυλον μὴ μιμούμενος τρόπον.
Χαίροις, προστρέχων Θεοῦ σκηνώμασι·

χαίροις, προσπίπτων Κυρίου σεβάσμασι. Χαίροις, ὁ προσέχων ταῖς ἀναστροφαῖς σου· χαίροις, ὁ συντρέχων τοῖς συμφοιτηταῖς σου.
Χαίροις, μάκαρ Εὐγένιε.
Κ τήσας ἐν κόποις πλοῦτον, ἀρεστὸν τῷ Κυρίῳ, εἰς γῆν Μικρᾶς Ἁσίας μετῆλθες. Ἀφιέρωσιν πλήρη ποθῶν, μοναχοῦ τὸ τριβώνιον ἔλαβες, Εὐγέ-
νιος ὀνομασθεὶς καὶ ᾄδων, τῷ Πατρί τῶν Φώτων·
Ἀλληλούια.
Λ άμψας ἐν Σμύρνῃ, πάτερ, ταῖς σοῦ βίου ἀκτῖσι, παρώτρυνας τοὺς κάτω κειμένους, πρὸς ἀγῶ- νας μεγάλους νικῶν, τὴν αὐτῶν κατ’ ἄμφω ἀμάθειαν·
σοὶ τῷ ἐν τῇ Εὐαγγελικῇ σχολῇ διαπρέψαντι βοῶμεν·
Χαίροις, ἀνύψωσις πεπτωκότων· χαίροις, παράκλησις τῶν πενθούντων.
Χαίροις, τῆς καλῆς εἰδήσεως ὁ κομιστής·

χαίροις, τῆς ἀφρόνων νήψεως ὁ ἐμπνευστής. Χαίροις, δένδρον πάνυ εὔχυμον μετελθὸν ἀπὸ δυσμῶν· χαίροις, τῶν προγόνων σέμνωμα ἦκον εἰς ἀνατολάς. Χαίροις, ὅτι ὑπάρχεις βάλσαμον ἀσθενέσι·
χαίροις, ὅτι ὑπάρχεις ῥάβδος τοῖς ἀπειθέσι. Χαίροις, ὁ ἔχων ἀκράδαντον πίστιν·
χαίροις, ὁ νέμων ἀγάπην τοῖς πᾶσι.
Χαίροις, ὁ μὴ παρορῶν τὰς ἀνάγκας·
χαίροις, ὁ μὴ συντηρῶν τὰς κακίας.
Χαίροις, μάκαρ Εὐγένιε.
Μέλλοντός σου χωρῆσαι, εἰς τὴν ἱερωσύνην, σὺν δάκρυσι Χριστὸν παρεκάλεις, ὅπως τα- χέως ἐπιβλέψῃ καὶ τὰ ἐλλείποντά σοι ἀναπληρώσῃ· λαβὼν δὲ διακόνου καὶ πρεσβυτέρου χάριν, ᾄδεις·
Ἀλληλούια.

Νέαν χάριν λαμβάνων, λειτουργεῖς καὶ κηρύτ- τεις, εἰσδύων εἰς τὰ ἄδυτα χαίρων. Γρηγορίου γὰρ ἔχων εὐχήν, τοῦ τῆς Σμύρνης ποιμένος, πανά- ριστε, ἔδραμες τὸ γένος διδάξαι καὶ φωτίσαι· ὅθεν λέγομέν σοι·
Χαίροις, ὁ καθηγητὴς τῶν παίδων·
χαίροις, βακτηρία τῶν γερόντων.
Χαίροις, ὁ ἀναλαβὼν ἱεραποστολήν·
χαίροις, ὁ τὴν τοῦ ἱερέως φέρων στολήν.
Χαίροις, ὁ περιάγων πόλεις καὶ κώμας ὡς ὁ Χριστός· χαίροις, ὁ διατρέφων ἄρτῳ σῶν λόγων γένος ἡμῶν. Χαίροις, Ἀμνοῦ γλυκυτάτου Ποιμὴν θεόσταλτε· χαίροις, λαοῦ ἀπαιδεύτου λιμὴν ὑπήνεμε.
Χαίροις, Κωνσταντινουπόλεως γέρας· χαίροις, Ἀδριανουπόλεως κήρυξ. Χαίροις, δεσμίων ἀλείπτης μέγιστος· χαίροις, πρὸς ἀλλοθρήσκους ὁ πρόμαχος.
Χαίροις, μάκαρ Εὐγένιε.

Ξένος ἐκ τῶν γηίνων ἠγωνίζου γενέσθαι, βρο- τὸς ὢν σαρκοφόρος, τρισμάκαρ, προσευχήν καὶ νηστείαν ποθών, καὶ τὰ κρείττονα ἀναζητῶν ἔσπευ- σας, ἐπάλξεις νέας θεῖναι καὶ βοῆσαι τῷ Δημιουργῷ σου·
Ἀλληλούια.
Ὅλος ὢν πεπνυμένος, Παρακλήτου τῇ χάρει, κατέχων τε καλὴν μαρτυρίαν, ὁμοῦ ψήφῳ κλήρου καὶ λαοῦ τὴν ἀρχιερωσύνην ὑπουργεῖς ἅγιε, ποιμαίνων Φιλιππούπολιν ἧς ὁ λαός ἐβόα λέγων·
Χαίροις, πατέρων ἱερώτατε·
χαίροις, ἱεραρχῶν δημόκλητε.
Χαίροις, τοῦ πεσόντος ἀνθρώπου ἀνόρθωσις· χαίροις, ζυγοῦ τυραννούντων ἡ λύτρωσις.
Χαίροις, φαῦσις ἡλιόμορφε καταυγάζων καὶ πλουτῶν· χαίροις, βάσις θεοστήρικτε τῶν πραγμάτων τῶν καινῶν. Χαίροις, ἄξιον τέκνον Γρηγορίου τοῦ πέμπτου· χαίροις, ἀρχιποιμένων σέμνωμά τε καὶ κλέος.

Χαίροις, φανεὶς ἀξιόπιστος δοῦλος·
χαίροις, τοῦ Ἰησοῦ ὁ γνήσιος φίλος. Χαίροις, τῶν καμνόντων ἡ ἀνάπαυσις· χαίροις, ἀδικουμένων δικαίωσις.
Χαίροις, μάκαρ Εὐγένιε.
Πᾶσα γλῶσσα γεραίρει, τὸν σὸν ἔνθεον ζῆλον, καὶ πίστεως καλὴν μαρτυρίαν. Εἰ καὶ ἐν καιρῷ δεινῶν συμφορῶν καὶ ἐν δυσχειμέρῳ διαστήματι, ἐποίμανας σὸν ποίμνιον, τὸν Κύριον ἐδόξαζες κραυ- γάζων·
Ἀλληλούια.
Ρεύσαντος οὖν τοῦ χρόνου, νῦν τὸ πλήρωμα ἦλθεν, καιροῦ κατ’ ἐξουσίαν Κυρίου. Καὶ τοῦ γένους τῶν χριστιανῶν ἡ ἀνάστασις ἤδη ἐξανέτει- λεν, ἥν, πάτερ ἁγιόλεκτε, ἐπόθησας· διὸ σοὶ λέγω·
Χαίροις, υἱὲ τῆς Ἀναστάσεως· χαίροις, ἀφυπνιστὰ συνδούλων σου.
Χαίροις, πίστεως καὶ πατρίδος ἀγλάισμα·
χαίροις, τῶν Ἑλλήνων κληρικῶν ὡράισμα. Χαίροις, πάτερ ὡς κατέστρεψας τῶν ἐχθρῶν κακὰς βουλάς·
χαίροις, ἄνερ ἀξιάγαστε δι’ ὃν καυχᾶται Ἑλλάς. Χαίροις, ὁ πραΰς, ὁ ευθὺς καὶ ὁ σοφώτατος· χαίροις, ὁ ἡδύς, νουνεχὴς καὶ εὐπροσήγορος. Χαίροις, λαμπηδὼν ἡλίου εἰρήνης·
χαίροις, τῆς ἐλευθερίας ἡ κρήνη. Χαίροις, ὁ γένους ὑφαίνων πρόοδον· χαίροις, ὁ αἴσχους μειώσας δύναμιν.
Χαίροις, μάκαρ Εὐγένιε.
Σύνοδος ἐπισκόπων ὑπὸ τοῦ Πατριάρχου Κυ- ρίλλου, ὡς νομίμως συνῆλθεν, ἐμετέθεσέ σε, θαυμαστέ, εἰς Ἀγχιάλου Μητρόπολιν· χαίρων δὲ ἐ- δέχθης τὴν ἀπόφασιν, δοξάζων τὸν Θεὸν καὶ κράζων·
Ἀλληλούια.

Τὸν τοῦ βίου σου χρόνον, τῷ Δεσπότῃ τῶν ὅλων, παρέθηκας κλεινὲ Ἱεράρχα. Αὐτὸς οὖν ὁ τῶν πάντων Σωτήρ, πρὸς ὁδόν σε τὴν μαρτυρικὴν ὥρισεν, δοξάσας τὰς θυσίας σου ἃς τοῖσδε ἀνυμνοῦ- μεν λόγοις·
Χαίροις, ποιμενάρχα Ἀγχιάλου·
χαίροις, συμπορευτὰ Δωροθέου.
Χαίροις, Ἰωσὴφ Θεσσαλονίκης σύμψυχε·
χαίροις, Διονυσίου Ἐφέσου σύγχρονε.
Χαίροις, Ἀθανασίῳ Νικομηδείας συγκαρτερῶν· χαίροις, τῷ Δέρκων ἐπισκόπῳ Γρηγορίῳ συναθλῶν. Χαίροις, Τυρνόβου Ἰωαννικίῳ ὁμιλῶν·
χαίροις, ὁ τῇ ὁμηγύρει ταύτῃ συμμαρτυρῶν. Χαίροις, ἐν εἰρκτῇ διὰ Θεὸν κλεισθείς·
χαίροις, βασάνων πείρᾳ μὴ πτοηθείς.
Χαίροις, προκληθεὶς οὐκ ἠρνήθης Χριστόν. χαίροις, ὁ τὴν πίστιν σου ὁμολογῶν.
Χαίροις, μάκαρ Εὐγένιε.

Ὕμνοις ποίοις ἀξίοις τῶν σῶν πόνων τιμήσω, τοὺς ἄθλους σου Εὐγένιε μέγα; Τὴν ἐν ἵππῳ συντριβὴν ἐρῶ, χλευασμούς, ἀτιμώσεις καὶ τὰς μά- στιγας, ἃ ἔφερες πανάριστε, εὐχαριστῶν Θεὸν καὶ κράζων·
Ἀλληλούια.
Φαεσφόρος ἡμέρα βασιλὶς καὶ κυρία, ἀνέτειλεν ταλαίφρονι κόσμῳ. Κατ’ αὐτὴν μετ’ ἄλλων πολλῶν, τὴν ἀγχόνην ἐστέφθης, Εὐγένιε, ὡς στέφος τῆς ἀνδρείας σου· πενθῶν καὶ χαίρων οὖν σοὶ κράζω·
Χαίροις, ὁ παρὰ ἀπίστων βασανισθείς·
χαίροις, ὁ παρὰ Σωτῆρος δοξασθείς.
Χαίροις, τοῦ πεσόντος ἀγγέλου κατάλυσις· χαίροις, Πατριάρχου μιμούμενος φρόνημα. Χαίροις, ὅτι οὐχ ὑπέκυψας εἰς μανίαν διωκτῶν· χαίροις, ὡς ἐθαυματούργησας παραμένων κραταιός. Χαίροις, ὅτι σὸν σῶμα ἔγνω πάθος Κυρίου· χαίροις, ὅτι σὸν πνεῦμα ἔγνω φῶς Παραδείσου.
Χαίροις, ὅτι πνιγμῷ ἐσαββάτισας·

χαίροις, ὅτι Χριστὸν οὐκ ἐπρόδωσας. Χαίροις, χελιδὼν θείας ανοίξεως· χαίροις, ἀηδὼν τῆς ἐξεγέρσεως.
Χαίροις, μάκαρ Εὐγένιε.
Χριστομίμητον βίον Ἱεράρχου, Ὁσίου καὶ Μάρ- τυρος, τῆς ἐλευθερίας μελετῶν, χοϊκῷ τῷ νοΐ, θαυμασμοῦ τε καὶ δέους ὢν ἀνάπλεως, τὸν ἀθλοθέ- την Κύριον δοξάζω καὶ βοῶ ἐν πίστει·
Ἀλληλούια.
Ψάλλοντές σου τοὺς ἄθλους, σὲ γεραίρομεν πάντες, Εὐγένιε, Ἰθάκης τὸ θρέμμα, ἐν τῇ σῇ γὰρ οἰκήσας ψυχῇ, ὁ πάντα πᾶσι χορηγῶν Παρά- κλητος, ἐνίσχυσεν, ἐφώτισεν, ἡμᾶς δὲ ἐνέπνευσεν λέγειν·
Χαίροις, κῦδος τῶν Ἐθνομαρτύρων· χαίροις, εἷς τῶν Ἱερομαρτύρων.

Χαίροις, ὁ ἐμψυχῶν τούς συνεπισκόπους σου·
χαίροις, ὁ βλέπων Χριστὸν ἐν τοῖς κόποις σου. Χαίροις, ὅτι πάλαι ἤθλησας νῦν δὲ ἔλαμψας ἡμῖν· χαίροις, τῶν Ἑλλήνων σέμνωμα ὀρφανῶν τε ὁ πατήρ. Χαίροις, Ἰθακησίων φύλαξ καὶ πολιοῦχος·
χαίροις, τῶν ἐπισκόπων πρὸς ἀγῶνας δαδοῦχος. Χαίροις, ὁ φωτίζων σκότος σύγχρονον·
χαίροις, ὁ στηρίζων ἔθνος ὑπόδουλον.
Χαίροις, ἡμῶν ἐν κινδύνοις προστάτα·
χαίροις, ἡμῶν πρὸς τὸν Κύριον πρέσβυ.
Χαίροις, μάκαρ Εὐγένιε.
Ὦ κλεινέ Ἐθνομάρτυς, τῆς Ἰθάκης τὸ τέκνον, Εὐγένιε Χριστοῦ, (ἐκ γ ́) δέχου τήνδε τὴν λόγων ᾠδὴν, καὶ παράσχου ἡμῖν πᾶσι τὴν χάριν σου, καὶ πρὸς Θεὸν κατεύθυνον τὰ τέκνα σου ἵνα βοῶμεν·
Ἀλληλούια.

Η ΒΛΑΒΕΡΗ ΥΠΟΚΡΙΣΙΑ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ
———————————————

Στο εκκλησιαστικό περιβάλλον (τακτικά εκκλησιαζόμενοι, κληρικοί) υπάρχει έκδηλο  το φαινόμενο της υποκρισίας. Το καταλαβαίνουμε όλοι παρατηρώντας και τον εαυτό μας και τους άλλους στον τρόπο της συμπεριφοράς και των συναναστροφών μας σε βάθος χρόνου.

Γιατί όμως να συμβαίνει αυτό, ενώ θεωρητικά θα περίμενε κανείς -και κυρίως οι νέοι και οι νέες μας- να κυριαρχεί η ειλικρίνεια, η ζεστασιά και η αγάπη μέσα στην Εκκλησία;

Χρειάζεται εξ αρχής να  σημειώσουμε πως με τα όσα περιγράφουμε  δεν επιθυμούμε να γενικεύσουμε μια κατάσταση, αυτή της υποκρισίας στην Εκκλησία,  ή  να κατηγορήσουμε τους εκκλησιαστικούς ανθρώπους,  αλλά να εντοπίσουμε το πάθος της υποκρισίας  με στόχο να περιοριστεί και να βαδίσουμε  μπροστά για τη δόξα του Χριστού και της Αγίας Του Εκκλησίας που είναι η κιβωτός της σωτηρίας όλων μας.

Είναι  ίσως αρκετές  οι απαντήσεις που θα μπορούσε ψύχραιμα και συνετά να δώσει κανείς στο ερώτημα γιατί αισθανόμαστε έκδηλη την υποκρισία σε μας τους ίδιους (αν με ειλικρίνεια κάνουμε την αυτοκριτική μας) και ευρύτερα μέσα στο χώρο της Εκκλησίας,  από τις οποίες θα ήταν ευχής έργο να βάλουμε όλοι νέα αρχή με σκοπό να πάψουμε να είμαστε υποκριτές, με την βοήθεια του Θεού.

Για τρία πάθη ψυχικά αγανάκτησε ανθρωπίνως ο Χριστός:

α. Για το εμπόριο στο χώρο του ναού (ασέβεια, πλεονεξία)

β. για την αγνωμοσύνη (αχαριστία) και

γ. για την υποκρισία,  για
την οποία θα κάνουμε μερικές σκέψεις, με την επιθυμία και την ευχή, όπως είπαμε,  να την βγάλουμε άμεσα από τις ζωές μας, ως παντελώς καταστρεπτική και ψυχοφθόρα κατάσταση και συμπεριφορά.

Πώς αρχίζει να διαμορφώνεται η υποκριτική μας συμπεριφορά;
———————————-

Διαβάζουμε το Ευαγγέλιο, ακούμε τα κηρύγματα και διαβάζουμε τους βίους των Αγίων. Βλέπουμε ποιο είναι το θέλημα του Θεού, πώς έφτιαξε ο Θεός τον άνθρωπο και με ποιες αρετές θέλει να είναι στολισμένος.

Δεν μπορούμε όμως να τα κάνουμε πράξη όλα αυτά,  για πολλούς και διαφόρους  λόγους. Είτε διότι είμαστε επιπόλαιοι στον τρόπο σκέψης και ζωής, είτε διότι δεν προσπαθήσαμε πολύ αφού δεν έγινε ο δρόμος του Θεού η μόνη και η αποκλειστική επιδίωξη της ζωής μας, είτε από ανθρώπινη αδυναμία. Επίσης,  δεν καταφέραμε να επιτύχουμε τις χριστιανικές αρετές, διότι  δεν ζητήσαμε την συμβολή και την βοήθεια του Θεού, την συμπαράσταση των συνανθρώπων μας και κυρίως ενός πνευματικού καθοδηγητή-εξομολόγου.

Όλοι οι παραπάνω λόγοι και άλλοι που δεν αναφέραμε, θα έπρεπε να μας οδηγήσουν στην αρετή της ταπεινοφροσύνης, ως βοηθητική αρετή και συνισταμένη όλων των αρετών, προκειμένου να αρχίσουμε έναν καρποφόρο αγώνα για την αγάπη του Χριστού και όχι στο να υποκρινόμαστε. Με λίγα λόγια, η πνευματική μας ανεπάρκεια και ακαρπία να μας κάνει ταπεινόφρονες και όχι υποκριτές.

Όλες οι αρετές και όλα τα καλά, με την ταπεινοφροσύνη κατακτώνται. Και ο Χριστός μας όταν ήρθε στη γη, όλα με ταπεινοφροσύνη τα έκανε.

Ο Θεός αγαπά τους ταπεινούς ανθρώπους
——————————————

Για να ταπεινωθούμε επιτρέπει ο Θεός πειρασμούς και δυσκολίες.

Για να ταπεινωθούμε επιτρέπει να αποκαλυφθούν πολλές φορές οι αμαρτίες μας ή να  αδικηθούμε και να συκοφαντηθούμε.

Για να ταπεινωθούμε επιτρέπει να μην επιτύχουμε κάποιους στόχους που θελουμε πολύ.

Για να ταπεινωθούμε επιτρέπει να πάθουμε αυτά τα οποία κατακρίναμε στα πρόσωπα και στις ζωές των συνανθρώπων μας.

Αφού δεν επιλέγουμε εμείς από μόνοι μας και ελεύθερα τον δρόμο της ταπεινοφροσύνης, μας τον διδάσκει ο Θεός με τρόπο παιδαγωγικό.

Ο υποκριτής δεν έχει ταπεινοφροσύνη
—————————————

Ένα κύριο χαρακτηριστικό γνώρισμα του ταπεινού ανθρώπου είναι το ότι έχει καλή  σχέση με την πραγματικότητα. Προσπαθεί να γνωρίσει τον εαυτό του σε βάθος, με τον φωτισμό του Αγίου Πνεύματος. Εργάζεται φιλότιμα να εντοπίσει το κυρίαρχο πάθος που υπάρχει στην ψυχή του και με την βοήθεια των αρετών τις οποίες παράλληλα εξασκεί,  να το μεταμορφώσει σε μια υγιή ψυχική διάθεση και κατάσταση.

Αυτός είναι ο κύριος αγώνας του πιστού αγωνιζόμενου ανθρώπου. Αγώνας ισόβιος, με οδηγό την ταπεινοφροσύνη και κινητήρια δύναμη την αγάπη για τον Θεό και τον συνάνθρωπο, αλλά και για τον ίδιο του τον εαυτό.

Αντί αυτού του αγώνα, ο τακτικά εκκλησιαζόμενος χριστιανός,  όπως η καθημερινή μας εμπειρία μάς αποδεικνύει, επιδίδεται σε έναν αγωνιώδη και -τελικά- ανώφελο αγώνα για να «δείξει» και να «αποδείξει» στους άλλους ότι είναι κάτι το οποίο στην ουσία δεν είναι. Εδώ αρχίζει η υποκρισία. Συνώνυμα της υποκρισίας είναι

η τυπολατρεία: απολυτοποίηση των τύπων της λατρείας του Θεού με την λανθασμένη πεποίθηση ότι τηρώντας τους πιστά και μόνο, αυτομάτως είμαστε τελειοποιημένοι και στερεωμένοι στην πίστη, είμαστε ευλαβείς και καθαροί,

η επιφανειακή θρησκευτικότητα:  στείρα τήρηση καθηκόντων  όπως ο εκκλησιασμός, ο τρόπος που ντυνόμαστε κ.α. ,

η ηθικολογία: κρίνουμε τους άλλους, χωρίς αγάπη για τις προγαμιαίες σχέσεις  ή γενικότερα τις σαρκικές  σχέσεις τους, για το άσεμνο ντύσιμό τους, για το ότι δεν νηστεύουν και δεν εκκλησιάζονται

και η ανθρωπαρέσκεια: το να θέλουμε να  είμαστε αρεστοί στους ανθρώπους, το να επιδιώκουμε  τους επαίνους, το να ζούμε βασιζόμενοι αποκλειστικά στη γνώμη των άλλων.

Έτσι σκεπτόμενοι και αυτά επιδιώκοντας και πράττοντας, αλλοτριώνεται, χωρίς να το καταλαβαίνουμε η αγαθή και θεόσδοτη συνείδησή μας, παραβλέπουμε τις δικές μας αμαρτίες, ξεχνάμε  τις αμαρτίες και αστοχίες  της δικής  μας νεότητας και κατακεραυνώνουμε τους νεότερους για τον τρόπο που ζουν. Μέσα μας όμως δεν μπορούμε να είμαστε αναπαυμένοι, αλλά αντίθετα είμαστε ταραγμένοι και ανήσυχοι γιατί βασίζεται η ζωή μας σε μια ψεύτικη, σε μια σαθρή βάση, όπως είναι το πάθος της υποκρισίας.  Μεγάλη η ζημιά που προκαλείται και σε εμάς τους ίδιους και στους συνανθρώπους μας, κυρίως στα παιδιά μας αλλά και γενικότερα στους νέους εξαιτίας της υποκρισίας μας. Κανέναν δεν πείθουμε ότι είμαστε πιστοί άνθρωποι, άνθρωποι του Θεού. Τα λόγια μας μένουν μετέωρα και οι συμβουλές μας ανενεργείς. Εκτός αυτού, κακολογείται και διασύρεται το όνομα του Χριστού και της Εκκλησίας Του, εξαιτίας της δίκης μας υποκριτικής συμπεριφοράς.

Στροφή προς την Αλήθεια
——————————————-

Ας κάνουμε, λοιπόν, στροφή προς την Αλήθεια με αποφασιστικότητα και πάντα με την βοήθεια του Θεού. Η στροφή μας προς την Αλήθεια θα συντελεστεί με την αποστροφή μας στην ψυχοβλαβή υποκρισία. Κανέναν δεν ωφελούμε υποκρινόμενοι τον «καλό χριστιανό» και τον «άγιο» ενώ  παράλληλα βλάπτουμε πολλούς. Η κρυφή ζωή μας και οι κρυφές απωθημένες  σκέψεις μας,  θα στέκουν πάντα εκεί για να μας ελέγχουν και να μας κάνουν να ντρεπόμαστε τόσο για αυτές όσο και για την υποκρισία μας. Γιατί η πρόοδος στην σχέση μας με τον Χριστό γίνεται  με πολύ κόπο, με αργούς μεν αλλά σταθερούς ρυθμούς, ταπεινά,  ελεύθερα, με οδηγό την Αλήθεια, ήσυχα και αθόρυβα. Αν και  ημιμαθείς σε θέματα πίστεως και εν πολλοίς ακατήχητοι, εντούτοις γινόμαστε «παντογνώστες» , επικριτές των πάντων, κληρικών και λαϊκών αδελφών μας, μίζεροι και κουραστικοί, χωρίς να προοδεύουμε. Με αυτή μας την συμπεριφορά και στάση ζωής γινόμαστε παράδειγμα προς αποφυγήν και κλείνουμε το δρόμο των άλλων προς τον Χριστό. Δεν έχουμε κανένα τέτοιο δικαίωμα. Ας αγωνιστούμε ώστε  να εκμηδενίσουμε σταδιακά την απόσταση μεταξύ των λόγων και των έργων μας•των βαθύτερων σκέψεων και προβληματισμών μας και των όσων θελουμε να «διδάξουμε» κουνώντας το δάχτυλο στους άλλους.  Να δείχνουμε αυτό που είμαστε και όχι αυτό που δεν είμαστε. Ας παραδεχτούμε πως όλοι άνθρωποι εξίσου αμαρτωλοί και αδύναμοι είμαστε, αλλά και με πολλά χαρίσματα και δυνατότητες ώστε να γίνουμε κατοικητήρια της Χάρης του Θεού. Ας έχει, λοιπόν,  ο ένας την έγνοια του άλλου και ας επιδιώκουμε την ωφέλεια του αδελφού μας. Αυτό θα πει χριστιανός. Ο υποκριτής σταδιακά χάνει την αγάπη από τη ζωή του.

Εύχομαι, ο Τρισάγιος Θεός να μας φωτίσει και να  μας βοηθήσει στην αποφυγή της υποκριτικής μας σκέψης συμπεριφοράς,  αφού εμείς θα εντοπίσουμε και θα συνειδητοποιήσουμε ότι είμαστε λίγο – πολύ υποκριτές και θα θελήσουμε πραγματικά να απαλλαγούμε από αυτό το δυσδιάκριτο πάθος, μεταμορφώνοντάς το σε αγάπη με ταπεινοφροσύνη.

π. Χριστοφόρος

Σημείωση : Διαβάστε παρακαλώ από το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο, στο 22ο κεφάλαιο τους στίχους 15-46.

• ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ ΧΙΛΙΑΣΤΕΣ  Α΄

  Με τη βοήθεια του Θεού , αγαπητοί μου αδελφοί, θα ασχοληθούμε σήμερα και για τις δύο επόμενες Κυριακές με τις ορθόδοξες απαντήσεις  απέναντι στις κακοδοξίες των αποκαλουμένων ως  μαρτύρων του Ιεχωβά ή Χιλιαστών , οι οποίοι το τελευταίο διάστημα εντείνουν την προσηλυτιστική τους δράση στην περιοχή μας μοιράζοντας βιβλία ακόμη και σε ανήλικα παιδιά. Η σιωπή και η αδράνειά μας δεν είναι  πάντα η καλύτερη αντιμετώπιση  μπροστά σε μια τόσο καλά οργανωμένη εταιρία που εμπορεύεται τις ανθρώπινες συνειδήσεις  και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια όπως είναι η εταιρία της Σκοπιάς, η εταιρία των χιλιαστών. Εξ΄αρχής  υπογραμμίζουμε ότι  η ελευθερία του προσώπου είναι το πρώτο σημείο επαφής και η προϋπόθεση  προσέγγισης του Θεού μας προς το πλάσμα του, τον άνθρωπο.  Ο άνθρωπος είναι ελεύθερος να πιστεύει ή να μην πιστεύει στο Θεό. Γιατί όποιος δεν πιστεύει στον αληθινό Θεό, αλλά προσκυνάει άλλους ψευδοθεούς, δεν έχει πίστη αλλά πλάνη και  κακοδοξία. Ακόμη και τα γεγονός της Αναστάσεως του Θεανθρώπου Χριστού δεν επιβλήθηκε στην ανθρωπότητα με τρόπο που να υποτάξει το νου και την ελευθερία μας. Άφησε ο Χριστός περιθώριο στον άνθρωπο να πιστέψει ή να μην πιστέψει στην Ανάσταση με τρανή απόδειξη την περίπτωση του Αποστόλου Θωμά. Η πίστη λοιπόν είναι η λέξη- κλειδί που ρυθμίζει τη ζωή μας. Πιστεύουμε υπέρμετρα στις δυνάμεις μας, στις δυνάμεις του μυαλού στην εξυπνάδα  μας και στις σωματικές μας δυνάμεις, θεοποιώντας τες; Αργά ή γρήγορα αυτές θα μας εγκαταλείψουν  ή θα μας προδώσουν τη στιγμή που τις έχουμε ανάγκη. Πιστεύουμε στην εξουσία ή στο χρήμα, πιστεύουμε  στο εγώ μας με αποτέλεσμα να  καταδυναστεύουμε τους άλλους: σύζυγο , παιδιά  , υφισταμένους; Ούτε αυτό μας γεμίζει και μας ησυχάζει. Είναι όλες αυτές οι ρίζες των παθών μας που μας ζητάνε να τις ποτίζουμε για να μπορούμε να σταθούμε γιατί συνηθίσαμε ζώντας με τα πάθη να ισορροπούμε ψυχολογικά αλλά  αυτά μας παίρνουν την ικμάδα,  τη δύναμη  και μας αφήνουν κουρέλια και ναυάγια της ζωής , ζωντανούς νεκρούς , χωρίς προσανατολισμό, χωρίς τίποτα να μας ευχαριστεί και να μας ενθουσιάζει πια. Ο άνθρωπος πλάστηκε για να δοξάσει το Θεό-Δημιουργό με τη ζωή και τα έργα του. Πλάστηκε για να υπερβεί τα αδιέξοδά του με κυριότερο αδιέξοδο αυτό του θανάτου, πιστεύοντας στον νικητή του θανάτου, τον Αναστάντα Χριστό. Αυτά μας διδάσκει η αγία Γραφή (Παλαιά και Καινή Διαθήκη) και όπως αυτή ορθόδοξα ερμηνεύτηκε στο πέρασμα των  αιώνων από την Εκκλησία μας. Αυτό μας διδάσκει η παράδοσή μας, η ζωή και η θυσία των Αγίων μας και η παρουσία τους στη ζωή μας που δεν είναι τίποτε άλλο  από την  παρουσία του Θεού.  Στην πράξη όμως, το ορθόδοξο βίωμα έχουμε την εντύπωση πως εξαντλείται στο να είμαστε, υποκριτικά πολλές φορές, συντεταγμένοι σε κάποιους ηθικούς για να μην πούμε «ηθικίστικους» κανόνες ζωής, και στις εκκλησιαστικές παραδόσεις που πιστά πρέπει να ακολουθούμε για να έχουμε την κοινωνική αποδοχή και την καλή μαρτυρία από τον στενό περίγυρό μας. Αυτό είναι ένα είδος κομφορμισμού.  Κάτι τέτοιο δυστυχώς έχει φτάσει να σημαίνει η ορθοδοξία στη συνείδηση μας. Εύκολα διαπιστώνουμε όμως ότι δεν είναι μόνο αυτό αφού  η ζωή μας εξακολουθεί να κυλά μονότονα και βαρετά  και δε διαφέρει στην ουσία από τη ζωή ενός απίστου. Δεν έχουμε την πραγματική χαρά. Τη χαρά της αγάπης και της δημιουργίας. Ο άνθρωπος κουράζεται όταν  κάνει αυτό που του λένε οι άλλοι. Δεν του αρέσει να δέχεται υποδείξεις. Έτσι ευκαιριακά και μη έχοντας υπερβεί το αδιέξοδο του θανάτου χρησιμοποιεί την Εκκλησία και τα της Εκκλησίας. Είναι ένα είδος δοσοληψίας και συναλλαγής. Σα να λέει στο Θεό: Σου δίνω την παρουσία μου στο ναό , το πρόσφορο, τη συνδρομή , τη δωρεά για να μου δώσεις υγεία, επιτυχία, απαλλαγή από το κακό. Ακόμα και εμείς οι εκκλησιαζόμενοι , υιοθετώντας τα ψεύδη που διαδίδονται, έχουμε στο μυαλό μας την Εκκλησία σαν έναν οικονομικό κολοσό  με  πακτολό  χρημάτων  που είναι υποχρεωμένη να τα μοιράζει  για να είναι άξια της αποστολής της η οποία νομίζουμε πως  είναι το να βοηθά , να τρέφει , να ντύνει  και να βολεύει τους  ακολούθους της  μέχρι το θάνατό τους. Δεν είναι  αυτή η αποστολή της. Εύκολα, έτσι θεωρώντας την, μπορεί να γίνει η Εκκλησία του Χριστού στη συνείδησή μας ένα σωματείο, μια εταιρία, ένας σύλλογος φιλανθρωπικός όπως όλοι οι άλλοι. Έτσι αντιμετωπίζει πάντοτε και η πολιτεία την Εκκλησία. Σαν ένα συνεργάτη στο έργο της πρόνοιας  χάρη στην επιρροή που ασκεί στους πιστούς και τίποτα μα τίποτα παραπάνω.  Με λίγα λόγια την χρησιμοποιεί.  Έχουμε  εισέλθει για τα καλά  στην διαδικασία  να κατατάξουμε την Εκκλησία του Χριστού  μεταξύ των άλλων θεσμών: κοινωνικών , εθνικών και πολιτιστικών και χρησιμοποιούμε τα ίδια μέσα επιβίωσης και επιβολής με αυτούς. Τους νόμους της αγοράς , την γραφειοκρατία , το μάρκετιν, τις υποσχέσεις , την κάλυψη  υλικών αναγκών. Με αυτή τη λανθασμένη ωστόσο υπάρχουσα για να μην πούμε επικρατούσα άποψη και θεώρηση,  η Εκκλησία θα είχε ημερομηνία λήξης όπως όλα τα ενδοκοσμικά πράγματα. Αλλά δόξα τω Θεώ δεν είναι αυτό. Είναι  η Εκκλησία μέσα στον κόσμο αλλά δεν είναι εκ του κόσμου τούτου.  Δεν είναι αυτό που φθάσαμε να πιστεύουμε  ότι είναι κάποιοι  φιλόδοξοι  και αθεόφοβοι κληρικοί και κάποιοι ακατήχητοι βολεμένοι και επαναπαυμένοι  λαϊκοί, δηλαδή εμπόριο ελπίδας, εργαστήριο παραγωγής θαυμάτων, στεγανό κύκλωμα θρησκευομένων ατόμων για να εξυπηρετούνται μόνο αυτοί. Αν έτσι νομίζουμε, θα μείνουμε μόνοι, με άδεια στασίδια στους ναούς μας, με τα κατηχητικά σχολεία να φυτοζωούν, με περίσσευμα λόγων και έλλειμμα λόγου, όπως χαρακτηριστικά σημείωσε ο αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος. Δε μπορούμε ήδη να πείσουμε κανέναν να ακολουθήσει τις θρησκευτικές μας συνήθειες, ούτε την οικογένειά μας καν, γιατί ακριβώς έγιναν συνήθειες και όχι ανάγκες και η πίστη κατάντησε από βίωμα να γίνει θρησκεία δηλαδή θρησκευτική οργάνωση σαν αυτή των χιλιαστών.  Ας το ομολογήσουμε: Ο λαός μας είναι ακατήχητος, είναι ακόλουθος και όχι πιστός. Είναι προβληματιζόμενος αλλά όχι προσευχόμενος, έχει συναισθηματικές εξάρσεις ευλάβειας αλλά όχι αίσθημα πίστης.    Η Εκκλησία μας παρ΄ όλα αυτά  ζει  και θα ζει εις τους αιώνες γιατί έχει κεφαλή το Χριστό και σημαία την Ανάσταση. Γιατί έχει  ως σύνθημα την αγάπη ακόμη και στον εχθρό την αποδοχή του κάθε ανθρώπου με όποια ιδιαιτερότητα. Μια αποδοχή που σημαίνει πρόσληψη για θεραπεία από τα πάθη και όχι αμνήστευση ή κουκούλωμά τους. Άρα ο δρόμος της Εκκλησίας που οδηγεί στο Θεό είναι ανηφορικός δρόμος και όχι πλατύς και στολισμένος με τη βυζαντινή μεγαλοπρέπεια των ναών, των αμφίων και των επιβλητικών τελετών. Η Εκκλησία είναι το σώμα του Χριστού παρατεινόμενο εις τους αιώνας, το νοσοκομείο στο οποίο γιατρευόμαστε από τα πάθη.  Κατέχει τα όπλα κατά του διαβόλου, τα ιερά μυστήρια. Διώχνει το φόβο του θανάτου, της αμάθειας, της δυσπιστίας,  της ξενοφοβίας και δίνει την ελπίδα της αιώνιας ζωής στην πράξη. Η αυτοκριτική της οδηγεί στη μετάνοια και όχι στην απόγνωση. Οδηγεί στην αναγέννηση και μεταμόρφωση του ανθρώπου και όχι απλά στην ευκαιριακή αλλαγή και μεταμέλεια ή στους πειραματισμούς. Μας τρέφει η Εκκλησία  με το σώμα και το αίμα του Χριστού πρώτα και μετά με υλική τροφή αν χρειαστεί. Την πείνα, τη δίψα, τη γύμνια, την προσφυγιά, την κοινωνική απομόνωση  τα ανατρέπει πρώτα με την προσευχή γιατί έχει όραμα αιώνιο  και μας καλεί κι εμείς άνω να έχουμε τας καρδίας και  μετά διακονεί τον άνθρωπο με υλικά μέσα με  φιλάνθρωπες πρωτοβουλίες και ενέργειες. Αυτό το πράττει όχι για να κερδίσει το παιχνίδι των εντυπώσεων, να αναθρέψει υποτακτικούς και υπηκόους και να επιβάλει το αίσθημα της υπεροχής απέναντι στους αναγκεμένους. Όχι  για να δημιουργήσει  τεμπέληδες  και αχάριστους  ανθρώπους αλλά για να διδάξει την αγάπη, χρησιμοποιώντας  κάθε  πρόσφορο μέσο. Γιατί η Εκκλησία έχει και μεταδίδει την πραγματική αγάπη, την βαθειά αγάπη που μας ωφελεί ουσιαστικά και δεν είναι εκδηλώσεις αλτρουισμού για το θεαθήναι. Αν δεν αγαπήσουμε τον άλλο από την καρδιά μας και δεν τον βάλουμε στην προσευχή μας, γρήγορα καταναλώνεται το ψωμί που του δίνουμε και δεν πιάνει τόπο. Οι άνθρωποι πεινούν και διψούν για δικαιοσύνη και αγάπη χωρίς ανταλλάγματα, ας μην το ξεχνάμε αυτό.  Αυτά διδάσκει και βιώνει η Ορθόδοξη Εκκλησία μας. Σε αυτήν βαπτιστήκαμε , αυτής είμαστε μέλη, ενεργά ή  όχι.  Στην Ανάσταση του ιδρυτή της Ιησού Χριστού πιστεύουμε.  Αυτόν προσδοκούμε να έρθει  στη Δευτέρα παρουσία Του και κανέναν άλλο λαοπλάνο,  ψυχοσωτήρα ή ψευδομεσσία.  Τα θεραπευτικά της μέσα χρησιμοποιούμε:  την θεια Ευχαριστία, την εξομολόγηση, το ευχέλαιο, την προσευχή, την νηστεία για να γιατρευτούμε  από τα ψυχικά και σωματικά μας πάθη που είναι οι πρόδρομοι  των διαφόρων ψυχικών και σωματικών ασθενειών  χωρίς να ακυρώνουμε την θεόσδοτη και θεοφώτιστη ιατρική επιστήμη όταν και αυτή είναι επιστήμη και όχι εμπόριο ελπίδων.  Τα δικά της τέκνα έχουμε και δικούς μας φίλους, τους αγίους της, από καταβολής κόσμου μέχρι σήμερα, τα ολόφωτα αυτά αστέρια του παραδείσου και  τη ζωή τους μελετάμε και βάζουμε στόχο να μιμηθούμε. Τον αληθινό Θεό προσκυνούμε το Θεό που μας παρουσιάζουν οι δυο πρώτες εντολές του Δεκαλόγου και μας αναλύει το σύμβολο της πίστεώς μας. Έχουμε το νόμο του πάντα μπρός στα μάτια μας και κυρίως τις δυο εντολές: της αγάπης προς το Θεό και της αγάπης προς τον πλησίον πάνω στις οποίες κρέμονται όλος ο νόμος και οι προφήτες, όπως μας δίδαξε ο Χριστός. Με τις προϋποθέσεις αυτές , αγαπητοί μου αδελφοί, χωρίς μισαλλοδοξία η φανατισμό χωρίς άκαιρο και άσκοπο  ζηλωτισμό αλλά  με τη λαχτάρα του πατέρα της παραβολής του ασώτου που περιμένει πίσω στην πατρική εστία τον παραστρατημένο γιο του και  αφού  με αυτοκριτική και νηφαλιότητα εξετάσουμε πρώτα εμείς πού πιστεύουμε και αν δεν το ξέρουμε καλά να το μάθουμε και αφού αφήσουμε κατά μέρος τα αυτονόητα  που στον καιρό μας δεν υπάρχουν και τις συντηρητικές και μίζερες τακτικές μας, προς ενημέρωση και αφύπνιση και όχι προς κατάκριση, δυσφήμιση ή διαφήμιση των παραθρησκευτικών ομάδων, θα προσπαθήσουμε στα δυο επόμενα κηρύγματά μας  να παρουσιάσουμε τις πλανεμένες θεωρίες των Χιλιαστών πάντα σε συνάρτηση και αντιπαραβολή με την ορθόδοξη διδασκαλία και ιερά παράδοση , για να λάβουμε  όλοι μας  τη μέγιστη ωφέλεια και να γίνουμε από ασθενείς –ισχυροί και εδραίοι στην αμώμητη πίστη μας. Αμήν!

  ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ ΧΙΛΙΑΣΤΕΣ Β΄

  Συνεχίζουμε , αγαπητοί αδελφοί,  σήμερα με το θέμα των Χιλιαστών και εισερχόμαστε  μετά από  τις απαραίτητες εισαγωγικές διευκρινήσεις που διατυπώσαμε την περασμένη Κυριακή,  στην εμφάνιση και τις κακοδοξίες της  παραθρησκευτικής αυτής ομάδας. Δεν μπορούμε  να ονομάσουμε τους  χιλιαστές αιρετικούς αφού αιρετικός είναι εκείνος που είναι χριστιανός και πιστεύει στη διδασκαλία του Θεανθρώπου  Ιησού Χριστού , αλλά αλλοιώνει αλλάζει και διαστρέφει μία ή κάποιες από τις αλήθειες του Ευαγγελίου του Χριστού. Οι Ιεχωβάδες όμως έχουν αλλάξει και αλλοιώσει τα πάντα, όπως θα δούμε, και δεν πιστεύουν τίποτα απ΄ όσα διδάσκει το Ευαγγέλιο και ο Ιησούς Χριστός. Γι΄αυτό και δεν μπορούμε να τους ονομάσουμε ούτε καν χριστιανούς , αφού δεν πιστεύουν στον Ιησού Χριστό. Μας παραπλανούν λοιπόν εξ αρχής  όταν αυτοαποκαλούνται χριστιανοί μάρτυρες του Ιεχωβά. Με απλά λόγια λοιπόν θα παραθέσουμε τις βασικές αρχές των Χιλιαστών και ταυτόχρονα θα ξεσκεπάσουμε τις πλάνες τους με βάση τη διδασκαλία της Ορθόδοξης Εκκλησίας .
  Ο Χιλιασμός είναι μια πολύ ύπουλη θρησκεία-οργάνωση από τις πιο μεγάλες και φοβερές  που υπήρξαν στο διάβα της Ορθοδόξου Εκκλησίας . Οι ρίζες της βρίσκονται στην ιουδαϊκή θεολογία και αντιμετωπίστηκε αρχικά από τους μεγάλους Πατέρες της Εκκλησίας και τις Οικουμενικές Συνόδους. Η νέα μορφή του σύγχρονου χιλιασμού εμφανίστηκε το έτος 1881 από τον πλούσιο έμπορο εβραϊκής καταγωγής Κάρολο Ρώσελ και τους διαδόχους του Ρόδερφορδ και αργότερα Νάθαν Νόρ. Έχει ως έδρα το Μπρούκλιν των Η.Π.Α.  και πολλά μέλη σε όλο τον κόσμο που υπηρετούν με αυταπάρνηση και ζήλο την πολυεθνική εταιρία «Σκοπιά». Διαδίδει τις κακοδοξίες της μέσα από τη στρατολόγηση των οπαδών της με βιβλία , περιοδικά και σύγχρονα ηλεκτρονικά μέσα .
  1. ΤΙ ΔΙΔΑΣΚΟΥΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΙΑ ΓΡΑΦΗ
  Οι χιλιαστές έχουν την αγία Γραφή και τους αρέσει να την κρατούν στα χέρια τους  και να την προβάλλουν σε δημόσιους  χώρους πάντοτε μαζί με βιβλία τους ή με τα περιοδικά της οργάνωσης ΞΥΠΝΑ  και ΣΚΟΠΙΑ.  Θεωρούν τον εαυτό τους «σπουδαστή των Γραφών», απαγγέλουν από στήθους επιλεγμένα αποσπάσματα και προσφέρουν δωρεάν το ιερό κείμενο σε όποιον το ζητήσει. Απορρίπτουν εντελώς την ιερά παράδοση.
  ΤΙ ΠΙΣΤΕΥΟΥΜΕ ΕΜΕΙΣ
  Η Αγία Γραφή που χρησιμοποιούν δεν είναι αυθεντική  αλλά παραποιημένη και παραχαραγμένη. Οι Χιλιαστές έχουν παρέμβει στην Αγία Γραφή έχοντας αλλάξει λέξεις , ονόματα, σημεία στίξης ακόμα και ολόκληρες προτάσεις. Επίσης δεν παραδέχονται τα λεγόμενα Δευτεροκανονικά  βιβλία  της Παλαιάς Διαθήκης (Μακκαβαίων, Σοφία Σολομώντος, Σοφία Σειράχ, Ιουδίθ, Τωβίτ) τα οποία εχρησιμοποιούντο στη Λατρεία από τους πρώτους Χριστιανικούς χρόνους. Η Ιερά Παράδοση περιέχει διδασκαλίες του Χριστού και των Αποστόλων που δεν εγράφησαν αλλά παρεδόθησαν  προφορικώς από γενιά σε γενιά. Γι αυτό είναι ισόκυρη με την  Αγία Γραφή.
  2. ΤΙ ΔΙΔΑΣΚΟΥΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΡΙΑΔΙΚΟ ΘΕΟ
  Οι  Χιλιαστές αρνούνται την Τριαδικότητα του Θεού και διδάσκουν ότι η διδασκαλία περί Τριαδικού Θεού προέρχεται από τη «διάνοια του Σατανά» και ότι είναι ένα θεολογικό κατασκεύασμα.

  ΤΙ ΠΙΣΤΕΥΟΥΜΕ ΕΜΕΙΣ
  Η πίστη στη Αγία Τριάδα είναι βασική  και στοιχειώδης  αλήθεια της Αγίας Γραφής , η οποία μας διδάσκει ότι ο Θεός είναι Ένας κατά την ουσία και ταυτόχρονα Τριαδικός στις υποστάσεις. Δηλαδή τρία πρόσωπα Πατήρ, Υιός  και Άγιον Πνεύμα συνεργούν στη σωτηρία μας. Γι αυτό ο Χριστός έδωσε εντολή στους μαθητές Του να κηρύξουν τη διδασκαλία του σε όλο τον κόσμο και να βαπτίζουν τους πιστούς εις το Όνομα του  Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος.

  Αντιπροσωπευτικά χωρία της Αγίας Γραφής, που αποδεικνύουν την ανωτέρω αλήθεια:
  Από την Π.Δ.: Γεν.1,26 – Γεν. 3,22  – Γεν. 11,7  -Ησ. 6,3
  Από την Κ.Δ.: Ματθ. 3,16 – Ματθ.28,19 – Α΄Κορινθ.12,4 –Β΄Κορινθ. 1,21 –Γαλ. 4,6 –Β΄Θεσ. 3,5 –Α΄Πετρ. 1,2.

  3. ΤΙ ΔΙΔΑΣΚΟΥΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟ
  Διδάσκουν  ότι ο Ιησούς Χριστός είναι κτίσμα, είναι δημιούργημα του Θεού όπως ο άνθρωπος, τα ζώα τα φυτά. Αρνούνται τη θεότητά του λέγοντας ότι ο Χριστός είναι ο πρώτος αξιωματούχος του Θεού,  ο Αρχάγγελος Μιχαήλ. Επίσης αρνούνται τη σωματική Ανάσταση του Χριστού.
  ΤΙ ΠΙΣΤΕΥΟΥΜΕ ΕΜΕΙΣ
  Ο ίδιος ο Χριστός μας βεβαιώνει ότι «Εγω και ο Πατήρ μου εν εσμέν», έχουμε την ίδια φύση, Ουσία και Δύναμη. Και όχι μόνο τα είπε αλλά και το απέδειξε με τα θαύματά Του και κυρίως με την ένδοξη Ανάστασή Του. Η Αγία Γραφή μας παρέχει πάμπολλες μαρτυρίες , που μιλούν ξεκάθαρα περί της Θεότητας του Χριστού. Ο Θεός  Πατήρ πουθενά δεν ονομάζει κάποιον Άγγελό Του ως Υιό, διότι δεν εγέννησε τους αγγέλους αλλά τους  εδημιούργησε. Υπενθυμίζουμε ότι αυτή την κακοδοξία των Χιλιαστών εκήρυττε ο μεγάλος αιρετικός Άρειος,  που οι χιλιαστές τιμούν ως φίλο  και τον καταδίκασε η Α΄Οικουμενική Σύνοδος.
  Αντιπροσωπευτικά χωρία της Αγίας Γραφής, που αποδεικνύουν την ανωτέρω αλήθεια:
  Από την Π.Δ.: Ψαλμ. 2,17 –Ψαλμ. 44,7 – Ψαλμ. 109,1
  Από την Κ.Δ.: Ιωάν. 1,18, Ιωάν. 8,58 – Ιωάν.5,18 – Ιωάν.10,31 –Ιωάν. 14,8- Ιωάν2,19 – Φιλιπ.2,5 –Ρωμ.9,5 – Αποκ.1,8 – Α΄Τιμοθ.6,16- Κολ.1,15 –Εβρ.1,15 –Λουκ. 24,9

  4. ΤΙ ΔΙΔΑΣΚΟΥΝ ΓΙΑ ΤΟ ΑΓΙΟ ΠΝΕΥΜΑ
  Οι  χιλιαστές διδάσκουν ότι το Άγιο Πνεύμα είναι πνοή, αέρας ή ενεργός δύναμη του Θεού. Αρνούνται τη θεότητα του Αγίου Πνεύματος και την προσωπική Του υπόσταση, δηλαδή την ύπαρξή του ως προσώπου.
  ΤΙ ΠΙΣΤΕΥΟΥΜΕ ΕΜΕΙΣ
  Η  Αγία Γραφή διδάσκει ότι το Άγιον Πνεύμα είναι  το τρίτο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος  και όπως ο Υιός που γεννιέται από το Θεό Πατέρα είναι της ιδίας φύσεως με  τον Πατέρα, έτσι και το Άγιο Πνεύμα, που εκπορεύεται επίσης από τον Πατέρα, είναι της ιδίας φύσεως με τον Πατέρα, δηλαδή Θεός.
  Αντιπροσωπευτικά χωρία της Αγίας Γραφής, που αποδεικνύουν την ανωτέρω αλήθεια:
  Από την Κ.Δ.: Ιωάν. 14,26 –Ιωάν. 16,13 –Πραξ.1,16 –Β΄Πέτρ. 1,21 –Πράξ. 8,29 –Πράξ.8,29 –Πράξ.20,28-Πωμ. 8,14 –Ρωμ. 8,26 –Α΄΄Κορ.2,4 –Α΄Θεσ.1,5 –Β΄Κορ.3,18 –Α΄ Κορ.3,16

  5. ΤΙ ΔΙΔΑΣΚΟΥΝ ΓΙΑ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ
  Οι χιλιαστές διδάσκουν ότι το όνομα του Θεού είναι «Ιεχωβά» . Έτσι αρέσκονται να ονομάζουν την οργάνωσή τους μάρτυρες του Ιεχωβά , ονομασία με την οποία είναι γνωστοί σε όλο τον κόσμο. Επίσης αυτοπροσδιορίζονται  ως  «χριστιανοί μάρτυρες του Ιεχωβά».

  ΤΙ ΠΙΣΤΕΥΟΥΜΕ ΕΜΕΙΣ
  Στην Παλαιά Διαθήκη ο Θεός παρουσιάζεται με διάφορα ονόματα που φανερώνουν τις ιδιότητές Του. Το όνομα Ιεχωβά είναι εξελληνισμένος τύπος της λέξεως ΓΙΑΧΒΕ  που είναι ένα από τα ονόματα  του Θεού που σημαίνει Κύριος Ο Ιησούς Χριστός όμως ουδέποτε ανέφερε το όνομα αυτό για να ονομάσει το Θεό, αλλά χρησιμοποίησε τη λέξη Πατέρας . «Πάτερ ημών». Όσο για τον νεοφανή προσδιορισμό «Χριστιανοί Μάρτυρες του Ιεχωβά» είναι αυτονόητο ότι γίνεται για να παραπλανήσει τον κόσμο καθ΄ότι όλη η διδασκαλία τους μάχεται με μίσος κάθε τι το Χριστιανικό.
  Αντιπροσωπευτικά χωρία της Αγίας Γραφής, που αποδεικνύουν την ανωτέρω αλήθεια:
  Από την Π.Δ.: Γεν. 1,1 –Γεν. 17,1 –Γεν 14,18 –Εξόδ.4,10 –Εξόδ.6,3 –Εξόδ3,14 –Εξόδ.34,14 –Ησ.40,28 –Ησ.6,3

  6. ΤΙ ΔΙΔΑΣΚΟΥΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΝΑΓΙΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΑΓΙΟΥΣ
  Διδάσκουν ότι η Παναγία δεν είναι Θεοτόκος  και συνεπώς δεν είναι αειπάρθενος. Ισχυρίζονται ότι μετά το Χριστό απέκτησε και άλλα τέκνα και δεν της αποδίδουν καμία τιμή. Επίσης δεν δέχονται τους Αγίους μας, αρνούνται τις μεσιτείες τους, εμπαίζουν και καταπατούν  τις εικόνες .
  ΤΙ ΠΙΣΤΕΥΟΥΜΕ ΕΜΕΙΣ
  Η  Μητέρα του Κυρίου μας είναι Θεοτόκος ,  αφού γέννησε  ως άνθρωπο τον Υιό του Θεού. Είναι το γλυκύτερο όνομα μετά τον Ιησού στα χείλη όλων των χριστιανών. Στο πρόσωπό Της εκπληρώθηκε πλήρως η προφητεία σύμφωνα με την οποία θα την μακαρίζουν όλες οι γενεές των πιστών. Την τιμούμε ως αγιωτέρα των Αγίων και μητέρα του Θεού, μιμούμενοι το παράδειγμα της Ελισάβετ. Επίσης τιμούμε όλους τους αγίους που ολοκληρώθηκαν εν Χριστώ στην παρούσα ζωή και πιστεύουμε ότι η συμμετοχή τους στη ζωή του Θεού δίνει τη δυνατότητα να μεσιτεύουν στο Θεό για μας.
  Αντιπροσωπευτικά χωρία της Αγίας Γραφής, που αποδεικνύουν την ανωτέρω αλήθεια:
  Από την Π.Δ.: Γεν.3,15 –Γεν. 28,12 –Εξόδ.3,2 –Αριθ.17,23 –Ψαλμ.44,11 –Ησ.7,14
  Από την Κ.Δ.: Λουκ.1,28 –Λουκ1,42 –Λουκ.11,27 –Ιωάν.19,26 –Πράξ.1,14 –Ματθ.2,13

  Για όλες τις παραπάνω ορθόδοξες θέσεις υπάρχουν ευάριθμα αποσπάσματα , χωρία της Αγίας Γραφής που αποδεικνύουν του λόγου το αληθές και είναι στη διάθεση όλων σας.
  Την επομένη Κυριακή, συν Θεώ,  θα αναφερθούμε στις πεποιθήσεις των Χιλιαστών για τον Τίμιο Σταυρό, την ψυχή του ανθρώπου , τη Δευτέρα παρουσία, την αιμοδοσία, την Εκκλησία και ιερά Μυστήρια. Είθε  όσα ειπώθηκαν και όσα  θα ειπωθούν να γίνουν αφορμή για να μελετήσουμε  και να ζήσουμε ακόμα βαθύτερα το θησαυρό της Ορθοδόξου πίστεώς μας. Αμήν!

  ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ ΧΙΛΙΑΣΤΕΣ Γ΄
  Ας συνεχίσουμε και ας ολοκληρώσουμε σήμερα  αγαπητοί αδελφοί την απόκρουση των κακοδοξιών των χιλιαστών και ας δούμε πρώτα
  7. Τί διδάσκουν για τον Τίμιο Σταυρό
  Οι χιλιαστές απεχθάνονται το ιερό σύμβολο του Σταυρού και εκφράζονται περιφρονητικά κι ειρωνικά γι’αυτόν. Είναι χαρακτηριστικό ότι δεν κάνουν ποτέ το σταυρό τους. Δεν τον τιμούν, διότι υπήρξε, όπως λέγουν, όργανο εγκλήματος και κατηγορούν τους χριστιανούς που τον προσκυνούν, ως ειδωλολάτρες.
  ΤΙ ΠΙΣΤΕΥΟΥΜΕ ΕΜΕΙΣ
  Για μας τους Χριστιανούς ο Σταυρός είναι το καύχημά μας, διότι πάνω σε αυτόν ολοκληρώθηκε και επισφραγίστηκε το λυτρωτικό έργο του Κυρίου μας. Τον τιμούμε , τον σεβόμαστε, τον φέρουμε πάνω μας από τη βάπτισή μας και τον προσκυνούμε από τους αποστολικούς χρόνους, διότι μέσω αυτού τιμούμε τον Εσταυρωμένο Σωτήρα Χριστό. Το σημείο του Σταυρού που κάνουμε καθημερινά, είναι σημείο σωτήριο, ζωοποιό, αγιαστικό και αποτελεί σαφή ομολογία της χριστιανικής μας πίστης.
  Αντιπροσωπευτικά χωρία της Αγίας Γραφής, που αποδεικνύουν την ανωτέρω αλήθεια:
  Από την Π.Δ.: Έξοδ.14,21 –Έξοδ. 17,11 – Αριθμ.21,18
  Από την Κ.Δ.: Ματθ.10,38 – Λουκ.14,27 –Μάρκ. 8,34 – Λουκ.9,23 –Γαλ.6,14 –Φιλιπ.3,18 –Κολ.1,20 –Α΄Κορινθ.1,22

  8. ΤΙ ΠΙΣΤΕΥΟΥΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΥΧΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

  Οι χιλιαστές διδάσκουν ότι ο άνθρωπος δεν έχει ψυχή αθάνατη. Η ψυχή , λένε, είναι μια δύναμη που μας κρατάει στη ζωή,  όπως στα ζώα. Δεν είναι συστατικό στοιχείο του ανθρώπου, όπως π.χ. το ηλεκτρικό ρεύμα θέτει σε λειτουργία μια συσκευή χωρίς να είναι μέρος της. Πεθαίνοντας ο άνθρωπος περιέρχεται στην ανυπαρξία –στο μηδέν.
  ΤΙ ΠΙΣΤΕΥΟΥΜΕ ΕΜΕΙΣ
  Ο άνθρωπος είναι μια ξεχωριστή και μοναδική δημιουργία. Αποτελείται από σώμα, που είναι φθαρτό και επιστρέφει στη γη  μετά τον θάνατο. Η διδασκαλία αυτή τονίζεται επανειλημμένα στην Αγία Γραφή, που επισημαίνει ότι η ψυχή του ανθρώπου ζει μετά το σωματικό θάνατο.
  Αντιπροσωπευτικά χωρία της Αγίας Γραφής, που αποδεικνύουν την ανωτέρω αλήθεια:
  Από την Π.Δ.: Γέν.2,7 –Γεν.15,15 – Γ΄Βασ.17,21 –Ψαλμ. 48,19
  Από την Κ.Δ.: Ματθ.20,28 –Ματθ. 10,28 –Β΄Κορινθ.7,1 –Πράξ.7,59 –Ιωάν.11,26 –Α΄Ιωαν.2,17- Λουκ.16,22 –Φιλιπ.1,21 –Ιωάν.5,28 –Αποκ.14,13

  9. ΤΙ ΔΙΔΑΣΚΟΥΝ ΓΙΑ ΤΗ ΔΕΥΤΕΡΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑ
  Διδάσκουν ότι ο Χριστός θα έρθει και πάλι στη γη, για να κυβερνήσει ως επίγειος βασιλιάς για χίλια έτη. Ξεχωρίζουν τους πιστούς σε δύο ομάδες: Στο μικρό ποίμνιο των 144.000 πιστών, που θα πάνε στον ουρανό, και τους υπολοίπους , τον πολύ όχλο, που θα ζήσει αιωνίως στη γή με τα υλικά σώματα, εφ΄όσον ανήκουν στην οργάνωση. Όσοι δεν ανήκουν θα εξαφανιστούν από τον μεγάλο πόλεμο, που ονομάζουν Αρμαγεδώνα.
  ΤΙ ΠΙΣΤΕΥΟΥΜΕ ΕΜΕΙΣ
  Οι αριθμοί 144.000 καθώς και η βασιλεία των 1000 ετών που αναφέρονται στην Αποκάλυψη το Ιωάννου, είναι συμβολικοί αριθμοί που δηλώνουν το μεγάλο πλήθος , τη μεγάλη διάρκεια. Χιλιετής , κατά τους ιεχωβάδες, είναι η βασιλεία του Χριστού από την Ανάστασή του μέχρι τη συντέλεια των αιώνων, στην οποία πραγματοποιείται η ¨πρώτη ανάσταση των πιστών¨, η αναγέννησή τους εν Χριστώ. Όλοι αυτοί βρίσκονται μαζί με τον Χριστό όπου κατά την τελική κρίση θα ενδυθούν αθανασία και θα κληρονομήσουν την ουράνια βασιλεία. Σήμερα έχουν παρέλθει 2000 χρόνια από την έναρξη αυτής της Βασιλείας και το τέλος της δεν ήλθε ακόμη. Ο Ιησούς Χριστός μας υποσχέθηκε ότι κατά την Δευτέρα Παρουσία όλοι οι άνθρωποι θα αναστηθούν οι μέν δίκαιοι εις ανάσταση ζωής, όπου θα ζούν αιωνίως τη χαρά της παρουσίας του Θεού, οι δε αμαρτωλοί εις ανάσταση κρίσεως, όπου θα αισθάνονται την οδύνη της απομάκρυνσής τους από το Θεό. Η Αγία Γραφή πουθενά δε μας μιλάει για δύο ποίμνια, το μικρό και τον πολύ όχλο και αποκλείει κάθε ιδέα περί επιγείου βασιλείας.
  Αντιπροσωπευτικά χωρία της Αγίας Γραφής, που αποδεικνύουν την ανωτέρω αλήθεια:
  Από την Κ.Δ.: Ματθ.24,36 –Μάρκ.13,22 –Β΄Πέτρ. 3,10 –Ματθ.18,9 –Ματθ.6,10 –Ματθ.25,30 –Λουκ.23,43 –Β΄Πέτρ. 3,13 – Λουκ. 21,33 –Β΄Κοριθ.15,42-53

  10. ΤΙ ΔΙΔΑΣΚΟΥΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΡΜΑΓΕΔΩΝΑ
  Διδάσκουν ότι μετά την αόρατη Β΄Παρουσία του Χριστού που έγινε το 1914 και πριν παρέλθει η γενιά του έτους αυτού, θα γίνει φοβερός πόλεμος , ο Αρμαγεδώνας. Θα πολεμήσουν ο Θεός και ο σατανάς. Το αποτέλεσμα θα είναι να καταστραφούν όλοι οι κακοί και θα μείνουν μόνο οι μάρτυρες του Ιεχωβά, που θα ζουν πλουσιοπάροχα. Αμέσως μετά θα αρχίσει η  χιλιετής βασιλεία του Χριστού.
  ΤΙ ΠΙΣΤΕΥΟΥΜΕ ΕΜΕΙΣ
  Η λέξη Αρμαγεδών απαντά στην Αγία Γραφή μόνο μια φορά στην Αποκάλυψη.  Είναι σύνθετη εκ του Αρ και Μαγεδών και σημαίνει γη της Μαγεδώ. Επειδή η πόλη Μαγεδώ ήταν τόπος άγριων μαχών, θέλει ο ιερός συγγραφέας, με αυτή την εικόνα να μας τονίσει έντονα τον πνευματικό πόλεμο, που θα γίνει κατά τις έσχατες ημέρες μεταξύ των δυνάμεων του Θεού και του κακού. Οι ψευδομάρτυρες του Ιεχωβά εκλαμβάνουν τον πόλεμο του Αρμαγεδώνα μόνον ως πραγματικό. Όμως πρόκειται κυρίως για πνευματικό πόλεμο του Χριστού και των πιστών Του με το διάβολο. Ο Χριστός με το Λόγο Του και μόνο νικά το διάβολο, δεν χρειάζεται όπλα. Σήμερα όλοι οι Άγιοι και μόνο δια ονόματος του Ιησού Χριστού κατατροπώνουν το Διάβολο. Ο πόλεμος αυτός έχει αρχίσει και διανύουμε διάφορα στάδια, στα οποία νικητής είναι ο Χριστός, που πειράζεται υπό του διαβόλου και τον νικά, τον απογυμνώνει και τον καταργεί δια του Σταυρού και της Αναστάσεως και θα τον καταργήσει οριστικά μετά την Δευτέρα Παρουσία Του σύμφωνα με την Αγία Γραφή. Είναι ολοφάνερο στην Αγία Γραφή ότι ο πόλεμος αυτός στην τελική φάση θα γίνει κατά τις έσχατες αποκαλυπτικές ημέρες και μετά την «χιλιετή» Βασιλεία του Θεού.
  Αντιπροσωπευτικά χωρία της Αγίας Γραφής, που αποδεικνύουν την ανωτέρω αλήθεια:
  Από την Π.Δ.: Ησ. 11,,4 – Δ΄Βασ.6,14-18 –Εξ.14-25
  Από την Κ.Δ.: Μαρκ.1,23-35 –Πράξ.19,11 –Αποκ. 20,10 –Β΄Θεσ.2,8-Ματθ.21,19 –Μαρκ. 11,12-21

  11. ΤΙ ΠΙΣΤΕΥΟΥΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ ΚΑΙ ΤΗ ΣΗΜΑΙΑ
  Κατηγορούν την Εκκλησία ότι ευλογεί τους πολέμους και τα όπλα. Διδάσκουν ότι δεν πρέπει να υπηρετούμε την πατρίδα, ότι όλες οι εξουσίες προέρχονται  από το σατανά και στο στρατό δεν πιάνουν όπλο. Τη σημαία την θεωρούν ειδωλολατρικό σύμβολο.
  ΤΙ ΠΙΣΤΕΥΟΥΜΕ ΕΜΕΙΣ
  Η Εκκλησία δεν ευλογεί τους πολέμους και τα όπλα. Αντίθετα προσεύχεται πολλές φορές την ημέρα υπέρ της ειρήνης του σύμπαντος κόσμου. Είναι όμως δίπλα στους δίκαιους αγώνες κάθε λαού. Η κάθε εξουσία είναι υπό του Θεού δοσμένη, για να υπηρετεί τον άνθρωπο εις αγαθόν. Η σημαία είναι έμβλημα εθνικό και συμβολικό, δεν την λατρεύουμε ούτε την προσκυνούμε αλλά μαρτυρεί την ιστορία του κάθε λαού.
  Αντιπροσωπευτικά χωρία της Αγίας Γραφής, που αποδεικνύουν την ανωτέρω αλήθεια:
  Από την Π.Δ.: Αρ. 2,2
  Από την Κ.Δ.: Λουκ. 20,25 –Τίτ. 3,1 –Ρωμ.13,1,7 –Α΄Τιμ. 2,1

  12. ΤΙ ΠΙΣΤΕΥΟΥΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΙΜΟΔΟΣΙΑ
  Οι χιλιαστές ισχυρίζονται ότι αυτό απαγορεύεται από το λόγο του Θεού, που συνιστά στο λαό Του να μην τρώει αίμα ζώου τόσο στην Π.Διαθήκη (στο Λευιτικό) όσο και στην Κ.Διαθήκη (στις πράξεις των Αποστόλων). Έτσι πιστεύουν ότι και η αιμοδοσία είναι πράξη κατακριτέα και μη αρεστή στο Θεό και δεν πρέπει να γίνεται.
  ΤΙ ΠΙΣΤΕΥΟΥΜΕ ΕΜΕΙΣ
  Ο  Θεός απαγορεύει στο λαό Του να τρώει αίμα ζώου, γιατί αυτό το έκαναν οι ειδωλολάτρες πιστεύοντας ότι ρουφώντας το αίμα ενός δυνατού ζώου, έπαιρναν ταυτόχρονα και τη δύναμη αυτού του ζώου. Η μετάγγιση αίματος δεν υπήρχε την εποχή των χρόνων της Αγίας Γραφής και δεν απαγορεύεται από το Θεό. Η μετάγγιση  δεν έχει καμία σχέση με τη βρώση του αίματος. Στηρίζεται στην έμπρακτη αγάπη , που πρέπει να έχουμε ως χριστιανοί στον κάθε άνθρωπο ανεξάρτητα από την πίστη του και την εθνικότητά του. Η προσφορά αίματος είναι μια ευλογημένη και θεάρεστη πράξη, που επιβάλλεται, διότι σώζει τη ζωή των ανθρώπων, ενώ η απαγόρευσή της φονεύει τη ζωή των ανθρώπων. Ας μην λησμονούμε ότι ο πρώτος Αιμοδότης της  ανθρωπότητας είναι ο Χριστός.
  13. ΤΙ ΠΙΣΤΕΥΟΥΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ
  Μιλούν με χυδαιότητα κατά της Εκκλησίας του Χριστού, την αποκαλούν «κακιά γυναίκα» , «πόρνη», «πόρνη», «Μεγάλη Βαβυλώνα» και μιλούν με πολύ μίσος και εκδίκηση  για τους πιστούς της. Διδάσκουν με θρασύτητα ότι  η Εκκλησία εκρημνίσθη και για πολλούς  αιώνες η ανθρωπότης ήταν στο χάος, έως τον προηγούμενο αιώνα που εμφανίσθηκαν και επανίδρυσαν την Εκκλησία, την οποία αποτελούν οι 144.000 εκλεκτοί, που θα πάνε στον ουρανό. Αρνούνται όλα τα μυστήρια της Εκκλησίας.

  ΤΙ ΠΙΣΤΕΥΟΥΜΕ ΕΜΕΙΣ
  Η Εκκλησία είναι το Σώμα του Αναστηθέντος Χριστού, που οδηγείται από το Άγιο Πνεύμα «εις πάσαν την αλήθειαν»(Ιω.16,13). Γι΄ αυτό και η Εκκλησία κλονίζεται αλλά δεν κρημνίζεται. Είναι αιώνια και αλάθητη. Είναι στύλος και εδραίωμα της αληθείας. Είναι ταμιούχος της θείας χάριτος, η οποία μεταδίδεται στους πιστούς μέσω των Ιερών Μυστηρίων, που θεσπίστηκαν από τον ίδιο τον Κύριό μας. Οι 144.000 που αναφέρει η Αποκάλυψη, εάν μεν τον εκλάβουμε   ως κυριολεκτικό αριθμό, αναφέρεται στις 12 φυλές του Ισραήλ που θα πιστέψουν, στο τέλος του κόσμου τούτου, τον Ιησού Χριστό ως Θεάνθρωπο, πραγματικό Μεσσία  και σωτήρα του κόσμου σύμφωνα με τον Απόστολο Παύλο (Ρωμ.11,25) και όλη την Αγία Γραφή. Εάν εκλάβουμε τον αριθμό αυτό ως συμβολικό, δηλώνει το αναρίθμητο πλήθος των ανθρώπων που θα σωθούν.
  Αντιπροσωπευτικά χωρία της Αγίας Γραφής, που αποδεικνύουν την ανωτέρω αλήθεια:
  Από την Κ.Δ.: Ιωάν.10,16 – Ματθ.16,18 –Ματθ.28,20 –Ιωάν.14,16 –Ιωάν.16,13 –Α΄Τιμόθ.3,15 – Β΄Ιωάν.2 –Κολ.3,15 –Α΄Κορινθ.10,17- Ρωμ.12,5 –Ματθ.28,29 –Πράξ.8,17 –Ιωάν. 20,23 –Μάρκ. 6,13 – Πράξ.20,17 –Ματθ.19,13

  Αγαπητοί αδελφοί,
  Έχουμε την ευλογία να ζούμε , τουλάχιστον μέχρι σήμερα, σε μια εποχή θρησκευτικής ελευθερίας. Ταυτόχρονα έχουμε το χρέος να ξεσκεπάζουμε όσους θέλουν να χρησιμοποιούν την Αγία Γραφή για να στηρίξουν τις πλάνες τους. Οι χιλιαστές ασπάστηκαν τις πλάνες όλων των αιρετικών στο πέρασμα των αιώνων. Θέλουν να λέγονται χριστιανοί πολεμώντας ταυτόχρονα όλες τις αλήθειες του χριστιανισμού, διαστρέφοντας όλη τη δογματική διδασκαλία της Εκκλησίας. Γι΄ αυτό και είναι πολύ επικίνδυνοι. Εμείς οι χριστιανοί πρέπει να γνωρίζουμε όλα τα ανωτέρω, αλλά και άλλα πολλά περισσότερα για να μπορούμε εύκολα να τους αντιμετωπίζουμε με πολλά επιχειρήματα σε διάλογο, όποτε χρειαστεί (αν και τον αποφεύγουν όπου βλέπουν ότι θα εκτεθούν και θα αποστομωθούν) πάντοτε βέβαια με παρρησία, δηλαδή με θάρρος, νηφαλιότητα, με αγάπη και όχι με εμπάθεια. Αντιθέτως όσοι δε γνωρίζουν καλά την Αγία Γραφή, πρέπει να αποφεύγουν κάθε συζήτηση για όλα αυτά τα θέματα πίστεως , προκειμένου να μην επηρεαστούν. Και βέβαια ποτέ να μην βάζουν στα σπίτια τους τα φυλλάδιά τους. Επίσης , ευχής έργο και ιερό καθήκον όλων μας είναι  να μελετούμε συχνά την Αγία Γραφή και τους Πατέρες της Εκκλησίας, οι οποίοι ορθοτόμησαν το λόγο της αληθείας ερμηνεύοντας Αγιοπνευματικά την Αγία Γραφή. Να συμμετέχουμε στις συνάξεις μελέτης Αγίας Γραφής. Να γίνουμε πιο θερμοί στην πίστη μας και πιο ενεργά μέλη της ενορίας μας. Ας απευθύνουμε προς τους χιλιαστές με τη στάση μας αυτό που μας λένε και το έχουν ως τίτλο σε ένα από τα περιοδικά τους: Ξύπνα! Τέλος ας μην ξεχνάμε την προειδοποίηση του Κυρίου μας  «Προσέχετε τους ψευδοπροφήτες, οι οποίοι σας έρχονται με ένδυμα προβάτων, ενώ μέσα τους είναι λύκοι αρπακτικοί»(Ματθ.7,15).

• Στην πραγματικότητα όσο περισσότερα μαθαίνουμε για την αυτογνωσία τόσο σαφέστερο γίνεται ότι όλοι υστερούμε όσον αφορά την αντίληψή μας για τον εαυτό μας και το πώς μας βλέπουν οι άλλοι. Ο Βενιαμίν Φραγκλίνος είχε δίκιο όταν έγραφε: «Υπάρχουν τρία πράγματα που είναι υπερβολικά σκληρά: το ατσάλι, το διαμάντι και το γνώθι σαυτόν». Η ανθρώπινη φύση δεν έχει αλλάξει στα 250 χρόνια που έχουν περάσει από τότε, όμως σήμερα γνωρίζουμε περισσότερα σχετικά με το γιατί και πότε δυσκολευόμαστε να δούμε καθαρά τον εαυτό μας. Αυτό με τη σειρά του υποδηλώνει ότι ίσως υπάρχουν τρόποι για να βελτιώσουμε την αυτογνωσία μας. Ιδού ο οδηγός μας.

  ΚΑΝΟΝΑΣ 1ος
  Σκεφθείτε ταπεινά

  Βλέπετε τον εαυτό σας σαν έναν υπέροχο φίλο, εξαιρετικό μάγειρα, εκπληκτικό τραγουδιστή ή το εξυπνότερο άτομο στο γραφείο σας; Αν ναι, μάλλον έχετε «πλασματική υπεροχή» – η πεποίθηση την οποία τρέφουν πολλοί, τουλάχιστον στη Δύση, ότι είναι πάνω από τον μέσο όρο στα πάντα, από την οδήγηση ως τις επιδόσεις στη δουλειά.

  Μελέτες σχετικά με το φαινόμενο αυτό δείχνουν ότι ξεγελιόμαστε σε πολύ μεγάλο βαθμό όταν πρόκειται να κρίνουμε χαρακτηριστικά τα οποία μας ενδιαφέρουν περισσότερο – εκείνα τα οποία θεωρούμε εξαιρετικά επιθυμητά ή εξαιρετικά ανεπιθύμητα. Για παράδειγμα η Σιμίνε Βαζίρε, διευθύντρια του Εργαστηρίου Προσωπικότητας και Αυτογνωσίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Ντέιβις, και η συνάδελφός της Ερικα Κάρλσον διαπίστωσαν ότι οι αναφορές των φοιτητών περί της ευφυΐας τους δεν είχαν σχεδόν καμία σχέση με τα αποτελέσματα των τεστ IQ. Οσοι είχαν υψηλή αυτοεκτίμηση υπερτιμούσαν την εξυπνάδα τους, ενώ όσοι είχαν χαμηλή αυτοεκτίμηση την υποτιμούσαν, γεγονός το οποίο υποδηλώνει πως όταν πρόκειται για τις ιδιότητες τις οποίες συνδέουμε περισσότερο με την αξία του εαυτού μας οι κρίσεις μας βασίζονται περισσότερο στην αυτοπεποίθηση παρά στην αντικειμενικότητα.

  Η εξωτερική εμφάνιση, μια άλλη ιδιότητα για την οποία πολλοί ενδιαφερόμαστε, είναι πολύ δύσκολο να κριθεί από το ίδιο το άτομο για τον ίδιο λόγο. «Η ακρίβειά μας δεν είναι μηδενική αλλά είναι κοντά στο μηδέν» λέει η κυρία Βαζίρε.

  Η πλασματική υπεροχή μπορεί να έχει και ορισμένα πλεονεκτήματα. Τείνουμε να πιστεύουμε ότι είμαστε καλύτεροι από τον μέσο όρο επειδή αυτό μας κάνει να αισθανόμαστε καλά, το οποίο με τη σειρά του προστατεύει την ψυχική υγεία μας, λέει ο ΝτέιβιντΝτάνινγκ από το Πανεπιστήμιο Κορνέλ στην Ιθακα της Νέας Υόρκης, πρωτοπόρος στην έρευνα που μελετά το συγκεκριμένο φαινόμενο. Η παραπανίσια αυτοπεποίθηση μπορεί επίσης να ενισχύσει την κοινωνική θέση σας. Στον αντίποδα, η υποτίμηση των ικανοτήτων σας μπορεί να σας προστατεύει από την αποτυχία αν μειώνει τις πιθανότητες να δοκιμάσετε τον εαυτό σας. «Το οποιοδήποτε όφελος όμως ωχριά σε σχέση με το κόστος που επιφέρει η λανθασμένη αντίληψη του εαυτού» λέει ο ψυχολόγος Ζλάταν Κριζάν από το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Αϊοβα. Υπογραμμίζει ότι για να προχωρήσουμε στη ζωή και στην κοινωνία πρέπει να κάνουμε επιλογές σχετικά με το πού θα επενδύσουμε τις προσπάθειές μας και το σε ποια αποτελέσματα θα ποντάρουμε την αυτοεκτίμησή μας. Η ανακριβής γνώση του εαυτού μας μάς οδηγεί σε κακές επιλογές και τελικά μας κάνει να αποτυγχάνουμε στα εγχειρήματά μας.

  «Gardening stories», Ευγενία Λώλη. Είμαστε η ηθική μας; Συγγενείς ατόμων με άνοια έκριναν ότι ο άνθρωπός τους «δεν ήταν πια ο ίδιος» όχι όταν έχασε τη μνήμη ή στοιχεία της προσωπικότητάς του αλλά όταν απώλεσε ηθικά χαρακτηριστικά, όπως π.χ. η εντιμότητα. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΕΥΓΕΝΙΑ ΛΩΛΗ

  Πώς μπορείτε να δείτε αν είστε υπόδουλος σε ένα σύμπλεγμα ανωτερότητας; Υπάρχουν κάποιοι δείκτες. Αν κρίνετε ένα χαρακτηριστικό στο οποίο έχετε ειδικότητα ή εμπειρία, τότε η αυτογνωσία σας είναι μάλλον καλή. Για παράδειγμα, οι επαγγελματίες αθλητές μπορούν να αντιληφθούν καλύτερα τα ταλέντα και τις αδυναμίες τους από τους ερασιτέχνες, ενώ οι γιατροί κρίνουν πιο σωστά την έκταση της ιατρικής γνώσης τους από ό,τι οι μη γιατροί. Αντιστρόφως οι νέοι και οι άπειροι έχουν περισσότερες πιθανότητες να επιδείξουν κακή γνώση του εαυτού τους σε τομείς στους οποίους δεν έχουν ακόμη αποκτήσει εμπειρία. Επίσης τα άτομα με κατάθλιψη δεν τείνουν να έχουν πλασματική υπεροχή, επομένως είναι πιο σωστοί κριτές του εαυτού τους – τουλάχιστον όσον αφορά πράγματα όπως η ευφυΐα, η φήμη και η ικανότητά τους να ελέγχουν τα γεγονότα.

  Φυσικά ορισμένοι άνθρωποι είναι εξυπνότεροι από τον μέσο όρο. Σε περίπτωση όμως που θέλετε να ξέρετε αν εσείς είστε ένας από αυτούς, ίσως θα ήταν σοφότερο να κάνετε ένα τεστ online από το να εμπιστευθείτε την κρίση σας.

  ΚΑΝΟΝΑΣ 2ος
  Να θυμάστε ότι η εμφάνιση μετράει

  Δεν γίνεται να το αποφύγουμε, η εμφάνιση των ανθρώπων επηρεάζει τις κρίσεις μας για αυτούς. Κάνουμε όλοι κρίσεις για τον χαρακτήρα με βάση την εμφάνιση μέσα σε δευτερόλεπτα από τη στιγμή που θα συναντήσουμε κάποιον. Τα άτομα με γοητευτικό πρόσωπο αξιολογούνται ως περισσότερο φιλικά, κοινωνικά ικανά, έξυπνα ή ακόμη και σεξουαλικά διαθέσιμα από τον μέσο όρο. Οι άνδρες με μεγάλα μάτια, μικρότερη «γέφυρα» στη μύτη και πιο στρογγυλό πρόσωπο εκλαμβάνονται ως υποχωρητικοί και αφελείς. Οσοι έχουν μεγάλο, έντονα σχηματισμένο πιγούνι θεωρείται ότι διαθέτουν στερεοτυπικά αρσενικά χαρακτηριστικά όπως η επιθετικότητα. Τα άτομα που οι γωνίες του στόματός τους κατεβαίνουν προς τα κάτω ή έχουν σμιχτά φρύδια που σχηματίζουν ένα V θεωρούνται ανάξια εμπιστοσύνης.

  Τα γοητευτικά άτομα έχουν μεγαλύτερη επιτυχία στις συνεντεύξεις για δουλειά και πληρώνονται καλύτερα από τους λιγότερο εμφανίσιμους συναδέλφους τους, για παράδειγμα. Οι πολιτικοί που κρίνονται ότι φαίνονται πιο ικανοί έχουν περισσότερες πιθανότητες να κερδίσουν τις εκλογές. Επίσης είμαστε περισσότερο πρόθυμοι να εμπιστευθούμε άτομα που έχουν «πρόσωπο που εμπνέει εμπιστοσύνη» ακόμη και αφού μας έχουν πει ότι έχουν «ιστορικό» στην απάτη. Αντίστροφα, αν φαίνεστε αναξιόπιστος, αυτό θα έχει κόστος. Μια μελέτη διαπίστωσε ότι όταν τους έδιναν περιγραφές εγκλημάτων και φωτογραφίες «ενόχων» οι εθελοντές χρειάζονταν λιγότερα στοιχεία για να καταδικάσουν ως ενόχους τους κατηγορουμένους που είχαν κρίνει ότι έδειχναν αναξιόπιστοι – ενώ παράλληλα ήταν επίσης πιο σίγουροι για τις αποφάσεις τους.

  Υπάρχει ωστόσο τρόπος να βοηθήσετε τους άλλους να δουν πέρα από την επιφάνεια και να βελτιώσετε ταυτόχρονα την αυτογνωσία σας. Μπορεί να φαίνεται προφανές, όμως τα άτομα που είναι πιο εκφραστικά και καλύτερα στο να τραβήξουν την προσοχή των άλλων τείνουν να κρίνονται με μεγαλύτερη ακρίβεια – είτε καλά είτε κακά. Μπορούμε επίσης να αντισταθμίσουμε το γεγονός ότι οι κρίσεις των άλλων για εμάς επηρεάζονται από την εμφάνισή μας: αν είστε γοητευτικοί, για παράδειγμα, το να ρωτάτε τους άλλους πόσο έξυπνος ή ικανός είστε, ίσως να μην είναι η καλύτερη οδός για το γνώθι σαυτόν. Επίσης θα πρέπει να αποφεύγουμε να ζητάμε πληροφορίες από ανθρώπους με τους οποίους μοιάζουμε εμφανισιακά γιατί τείνουμε να εκτιμούμε περισσότερο τους ανθρώπους που μας μοιάζουν.

  ΚΑΝΟΝΑΣ 3ος
  Δείτε αυτά που βλέπουν οι άλλοι

  Είμαι το πρόσωπο που νομίζω ότι είμαι ή εκείνο που βλέπουν οι άλλοι; Αυτό μπορεί να είναι ένα περισσότερο φιλοσοφικό παρά επιστημονικό ερώτημα, αλλά η προσωπική ταυτότητά σας είναι «δεμένη» με τις σχέσεις σας με τους άλλους – τα άτομα με τα οποία αλληλεπιδράτε κρατούν έναν καθρέφτη μέσα στον οποίο βλέπετε τον εαυτό σας. Πόσο καθαρό είναι αυτό το είδωλο;

  Το καλό νέο είναι ότι οι περισσότεροι έχουμε αρκετά καλή επίγνωση του πώς μας βλέπουν οι άλλοι σε γενικές γραμμές. Το κακό νέο είναι ότι δεν έχουμε σχεδόν καμία επίγνωση όσον αφορά το τι σκέφτεται για εμάς ένα συγκεκριμένο άτομο. Μια αιτία γι’ αυτό είναι ότι υποθέτουμε πως οι άλλοι γνωρίζουν για εμάς περισσότερα από όσα πραγματικά γνωρίζουν Μια ομάδα με επικεφαλής τον Τζον Τσέιμπερς από το Πανεπιστήμιο της Φλόριδας διαπίστωσε πως όταν ζητήθηκε από τους εθελοντές να σκεφθούν πώς ξένοι έκριναν την ικανότητά τους στα βελάκια, οι συμμετέχοντες κατέληγαν σε ένα συμπέρασμα χρησιμοποιώντας αναμνήσεις από επιδόσεις που είχαν στα βελάκια στο παρελθόν, τις οποίες οι ξένοι δεν γνώριζαν. Αυτό είναι ένα απλό λάθος, αλλά κοινό. «Οι άνθρωποι δυσκολεύονται να ξέρουν πώς τους βλέπουν οι άλλοι απλώς επειδή οι ίδιοι γνωρίζουν πάρα πολλά για τον εαυτό τους».

  Κάτι άλλο που πρέπει να έχετε κατά νου είναι ότι το πώς σας βλέπουν οι άλλοι εξαρτάται από το πώς είναι οι ίδιοι. Μελέτες από τη Λόρεν Χιούμαν από το Πανεπιστήμιο Μακ Γκιλ στο Μόντρεαλ του Καναδά δείχνουν ότι τα άτομα που είναι καλά προσαρμοσμένα – που βλέπουν θετικά διάφορες πλευρές της ζωής τους, συμπεριλαμβανομένων του εαυτού τους και των σχέσεών τους – είναι περισσότερο ακριβή στις αξιολογήσεις που κάνουν για τους άλλους από ό,τιεκείνα που είναι λιγότερο καλά προσαρμοσμένα. Επειδή ανήκουν στον μέσο όρο βλέπουν και τους άλλους σαν τον μέσο όρο και οι περισσότεροι εκεί ακριβώς είμαστε. «Ωστόσο μπορεί να είναι λιγότερο ακριβή όταν πρόκειται για ένα συγκεκριμένο άτομο το οποίο προσομοιάζει λιγότερο στο προφίλ προσωπικότητας του μέσου όρου» λέει η κυρία Χιούμαν. Αυτό συμβαίνει επειδή δεν έχουν ιδιαίτερες γνώσεις σχετικά με τις ιδιότητες που κάνουν ένα άλλο άτομο μοναδικό – στην πραγματικότητα, όπως όλοι, θεωρούν ότι οι άλλοι μοιράζονται τις δικές τους μοναδικές ιδιότητες. Τα λιγότερο καλά προσαρμοσμένα άτομα κάνουν το ίδιο, ενώ επιπλέον τείνουν να έχουν στρεβλές αντιλήψεις για την ανθρωπότητα εν γένει.

  «Dependable relationship», Ευγενία Λώλη. Οτανυπάρχουν άνδρες στην παρέα οι γυναίκες παίρνουν μηδέν στην αντίληψη του πώς τις κρίνουν οι άλλες γυναίκες – πιθανώς επειδή εστιάζουν την προσοχή τους στους άνδρες. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΕΥΓΕΝΙΑ ΛΩΛΗ

  Η κοινωνική ομάδα στην οποία ανήκετε μπορεί επίσης να επηρεάσει την αντίληψή σας σχετικά με το πώς σας βλέπουν οι άλλοι. Η Αλέσια Σαντούτσι από το Πανεπιστήμιο του Βόρειου Ιλινόι έκανε αυτή την ανακάλυψη όταν ζήτησε από μικρές ομάδες ανδρών και γυναικών να αλληλεπιδράσουν κοινωνικά. Στη συνέχεια τους έβαλε να αξιολογήσουν ο ένας τον άλλο σε σχέση με διάφορα χαρακτηριστικά, μεταξύ των οποίων ο αυτοέλεγχος, η ωριμότητα, η ειλικρίνεια και η δολιότητα. Στη συνέχεια όλοι έπρεπε να προβλέψουν πώς τους είχε αξιολογήσει το καθένα από τα άτομα της ομάδας τους. Αυτό αποκάλυψε ότι όταν οι γυναίκες αποτελούσαν την πλειονότητα στην ομάδα ήταν χειρότερες στο να κρίνουν πώς τις έβλεπαν οι άνδρες. Και όταν ήταν μειονότητα η ακρίβειά τους στο να κρίνουν πώς τις αξιολογούσαν οι άλλες γυναίκες έπεφτε κάθετα, σχεδόν στο μηδέν. Αντίστοιχα φαινόμενα δεν παρατηρήθηκαν στους άνδρες.

  Η κυρία Σαντούτσι υποπτεύεται ότι αυτό ίσως αντανακλά το σε ποιους εστιάζουν την προσοχή τους οι γυναίκες σε κάθε περίσταση. Κάτι τέτοιο ταιριάζει με μια άλλη ανακάλυψη που έκανε η κυρία Χιούμανεξετάζοντας τρόπους με τους οποίους θα μπορούσε να βελτιωθεί η αντίληψη των ανθρώπων για τους άλλους. «Απλώς το να ζητήσει κάποιος από τους συμμετέχοντες να προσπαθήσουν να σχηματίσουν πιο ακριβείς εντυπώσεις αυξάνει πραγματικά την ακρίβεια, προφανώς επειδή αυξάνει την προσοχή που αφιερώνουν στους άλλους» λέει.

  ΚΑΝΟΝΑΣ 4ος
  Ξεχάστε αυτά που ξέρετε

  Το ότι έχετε περισσότερες πληροφορίες για τον εαυτό σας από ό,τι οι άλλοι μπορεί πραγματικά να αποτελέσει εμπόδιο για την αυτογνωσία. Αυτό ισχύει ακόμη και στην παιδική χαρά. Μια μακροπρόθεσμη μελέτη, γνωστή ως Concordia Longitudinal Risk Project, ζήτησε από παιδιά ηλικίας 6-14 ετών να αξιολογήσουν σε κλίμακες τους εαυτούς τους και τους συμμαθητές τους ως προς το αν είναι επιθετικοί, συμπαθητικοί και κοινωνικά απομονωμένοι. Δύο δεκαετίες μετά οι αξιολογήσεις από τους συνομηλίκους συνδέονταν περισσότερο με την προσωπικότητα και τα χαρακτηριστικά των συμμετεχόντων στην ενήλικη ζωή τους από ό,τι οι αυτοαξιολογήσεις τους. Τι συμβαίνει εδώ;

  Το ότι είστε βυθισμένοι καθημερινά, επί είκοσι τέσσερις ώρες το εικοσιτετράωρο, στα συναισθήματα και στις σκέψεις σας ίσως σας δίνει καλύτερη γνώση για εσωτερικά χαρακτηριστικά σας όπως ο νευρωτισμός ή η ευσυνειδησία, αλλά αποτελεί εμπόδιο όταν πρόκειται να αξιολογήσετε πλευρές της προσωπικότητάς σας που παρατηρούνται σχετικά εύκολα από τους άλλους. «Αν με ρωτήσετε πόσο καλή και συμπονετική είμαι, το πιθανότερο είναι ότι θα ενσωματώσω στην κρίση μου και το πόσο καλή και συμπονετική θέλω να είμαι, καθώς και το πόσο συμπονετική νιώθω μέσα μου, αντί να εστιάσω την προσοχή μου στο πόσο καλά και συμπονετικά τείνω να ενεργώ» λέει η κυρία Βαζίρε. Οι άλλοι απλώς μας κρίνουν από αυτό που βλέπουν, κάνοντας τουλάχιστον μερικές από τις αξιολογήσεις τους με μεγαλύτερη ακρίβεια από ό,τι εμείς.

  Αυτό ισχύει ιδιαίτερα όσον αφορά τις δεξιότητες και ικανότητές μας. Μια μεταανάλυση προηγούμενων μελετών κατέληξε στο συμπέρασμα ότι έχουμε μόνο «μέτρια» αυτογνωσία σε τομείς όπως η ακαδημαϊκή ικανότητα, τα ταλέντα και οι αθλητικές επιδόσεις. Ωστόσο αποκάλυψε επίσης μια εξαίρεση: την ικανότητα στις ξένες γλώσσες. Η καλύτερη αυτογνωσία μας εδώ οφείλεται μάλλον σε μεγάλο βαθμό στη συχνή «λήψη» πληροφοριών, λέει ο κ. Κριζάν, ο οποίος ήταν ένας από τους συγγραφείς της μελέτης. «Αν η προσπάθειά μας να μιλήσουμε μια ξένη γλώσσα οδηγεί σε απορημένα βλέμματα και εκφράσεις σύγχυσης, οι πληροφορίες αμετάκλητα υποδεικνύουν ότι δεν τα πάμε καλά» σημειώνει.

  Σε άλλους τομείς της ζωής μας οι χρήσιμες πληροφορίες δεν τείνουν να είναι ο κανόνας. Πληροφορίες μπορεί να έρχονται π.χ. από το αφεντικό μας, όμως οι γνώσεις του είναι συχνά ασαφείς. Εκτός δουλειάς ίσως θα πρέπει να αναζητήσετε ενεργά πληροφορίες αν θέλετε να ωφεληθείτε από τη σοφία των άλλων για να βελτιώσετε την αυτογνωσία σας. Να θυμάστε όμως ότι οι εντυπώσεις των άλλων σχετικά με εσάς μπορεί να έχουν στρεβλωθεί από τις κοινωνικές καταστάσεις και τα ίδια τα χαρακτηριστικά του καθενός.

  Ποιους λοιπόν θα πρέπει να εμπιστεύεστε για να σας δώσουν ειλικρινείς πληροφορίες; Αυτό είναι ένα ερώτημα το οποίο η κυρία Βαζίρε θα ήθελε πολύ να είναι σε θέση να απαντήσει – αρκεί να μπορούσε να βρει έναν τρόπο να δοκιμάσει πώς η προσωπικότητα επηρεάζει αυτού του είδους τις κρίσεις. Εν τω μεταξύ έχει διαπιστώσει ότι τα άτομα που έχουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στην ικανότητά τους να κρίνουν τους άλλους είναι πραγματικά καλύτερα σε αυτό. Εχει επίσης να δώσει μία ακόμη συμβουλή. «Τα πιο κοντινά μας άτομα έχουν πολλές πληροφορίες αλλά συχνά είναι επίσης και τα πλέον προκατειλημμένα» λέει, επισημαίνοντας ότι αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τους γονείς μας. «Δεν θα εμπιστευόμουν πραγματικά τίποτε από αυτά που λένε».

  Η ουσία του εαυτού σας

  Η ταυτότητά σας αποτελείται από μια ποικιλία σωματικών και ψυχικών χαρακτηριστικών – πράγματα όπως
  προσωπικότητα, η ευφυΐα, η εμπειρία, οι δεξιότητες, οι συνήθειες, η σεξουαλικότητα και η γοητεία. Τι όμως είναι αυτό που πραγματικά σας κάνει «εσάς»;

  Αν τους ζητήσει κάποιος να εντοπίσουν την ουσία της ατομικότητας, πολλοί ψυχολόγοι υποδεικνύουν την προσωπικότητα, τον μοναδικό συνδυασμό που έχει ο καθένας μας από τα πέντε βασικά χαρακτηριστικά της: δεκτικότητα, ευσυνειδησία, εξωστρέφεια, συγκαταβατικότητα και νευρωτισμός. Παρ’ όλα αυτά έρευνες από τη Νίνα Στρόμινγκερ από το Πανεπιστήμιο του Γέιλ αμφισβητούν αυτή την αντίληψη. «Αυτό που δείχνουν οι μελέτες μας είναι ότι η ηθική είναι ουσιώδης για το πώς σας βλέπουν οι άλλοι και πώς συνθέτουν την ταυτότητά σας» λέει.

  Τα πρώτα στοιχεία για κάτι τέτοιο ήρθαν όταν η κυρία Στρόμινγκερ και ο Σον Νίκολς από το Πανεπιστήμιο της Αριζόνα έδωσαν σε εθελοντές περιγραφές ατόμων και στη συνέχεια άλλαξαν διάφορες πλευρές της ταυτότητάς τους.

  Τα άτομα αξιολογήθηκαν ότι έχουν αλλάξει περισσότερο όταν ηθικά χαρακτηριστικά όπως η εντιμότητα και η πίστη είχαν μεταβληθεί ή αφαιρεθεί παρά όταν άλλαξαν ψυχολογικά χαρακτηριστικά όπως η ευφυΐα ή η αίσθηση του χιούμορ.

  Προκειμένου να εξετάσει αυτή την ιδέα στον πραγματικό κόσμο η ομάδα της κυρίας Στρόμινγκεράρχισε να εργάζεται με τις οικογένειες ατόμων με άνοια. Πέρυσι δημοσίευσε τα αποτελέσματά της δείχνοντας ότι οι ασθενείς μπορεί να εμφάνιζαν κατάθλιψη, μεταβολές στην προσωπικότητά τους ή και απώλεια μνήμης, αλλά παρ’ όλα αυτά τα μέλη της οικογένειάς τους εξακολουθούσαν να θεωρούν ότι ουσιαστικά είναι «το ίδιο πρόσωπο». Οταν όμως άλλαζε η ηθική συμπεριφορά τους – αν γίνονταν π.χ. ανέντιμοι –, τους έβλεπαν σαν ένα αλλαγμένο πρόσωπο. «Παραδοσιακά η ηθική δεν έχει προσελκύσει ιδιαίτερα την προσοχή των μελετητών που έχουν ασχοληθεί με τη φύση της προσωπικής ταυτότητας» λέει η κυρία Στρόμινγκερ. «Θεωρούσαν περισσότερο ότι η μνήμη και τα ξεχωριστά χαρακτηριστικά, συμπεριλαμβανομένης της προσωπικότητάς μας, ήταν αυτά που μας έκαναν να είμαστε “εμείς”».

  Περί αυτογνωσίας

  • Κακός μεθ‘ ύβρεως πράσσει κακά, οι δε εαυτών επιγνώμονες σοφοί. [Ο αμετανόητος κακός άνθρωπος διαπράττει με θρασύτητα το κακό και καυχάται γι’ αυτό. Όσοι όμως έχουν αυτογνωσία, είναι σοφοί και ταπεινόφρονες.] (Παροιμίες 13,10)
  • Εκείνος γνωρίζει από όλους καλύτερα τον εαυτόν του, αυτός που δεν έχει μεγάλη ιδέα για τον εαυτόν του και ότι είναι ένα τίποτα. Περισσότερο από όλους δεν γνωρίζει τον εαυτόν του, εκείνος που υπερηφανεύεται. (ΙερόςΧρυσόστομος)
  • Όταν ανακαλύψεις την πόρτα της καρδιάς σου, τότε ανακαλύπτεις την πύλη του ουρανού. Η άγνοια του εαυτού μας είναι αποτέλεσμα διεφθαρμένης προαιρέσεως. Επειδή έχουμε τόση κακία, ούτε τήςψυχής μας την απρέπεια αντιλαμβανόμαστε, ούτε την ασχήμιά της κατανοούμε. (ΙερόςΧρυσόστομος)
  • Τίποτα δεν κάνει τον άνθρωπο να αγνοεί τόσο τον εαυτόν του, όσο όταν προσηλώνεται στα βιοτικά πράγματα. Και τίποτα πάλι δεν τον κάνει να προσηλώνεται τόσο στα βιοτικά πράγματα, όσο όταν αγνοεί τον εαυτόν του. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Η άγνοια του εαυτού μας είναι αποτέλεσμα διεφθαρμένης προαιρέσεως. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Γνώρισε τον εαυτό σου. Αυτό είναι η όντως αληθινή ταπείνωση, που διδάσκει την ταπεινοφροσύνη και συντρίβει την καρδιά. Και να εργάζεσαι γι’ αυτό το πράγμα και να το φυλάγεις. Αν όμως δε γνώρισες ακόμη τον εαυτό σου, τότε ούτε τι είναι ταπείνωση γνωρίζεις, ούτε άρχισες την αληθινή πνευματική εργασία και φύλαξη. Γιατί το να γνωρίσεις καλά τον εαυτό σου είναι ο σκοπός και η ολοκλήρωση της εργασίας των αρετών. (Άγιος Νικήτας ο Στηθάτος)
  • Εκείνος που γνώρισε τον εαυτόν του, τερμάτισε όλα τα κατά Θεόν έργα του και μπήκε στον άγιο τόπο του Θεού, δηλαδή στη νοερή εργασία του Πνεύματος και στο Θεϊκό λιμάνι της απάθειας και της ταπεινώσεως. Εκείνος όμως, που δεν έφτασε να γνωρίσει τον εαυτό του δια μέσου της ταπεινοφροσύνης και της γνώσεως, βαδίζει ακόμη στη ζωή του με μόχθο και ιδρώτα. Αυτό υπαινίσσεται ο Δαβίδ όταν λέει: «Αυτόν τον κόπο αντιμετωπίζω, ώστε να μπω στον άγιο τόπο του Θεού. (Άγιος Νικήτας ο Στηθάτος)
  • Όποιος αξιώθηκε να δει τον πραγματικό εαυτόν του, είναι ανώτερος από εκείνον που αξιώθηκε να δει Αγγέλους. Η αυτογνωσία είναι το Α και το Ω της αγιότητας. (Άγιος Νικήτας ο Στηθάτος)
  • Ο άνθρωπος που δεν γνωρίζει τον εαυτόν του, είναι αλαζόνας, κορδώνεται, συμπεριφέρεται άσχημα και ασεβεί απέναντι στον Θεό. Υπερηφανεύεται πως είναι τάχα κάτι μεγάλο, ενώ είναι μηδαμινός και υψώνει τον εαυτόν του, ενώ είναι ο τελευταίος όλων. Προβάλλεται μέσα στην άγνοιά του και όταν μιλάει, αποκαλύπτεται η ανοησία του. Όποιος δεν γνωρίζει τον εαυτόν του, πάντοτε αμαρτάνει προς τον Θεό και έτσι απομακρύνεται περισσότερο απ’ Αυτόν, διότι δεν γνωρίζει τη φύση των πραγμάτων και πως έχουν στα αλήθεια, αυτά καθεαυτά. Είναι ανήμπορος να εκτιμήσει κια να διακρίνει τα ευτελή από τα πολύτιμα, τα άξια από εκείνα που δεν έχουν αξία και τα τίμια, από εκείνα που στερούνται τιμής. Έτσι φθείρεται, εκδαπανάται στα μάταια και μηδαμινά, ενώ δεν νοιάζεται για αιώνια όντας πραγματικά αδιάφορος γι’αυτά. (Άγιος Νεκτάριος)
  • Όποιος αγνοεί τον εαυτόν του, αγνοεί και τον Θεό. Ο άνθρωπος δίχως την επίγνωση του εαυτού του, πλανιέται μέσα στις ίδιες του τις σκέψεις, κυριολεκτικά αιχμαλωτίζεται από ποικίλλα πάθη, τυραννιέται από ορμητικές επιθυμίες, καταγίνεται με πολλά και μάταια, διανύει ζωή όχι ομαλή, αλλά άτακτη και πολυπράγμονη, σφάλλει σε όλα. Παραπαίει στον δρόμο της ζωής του, κλονιζόμενος σε κάθε του βήμα, σκοντάφτει, πέφτει και συντρίβεται. Ο ίδιος ποτίζει τον εαυτόν του καθημερινά με θλίψη και πίκρα, γεμίζει την καρδιά του με οδύνη και γενικά ζει βίο αβίωτο. (Άγιος Νεκτάριος)
  • Όποιος δεν αγωνίστηκε (πνευματικά), δεν γνώρισε τον εαυτό του. (Άγιος Νεκτάριος)
  • Οι άνθρωποι ταξιδεύουν για να θαυμάσουν τα ψηλά βουνά, τα κύματα της θάλασσας, τα βιαστικά ποτάμια, την απεραντοσύνη του ωκεανού, των αστεριών τη φωτεινή πορεία και όμως τον εαυτό τους, τον προσπερνούν χωρίς δεύτερη ματιά. (Ιερός Αυγουστίνος)
  • Ο Θεός είναι μέσα στον άνθρωπο. Ο άνθρωπος όμως πολλές φορές, βρίσκεται έξω από τον εαυτόν του. (ΙερόςΑυγουστίνος)
  • Όσο αξίζει η μια γνώση του εαυτού μας, δεν αξίζουν όλου του κόσμου οι γνώσεις. Αν μερικοί γνώριζαν τον εαυτόν τους, θα έβλεπαν τα χάλια τους και δεν θα μιλούσαν καθόλου. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Αν γνωρίσεις τον εαυτόν σου, θα δεις ότι δεν έχεις τίποτα δικό σου και τίποτα δεν μπορείς να κάνεις, χωρίς τη βοήθεια του Θεού. Αν λοιπόν καταλάβεις, πως ότι καλό κάνεις, είναι από το Θεό και όσες χαζομάρες κάνεις, είναι δικές σου, τότε θα πάψεις να έχεις εμπιστοσύνη στον εαυτόν σου και θα απαλλαγείς από την αυτοπεποίθηση. Στρέψε όλο το είναι σου, στο Θεό! (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Στον αρχάριο, στο μικρό παιδί και στον πολύ ευαίσθητο, ο Θεός δεν επιτρέπει να δουν καλά τον εαυτόν τους, γιατί θα πέσουν σε απόγνωση. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Αυτός που κάνει την εργασία που χρειάζεται, για να γνωρίσει τον εαυτόν του, μοιάζει μ’ αυτόν που σκάβει βαθιά και βρίσκει μέταλλα στο βάθος της γης. Όσο βαθύτερα προχωράει στην γνώση του εαυτού του, τόσο χαμηλότερα βλέπει τον εαυτό του και ταπεινώνεται, αλλά το χέρι του Θεού τον ανεβάζει συνέχεια. Και όταν πιά γνωρίσει τον εαυτόν του, η ταπείνωσή του γίνεται κατάσταση και την Χάρη του Θεού την πιάνει το ”ενοικιοστάσιο”, οπότε δεν κινδυνεύει από την υπερηφάνεια. Ενώ αυτός που δεν κάνει αυτήν την εργασία, καλύπτει συνέχεια τα σκουπίδια του, μεγαλώνει την κορυφή (αυτών των σκουπιδιών), κάθεται για λίγο ψηλά με την υπερηφάνεια του και τελικά σωριάζεται. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Όταν ασχοληθείς με το «άτομό σου» και γνωρίσεις τον εαυτόν σου, θα ταπεινωθείς και τότε θα γίνει η πνευματική διάσπαση του ατόμου σου, θα βγει η πνευματική ενέργεια και θα πεταχτείς στο… διάστημα! Μόνο έτσι θα μπορέσεις να μπεις στην πνευματική τροχιά· διαφορετικά θα παραμένεις στην κοσμική τροχιά. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Σε τίποτε δεν ωφελεί να ερευνήσει κανείς όλον τον κόσμο, αν δεν έχει ερευνήσει τον δικό του κόσμο. Αν γνωρίσει πρώτα τον εσωτερικό του κόσμο, δηλαδή τον εαυτό του, το άτομό του, εύκολα μετά γνωρίζει όχι μόνο την γη αλλά και το διάστημα. Όταν ο άνθρωπος γνωρίσει το άτομό του, τότε γίνεται αυτομάτως και η διάσπαση του ατόμου του και κινείται πλέον στην πνευματική τροχιά έξω από την έλξη της γης, έξω από την έλξη του κόσμου. Ενώ ζει στην γη ως άνθρωπος, ζει δίχως να τον έλκει η αμαρτία και γενικά οι επιθυμίες του κόσμου… (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Αν ο άνθρωπος δεν ασχολείται με τον εαυτό του, ο πειρασμός θα του ανοίξει δουλειά να ασχολείται με τους άλλους. Αν όμως κάνει δουλειά στον εαυτόν του, τότε γνωρίζει τον εαυτό του, γνωρίζει και τον άλλον. Διαφορετικά, με τα λανθασμένα συμπεράσματα που βγάζει από τον εαυτό του κρίνει λανθασμένα και τους άλλους. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Αν κανείς γνωρίζει το σφάλμα του, είναι η μισή προκοπή. Μεγάλο καλό είναι, όταν αναγνωρίζει κανείς την αδυναμία του και όταν προσπαθεί να διορθωθεί. Αυτός είναι καλύτερος από εκείνον, που κάνει πολύ αγώνα, αλλά δεν αναγνωρίζει όμως τις αδυναμίες του. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Αισθάνομαι σαν ένα κονσερβοκούτι άχρηστο, πεταμένο μέσα σε έναν σκουπιδοτενεκέ, που όμως, οικονομία Θεού, είναι στραμμένο το καπάκι του προς τον Ήλιο. Δέχεται έτσι πάνω του τις φωτεινές Του ακτίνες, με αποτέλεσμα να καθρεφτίζεται όλος ο Ήλιος πάνω του και να γίνεται κατά Χάριν φωτεινό! (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Όσο προοδεύει κανείς πνευματικά, τόσο πιο καθαρά βλέπει τα χάλια του… (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Όποιος αξιώθηκε να δει τον ευατόν του, αυτός είναι ανώτερος, από εκείνον που αξιώθηκε να δει αγγέλους. Μακάριος όποιος γνώρισε τις αδυναμίες του, που είναι το θεμέλιο κάθε αρετής! (ΆγιοςΙσαάκοΣύρος)
  • Εκείνος που δεν γνώρισε την κατάστασή του είναι κακότυχος, διότι είναι υπερήφανος και ό,τι και αν του συμβεί, όλα στο πονηρό τα παίρνει. Αυτός ο άνθρωπος θα έχει κακές ημέρες, διότι ποτέ του δεν αναπαύεται. Εξετάζει τα σφάλματα των άλλων, είναι έτοιμος να κατακρίνει να κατηγορήσει και όλα αυτά, διότι δεν αισθάνεται την ασθένειά του, αλλά νομίζει ότι εκείνος δεν σφάλλει… (Όσιος Άνθιμος της Χίου)
  • Κανένας δεν μπορεί να γνωρίσει τον Θεό, αν πρώτα δεν γνωρίσει καλά τον εαυτόν του. (Μέγας Αντώνιος)
  • Όσο περισσότερο γνωρίζουμε τα ελαττώματα και τις αδυναμίες μας, τόσο ο θείος αρχιτέκτονας θα βάζει στέρεες πέτρες, για να αυξήσει την πνευματική μας οικοδομή. Γι’ αυτό όταν πέσεις σε κάποιο αμάρτημα, να βλέπεις καθαρά την απόλυτη αδυναμία σου, επειδή γι’ αυτό το σκοπό παραχώρησε ο Θεός να πέσεις, για να μάθεις καλύτερα την ασθένειά σου. (Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης)
  • Η ταπεινή γνώση του εαυτού μας, πρέπει να τιμάται περισσότερο, από το ύψος όλων των επιστημών. (Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης)
  • Η σωστή κατανόηση του εαυτού σου, θα προσφέρει αρκετή χειραγωγία για να εννοήσεις τον Θεό. (ΜέγαςΒασίλειος)
  • Το δυσκολότερο από όλα είναι να γνωρίσει κανείς καλά τον εαυτόν του. Γιατί όχι μόνο το μάτι που βλέπει προς τα έξω, δεν είναι κατάλληλο να βλέπει τον εαυτόν του, αλλά και αυτός ο νους μας, που βλέπει με πολλή ακρίβεια το ξένο αμάρτημα, είναι βραδυκίνητος, στο να αντιληφθεί τα δικά του ελαττώματα. (Μέγας Βασίλειος)
  • Είναι μακάριος εκείνος που γνωρίζει την πληγή που υπάρχει στο βάθος της ψυχής του, ώστε να μπορεί να πλησιάζει τον Θείο Γιατρό. (Μέγας Βασίλειος)
  • Όποιος πέτυχε την πλήρη γνώση του εαυτού του, αυτός έσπειρε σε γη αγαθή. Όποιος δεν έσπειρε κατ’ αυτόν τον τρόπο, δεν πρόκειται να δει να ανθίζημέσα του η ταπεινοφροσύνη. Όποιος πέτυχε την γνώση του εαυτού του, αυτός αισθάνθηκε τον φόβο του Κυρίου και βαδίζοντας με την αίσθηση αυτή, έφθασε στην πύλη της αγάπης. (Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος)
  • Η αυτογνωσία οδηγεί στη Θεογνωσία. (Άγιος Νεόφυτος ο Έγκλειστος)
  • Άνθρωπε βρες Εμένα, μέσα στον εαυτό σου! (Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς)
  • Όποιος γνώρισε πραγματικά τον εαυτόν του, έκανε την αρχή για την απόκτηση της ταπεινώσεως, γιατί είδε το μέγεθος της αδυναμίας του αλλά και τον βόρβορο που κρύβει μέσα της η ψυχή του. Απελπισμένος τότε από τον εαυτό του, στράφηκε «συντετριμμένος και τεταπεινωμένος» προς τον Θεό, ζητώντας ακατάπαυστα το έλεός Του. (Άγιος Δημήτριος του Ροστώφ)
  • Ξέρεις γιατί αγνοούμε τον εαυτόν μας; Επειδή ζούμε απρόσεκτα. Να έχετε διαρκώς την προσοχή σας στην καρδιά. Κάθετϊ που βγαίνει από αυτήν, αμέσως να το αρπάζετε και να το εξετάζετε. Είναι καθαρό; Ζωογονείστε το. Είναι ακάθαρτο; Θάψτε το. Έτσι θα γνωρίσετε τον εαυτόν σας. (ΆγιοςΘεοφάνηςοΈγκλειστος)
  • Ο άνθρωπος, ακόμα και ο πιο γνωστικός, δεν μπορεί να γνωρίσει τον εαυτό του όσο πρέπει, αν δεν έχει μέσα του το Άγιο Πνεύμα. Γιατί χωρίς τη Θεία βοήθεια, δεν μπορεί να δει την πραγματική κατάσταση της ψυχής του. Αν είναι τίμιος και κάνει κανένα καλό στους συνανθρώπους του και νομίζει πως είναι δίκαιος ή και σε σύγκριση με τους άλλους, τέλειος και πως δεν του χρειάζεται τίποτα άλλο! (Άγιος Ιννοκέντιος Βενιαμίνωφ)
  • Δεν μπορούμε αλλιώς να γνωρίσουμε τον εαυτόν μας, παρά μέσα από την επαφή με τους συνανθρώπους μας, δεχόμενοι απ’ αυτούς μομφές και αιχμηρές παρατηρήσεις, ως ίαση στα πνευματικά μας έλκη και μεμφόμενοι τον εαυτόν μας και όχι αυτούς για έλλειψη ανοχής. Αυτούς αντίθετα, θα πρέπει να τους ευγνωμονούμε, διότι δι‘ αυτών γνωρίσαμε την αδυναμία μας… (Άγιος Μακάριος της Όπτινα)
  • Αν ο άνθρωπος δεν έχει στην καρδιά του την πεποίθηση ότι είναι αμαρτωλός, ο Θεός δεν τον εισακούει. (Αββάς Μωϋσής)
  • Πρώτα απ’ όλα χρειάζεται το ”γνώθι σαυτόν”. Δηλαδή να γνωρίσεις τον εαυτό σου, ποιός είσαι. Ποιός είσαι στ’ αλήθεια, όχι ποιός νομίζεις εσύ ότι είσαι. Με τη γνώση αυτή, γίνεσαι ο σοφότερος των ανθρώπων. Με τέτοια επίγνωση έρχεσαι σε ταπείνωση και παίρνεις Χάρη από τον Κύριο. Διαφορετικά αν δεν αποκτήσεις αυτογνωσία, αλλά υπολογίζεις μόνο τον κόπο σου, γνώριζε, ότι πάντοτε θα βρίσκεσαι μακριά από το δρόμο. Διότι δεν λέει ο Προφήτης· ”ίδε, Κύριε, τον κόπον μου”, αλλά ”ίδε, λέγει, την ταπείνωσή μου και τον κόπονμου”. Ο κόπος είναι για το σώμα, η ταπείνωση για τη ψυχή και πάλι τα δύο μαζί, κόπος και ταπείνωση, για όλον τον άνθρωπο. Ποιός νίκησε τον διάβολο; Αυτός που γνώρισε την ασθένειά του, τα πάθη και τα ελαττώματα, που έχει. Ο φοβούμενος να γνωρίσει τον εαυτό του, αυτός βρίσκεται μακριά από τη γνώση· άλλο τίποτε δεν αγαπά παρά να βλέπει μόνο λάθη στους άλλους και να τους κρίνει. Αυτός δεν βλέπει στους άλλους χαρίσματα, αλλά μόνον ελαττώματα, δεν βλέπει στον εαυτό του ελαττώματα, παρά μόνο χαρίσματα. Και αυτό είναι το χαρακτηριστικό ελάττωμα των ανθρώπων του καιρού μας, που δεν αναγνωρίζουμε ο ένας το χάρισμα του άλλου. (ΓέρονταςΙωσήφοΗσυχαστής)
  • Φρόντισε στην νεότητά σου να αποκτήσεις την αρετή της αυτομεμψίας, για να ταπεινωθεί η κενοδοξία σου και να έρθεις σε αυτογνωσία. (Γέροντας Ιωσήφ ο Ησυχαστής)
  • (Με ρώτησε κάποιος) “Γέροντα πώς έφτασες σ’ αυτήν την κατάσταση;” Να σου πώ. Εμβάθυνα τόσο πολύ στο ”γνώθι σαυτόν”. Τί είσαι σύ; Τίποτες, ούτε ένα σκουλίκι δεν είσαι… Τίποτε! Ήρθε η Χάρις, σε σήκωσε, έγινες άγγελος· έφυγε η Χάρις, εγύρισες εν αυτώ. (ΓέρονταςΙωσήφοΗσυχαστής)
  • Η αυτομεμψία, θα σε οδηγήσει στην αυτογνωσία. (Γέροντας Εφραίμ Σκήτης Αγίου Ανδρέα)
  • Κάθε άνθρωπος, βλέπει στους άλλους μόνον αυτό, που γνώρισε με την πνευματική του πείρα για τον εαυτό του. Γι’ αυτό η στάση του ανθρώπου προς τον πλησίον του, είναι σίγουρο κριτήριο για το βαθμό αυτογνωσίας στον οποίο έφτασε. Όποιος έμαθε από τον ίδιο του τον εαυτό του, σε ποιό βάθος και σε ποια ένταση μπορούν να φτάσουν οι οδύνες του ανθρωπίνου πνεύματος, όταν αποχωριστεί από το φως της αληθινής υπάρξεως και όποιος κοντά σ’ αυτό έμαθε και το μεγαλείο του ανθρώπου, όταν βρίσκεται κοντά στο Θεό. Μόνο αυτός γνωρίζει πως κάθε ανθρώπινη ύπαρξη έχει αιώνια αξία, μεγαλύτερη απ’ όλο τον κόσμο. (Γέροντας Σωφρόνιος του Έσσεξ)
  • Δεν υπάρχει τίποτε σπουδαιότερο, από το να γνωρίζεις την αδυναμία και την αμάθειά σου. Το πρώτο βήμα σοφίας, είναι να αναγνωρίσεις τα λάθη σου. Η γνώση του εαυτού μας και των σφαλμάτων μας, είναι η αρχή της σωτηρίας μας. Όποιος γνώρισε τις αμαρτίες του, έφθασε στο μέσο του δρόμου για την δικαίωσή του. (Γέροντας Αρσένιος Μπόκα)
  • Αυτογνωσία σημαίνει εσωστρέφεια. Καταδύεται ο άνθρωπος στον έσω κόσμο. Εκεί τα βρίσκει με τον εαυτόν του και αμέσως ειρηνεύει με τον πλησίον και με τον Θεό του. Αλλιώς θα περιφέρεται συνεχώς γύρω από το κέντρο και θα χάνεται στο λαβύρινθο των ψυχικών του συμπλεγμάτων και κάθε προσπάθεια θα καταλήγει σε αποτυχία… (Ιερομόναχος Βαρθολομαίος ο Αγιορείτης)
  • Η άνοδος προς το Θεό, αρχίζει με την κάθοδο προς τον εαυτό μας. (π. Ευδοκίμωφ)
  • Πώς θα πετύχουμε την αληθινή αυτογνωσία; Θα την πετύχουμε: α) Με την διαρκή αύξηση της ταπεινοφροσύνης. Όσο πιο ταπεινοί γινόμαστε, τόσο πιο καλύτερα ανοίγουν τα μάτια μας β) με την ειλικρίνεια κοιτώντας κατάματα τον εαυτόν μας και γ) με τον διαρκή αυτοέλεγχο. (π. Αθανάσιος Μυτιληναίος)
  • Δεν μπορείς να γνωρίσεις τον πλησίον, εάν δεν έχεις γνωρίσει τον εαυτόν σου. Δεν μπορείς να βοηθήσεις τον πλησίον, εάν δεν έχεις κάνει κάθαρση του εαυτού σου. Και για να κάνεις κάθαρση του εαυτού σου, πρέπει να έχεις γνωρίσει τον Θεό. Επομένως η Θεογνωσία οδηγεί στην αυτογνωσία και αυτή με την σειρά της οδηγεί στην αδελφογνωσία. (π. Αθανάσιος Μυτιληναίος)
  • Η αυτογνωσία είναι δώρο του Θεού στον άνθρωπο που έχει συντριβή και πνεύμα μαθητείας. (π. Βαρνάβας Γιάγκου)
  • Φρόντισε, αδελφέ, να γνωρίσεις τον εαυτόν σου, να καταλάβεις τι και ποιός είσαι, γιατί τούτο αποτελεί την επιστήμη των επιστημών και την πιο μεγάλη σοφία. Πιο χρήσιμη και ωφέλιμη είναι η γνώση του εαυτού σου, παρά οι γνώσεις της αστρονομίας, της φυσικής, των μαθηματικών, της ιατρικής. Γιατί αυτές εξαντλούνται στην παρούσα ζωή, ενώ η αυτογνωσία έχει προεκτάσεις και στη μέλλουσα. Για τον υψηλό τούτο σκοπό, χρειάζονται σκληρός αγώνας, οξύτατη παρατηρητικότητα, πολλή προσευχή και ενίσχυση του Θεού. (ΜοναχόςΑγάπιοςΛάνδοςΚρήτης)
  • Όσο καλύτερα γνωρίσεις την ψυχή σου, τον έσω άνθρωπο, τόσο καλύτερα θα γνωρίσεις και τον Κύριο, γιατί, διαπιστώνοντας το μεγαλείο και την ανωτερότητα της ψυχής, αποκτάς καθαρότερη την επίγνωση της άπειρης και ασύλληπτης μεγαλοσύνης του Θεού. (ΜοναχόςΑγάπιοςΛάνδοςΚρήτης)
  • Τον μεγαλύτερο κίνδυνο διατρέχει ο ασθενής εκείνος, που δεν γνωρίζει την αρρώστιά του. Όσοι έχουν χάσει τα λογικά τους, πάχουν από την πιο σοβαρή ασθένεια. Μα δεν το καταλαβαίνουν, ούτε θλίβονται γι΄αυτό, αλλά τους βλέπεις να γελούν και να χαίρονται, με τρόπο που σε κάνει να κλαις. Μήπως όμως δεν μοιάζουν σ΄αυτούς και όσοι τάχα λογικοί άνθρωποι, δεν γνωρίζουν τον εαυτό τους και την φύση τους και τον προορισμό τους; Το κακό, αδελφέ, δεν είναι έξω από μας. Μέσα μας είναι. Γι΄αυτό και τόσο δύσκολα θεραπευόμαστε, επειδή δεν βλέπουμε την αρρώστιά μας. (ΜοναχόςΑγάπιοςΛάνδοςΚρήτης)
  • Κύριε γνώρισέ μου αυτόν τον άγνωστο. Ξέρω το όνομά μου, την ηλικία μου, το βάρος μου, το χρώμα των μαλλιών μου, όμως τον εαυτό μου δεν τον γνωρίζω. Αυτός σε μένα τον ίδιο, παραμένει κρυμμένος και άγνωστος. Εσύ όμως Χριστέ μου, που «εξετάζεις νεφρούς και καρδιές» τον γνωρίζεις. Εσύ γνωρίζεις κάθε άνθρωπο ερχόμενο εις τον κόσμο, «εκ κοιλίας μητρός αυτού». Εσύ κρατάς στα πλαστουργικά σου χέρια την φωτογραφία του μυστικού και αγνώστου εαυτού μου, σε όλες τις λεπτομέρειες. Τι δεν θα έδινα να αποκτήσω αυτή την φωτογραφία Κύριέ μου! Να την κρατήσω μπροστά στα μάτια μου. Να δω επί τέλους ποιός είμαι. Μια μυστική φωνή μου λέει πως δεν θα άντεχα να δω τη φωτογραφία μου αυτή. Και αν την έβλεπα, πως δεν θα μπορούσα να αναγνωρίσω τον εαυτό μου. Γι’ αυτό Κύριε είμαι ευχαριστημένος που Εσύ, γεμάτος αγάπη για μένα, κρατάς αποκλειστικά δική σου την φωτογραφία του πραγματικού εαυτού μου. Γιατί ξέρω πως Εσύ θα δουλέψεις μέσα μου για να αποκαταστήσεις την πραγματική εικόνα του εαυτού μου και να την παρουσιάσεις μη έχουσα σπίλο ή ρυτίδα αλλά ίνα αγία και άμωμος. Κύριε θέλω να σου δώσω την δυνατότητα να επεξεργασθείς μέσα μου τον εαυτό μου… Εαυτέ μου, σκάβε βαθειά το πηγάδι της αυτογνωσίας, της αυτομελέτης. Ερεύνα το θέλημα του Θεού για τη ζωή σου. Γίνου αναζητητής για βρεις μαργαριτάρια και ψηγμάτων χρυσού από το χρυσορυχείο του λόγου του Θεού. (Ματθαίος ικ΄ 44-46) Σκάβε και άνοιξε το χώρο της υπάρξεώς σου, για να αυξάνονται ποιό πολύ μέσα σου τα αποθέματα της χάριτος του θεού. Βάλε όλο και ποιο βαθειά μέσα σου «τον θεμέλιον…ως έστιν Ιησούς Χριστός» (Α. Κορινθίους 3:2) Αν θέλεις να ανέβεις «ψηλά», χαμήλωνε, σκάβε. Σκάβε όλο και ποιό βαθειά. Άνοιγε Κύριέ μου βαθειά το πηγάδι της αυτογνωσίας και της ταπείνωσης. (ΜοναχούΙωσήφΓρηγοριάτη 1915 – 2008)
  • Η αυτογνωσία είναι φως. Στο σπίτι, όταν δεν υπάρχει φως, δεν διακρίνονται, όχι μόνο οι λεπτές σκόνες, αλλά ούτε μεγάλα ακάθαρτα αντικείμενα. Με το φως όμως, όλα γίνονται εμφανή. Έτσι και με την αυτογνωσία, ο άνθρωπος αρχίζει να διακρίνει τα πάθη και τα ελαττώματα που είναι ριζωμένα μέσα του και μπορεί έτσι δια του αγώνος του, να τα ξεριζώσει. (Αρχ. Χαράλαμπος Βασιλόπουλος)
  • Για να αποκτήσει κάποιος αυτογνωσία θα πρέπει: α) να μελετάει την Αγία Γραφή, διότι η Γραφή λειτουργεί ως καθρέφτης, στον οποίο καθρεφτίζεται ο ψυχικός του κόσμος και β) να κάνει καθημερινή αυτοκριτική στον εαυτόν του. Θα πρέπει να καθίσει το βράδυ 5-10 λεπτά ή και πειρσσότερο, να εξετάσει τον εαυτό του, πως πέρασε την ημέρα του. (Αρχ. Χαράλαμπος Βασιλόπουλος)
  • Η αυτογνωσία επιτυγχάνεται, όταν ο άνθρωπος μάθει, να μην προσέχει τα σφάλματα του άλλου, παρά μόνο τα δικά του. Αν επιμείνει σ’ αυτά, δεν θα αργήσει να καρποφορήσει η ψυχή και σε όλες τις άλλες αρετές. (Είπε Γέρων)
  • Δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο από το να γνωρίζεις την αδυναμία σου και την άγνοιά σου, και δεν είναι τίποτα χειρότερο – πώς να μην το ξέρεις αυτό. Όταν το μυαλό αρχίζει να βλέπει τις αμαρτίες του – όπως η άμμος της θάλασσας, μόνο τότε ξεκινά η διαφώτιση της ψυχής και αρχίζει η ανάκαμψή της. (Είπε Γέρων)
  • Η αυτογνωσία είναι το πρώτο βήμα, για την ηθική και πνευματική πρόοδο. (Ωριγένης)
  • Το μεγαλείο του ανθρώπου είναι απέραντο, όταν έχει αυτογνωσία της ταλαιπωρίας του. (Πασκάλ)
  • Η αυτογνωσία είναι αρχή της ανθρώπινης σοφίας. (Αριστοτέλης)
  • Θ’ ακούσεις να λένε οι άνθρωποι, ότι ο Θεός είναι άνω και ο Διάβολος κάτω. Πλάνη! Ρίξε ένα βλέμμα μέσα σου και θα ανακαλύψεις τον ένα εξ αυτών να κοιμάται και τον άλλον να αγρυπνεί. (Δημητρακόπουλος)
  • Ο άνθρωπος έφτιαξε κιάλια, για να βλέπει μακριά. Αλλά κανείς δεν έφτιαξε κιάλια, για να βλέπει μέσα του… (Λουντέμης)
  • Για ν’ ανεβείς στον Θεό, χρειάζεται να βυθιστείς μέσα σου. (Ουγκώ)
  • Όσο πιο πολύ συγκεντρώνεται ο άνθρωπος στον εαυτόν του και δεν τον παρασέρνουν τα εξωτερικά πράγματα, τόσο και το πνεύμα του υψώνεται, επειδή από άνωθεν παίρνει τον φωτισμό η διάνοιά του. (Κεμπήσιος)
  • Είναι σωστό να είμαστε ευχαριστημένοι με αυτό που έχουμε, αλλά όχι και με αυτό που είμαστε. (Ερατοσθένης)
  • Το να γνωρίσεις τη δική σου σκοτεινή πλευρά είναι ο καλύτερος τρόπος για να αντιμετωπίσεις τη σκοτεινή πλευρά των άλλων. (Γιούνγκ)
  • Αν μπορούσαμε να καταλάβουμε ποιοι πραγματικά είμαστε, τότε ίσως να τρέχαμε να αγοράσουμε μαστίγιο. (Αντρί)
  • Όσο γνωρίζεις τον εαυτόν σου, τόσο ταπεινώνεσαι και όσο ταπεινώνεσαι, τόσο αποκτάς φόβο Θεού.
  • Η πιο ωφέλιμη γνώση είναι η γνώση του εαυτού μας.
  • Δεν στενοχωριέμαι, που δεν με γνωρίζουν οι άνθρωποι. Με βασανίζει όμως η σκέψη, ότι εγώ ο ίδιος δεν γνωρίζω τον εαυτόν μου…
  • Όπως είναι αδύνατο να μην φωτίζεται η όψη εκείνου που στρέφεται προς τον ήλιο, έτσι είναι αδύνατο να μην φωτίζεται και αυτός που πάντα σκύβει στην καρδιά του.
  • Δεν θα μάθουμε ποτέ τι πρέπει να γίνουμε, αν δεν γνωρίζουμε τι είμαστε.
  • Αν ένας γεωργός δεν ξέρει καλά τα χώματα των χωραφιών του, δεν μπορεί να τα καλλιεργήσει και αν ένας στρατηγός δεν έχει κάνει την ανίχνευση του εδάφους όπου βρίσκεται ο εχθρός, δύσκολα θα τον περικυκλώσει και θα τον νικήσει. Το ίδιο συμβαίνει και με ελαττώματά μας. Αν δεν τα γνωρίζουμε, δύσκολα θα τα ξεριζώσουμε.
  • Αρχίζεις να μαθαίνεις τον εαυτόν σου τη στιγμή που διορθώνεις το λάθος σου.
  • Για να χτίσεις κάτι ψηλό, πρέπει να σκάψεις βαθιά.
  • Τρεις φίλοι που αγαπούσαν πολύ την πνευματική εργασία, έγιναν μοναχοί. Και απ΄αυτούς, ο μεν πρώτος, διάλεξε για μόνιμο έργο του, να ειρηνεύει όσους έχουν διαμάχη μεταξύ τους. Ο δεύτερος διάλεξε για έργο του, να επισκέπτεται τους αρρώστους και ο τρίτος έφυγε στην έρημο, για να βρει την πραγματική ησυχία. Ο πρώτος, μετά από καιρό, κουράστηκε με τις μάχες και τα μαλώματα των ανθρώπων, όπου δεν μπορούσε να τους γιατρέψει και να τους ειρηνέψει όλους και απελπίστηκε. Ήρθε λοιπόν και βρήκε τον φίλο του, που υπηρετούσε τους αρρώστους, μα και αυτός ήταν απελπισμένος με το έργο του, καθώς δεν προλάβαινε να εκπληρώσει σωστά την εντολή. Αποφάσισαν τότε και οι 2 να πάνε να βρούνε τον ερημίτη. Όταν τον αντάμωσαν, του διηγήθηκαν την αποτυχία τους και τον παρακάλεσαν να τους πει και αυτός, το τι κατόρθωσε μέσα στην έρημο. Εκείνος σιώπησε για λίγο και ύστερα έβαλε νερό μέσα σε ένα δοχείο και τους είπε: ”Κοιτάξτε μέσα στο νερό”. Ήταν όμως ακόμη ταραγμένο το νερό και δεν μπόρεσαν να δουν τίποτα. Ύστερα από λίγο, τους ξαναλέει: ”Κοιτάξτε πάλι καλά μέσα στο νερό”. Έτσι έκαναν και καθώς έσκυψαν πάνω στο νερό, βλέπουν σαν μέσα σε καθρέφτη τα πρόσωπα τους και τους ξαναλέει: ”Έτσι είναι και εκείνος που ζει ανάμεσα στους ανθρώπους. Είναι συνέχεια ταραγμένος και δεν βλέπει τις δικές του αμαρτίες. Όταν όμως ησυχάσει και κυρίως όταν βρεθεί σε μια τέτοια μοναξιά και ηρεμία, τότε αρχίζει να γνωρίζει τον εαυτόν του και να ξεχωρίζει τα δικά του ελαττώματα”.
  • Ένας ερευνητής έφτασε κάποτε σε μια άγρια φυλή και παρουσιάστηκε στον αρχηγό τους. Αφού συνομίλησε μαζί του, τον τράβηξε μια φωτογραφία. Σε λίγο, αφού την εμφάνισε μόνος του, του την έδειξε ρωτώντας τον αν μπορεί να του πει, τι παριστάνει αυτή η φωτογραφία. Ο αρχηγός αφού την κοίταξε και την ξανακοίταξε από όλες τις πλευρές, απάντησε ότι θα είναι κάποιος κορμός δέντρου! Πόσοι άνθρωποι, χωρίς να ανήκουν σε άγριες και απολίτιστες φυλές, αγνοούν χειρότερα τον εαυτόν τους…! Έχουν παντελώς άγνοια του εαυτού τους…

πηγη : Διαδίκτυο

ΕΝΤΑΦΙΑΣΜΟΣ Ή ΚΑΥΣΗ ΚΑΙ ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΟΥΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΟΡΘΟΔΟΞΟ  ΧΡΙΣΤΙΑΝΟ
του πατρός Γεωργίου Σ. Κανακάρη

    Θα ήθελα να ξεκινήσουμε αυτήν μας την Σύναξη λέγοντάς σας για αρχή κάποια ιστορικά στοιχεία για τις δύο αυτές επιλογές, όσον αναφορά τον Ελλαδικό χώρο, ανεξάρτητα του Χριστιανισμού. Η πρώτη φορά που οι Έλληνες αποφασίζουν να ενταφιάσουν τους νεκρούς τους είναι την εποχή του κυκλαδικού πολιτισμού γύρω στο 3000 π.Χ, ενώ η καύση θα εμφανιστεί στην χώρα μας περίπου κοντά στον 11ο αιώνα π.Χ, η οποία προήλθε από την ανατολή και πιθανών τους Χετταίους και διαδόθηκε στην Ελλάδα από την Μικρά Ασία και διατηρήθηκε σε συνδυασμό με την ταφή ανάλογα με την ιστορική περίοδο και την περιοχή. Αυτό κράτησε έως του Χριστιανικούς χρόνους όπου ο ενταφιασμός γίνεται η μόνη πρακτική κήδευσης.

    Τώρα ας ρίξουμε μια γρήγορη ματιά στην προσέγγιση αυτών των δυο πρακτικών. Τί σήμαινε και από τί αποτελούνταν το κάθε ένα;

    Ας αρχίσουμε με τη γνωστή σε όλους μας ταφή. Η ταφή, από τα αρχαία χρόνια, έχει τελετουργικό το οποίο το μόνο που δείχνει είναι ο σεβασμός ως προς το νεκρό. Ξεκινούσε από την πρόθεση του νεκρού και τον θρήνο του,αυτό που λέμε εμείς οι Χριστιανοί προσκύνημα και μοιρολόι,(γνωρίζουν οι παλαιότεροι), συνέχιζε με την εκφορά και τον ενταφιασμό του δηλαδή την τελετουργική μεταφορά του νεκρού και την ταφή και τελείωνε με το περίδειπνο το οποίο ήταν το δείπνο που έδιναν συγγενείς και φίλοι προς τιμήν του νεκρού.

    Στην αντίπερα όχθη, για αυτούς που ρίχθηκαν στην πυρά, το τελετουργικό περιλάμβανε κορμούς όπου τοποθετούσαν το νεκρό και κατά τη διάρκεια έριχναν στη φωτιά μέλι, αρνιά, βόδια κ.α. Συνήθιζανόμως, όπως συναντάμε σε κάποιες αναφορές, τα καμένα οστά να τοποθετούνται σε πήλινα δοχεία και να θάβονται στο χώμα. Αυτό κατευθύνει την σκέψη μας αμέσως στη ρήση που δεν σχετίζεται με τους αρχαίους Έλληνες αλλά αναφέρεται στην Παλαιά Διαθήκη και συγκεκριμένα στο βιβλίο της Γενέσεως και είναι τα λόγια του Θεού προς τον Αδάμ “Χοῦς εἶ καί εἰς χοῦν ἀπελεύσει” που σημαίνει ότι ο άνθρωπος από χώμα είναι και θα καταλήξει στοχώμα. Ακόμα και εκεί δηλαδή, βλέπουμε την ανάγκη των ανθρώπων να καταλήξουν ακριβώς εκεί από όπου ξεκίνησαν.

   Αφού είδαμε πως αντιμετώπιζαν στην αρχαία Ελλάδα τους νεκρούς θα ήθελα να επισημάνω και μια διαφορετική οπτική της καύσης. Την καύση την συναντάμε στην Παλαιά Διαθήκη σε αυτά τα χωρία της Αγίας Γραφής (Γενέσεως κεφ.38,στοιχ.24. Λευιτικόν – κεφ.20,στοιχ.14. Λευιτικόν – κεφ.21,στοιχ.9. Ιησούς του Ναυή – κεφ.7,στοιχ. 15. Αμώς – κεφ.2,στοιχ.1. Α’ ΒασιλειώνΚεφ.31,στοιχ.12-13) ως βαριά τιμωρία, ως εκδικητική πράξη και ως λύση έσχατης ανάγκης.Δεν πρέπει πάντως να διαφύγει της προσοχής μας ότι οι περισσότερες των παραπάνω περιπτώσεων αναφέρονται σε καύσεις ζώντων, με εξαίρεση εκείνη στο βιβλίο του Αμώς.

Ιδιαίτερα για εμάς τους Χριστιανούς, αυτή η πράξη χαρακτηρίζεται ως απάνθρωπη, βάρβαρη αλλά και ανοίκεια προς τα Χριστιανικά ιδεώδη. Αυτή ηάποψη καταγράφεται σε πολλά πατερικά κείμενα όπως για παράδειγμα στου Αγίου Νικοδήμου όταν σχολίαζε τον 66ο κανόνα του Μεγάλου Βασιλείου και μας λέει πως αυτοί οι οποίοι κάνουν λόγο για τυμβωρυχία και για καύση των νεκρών πρέπει να επιτιμώνται ως φονιάδες, καταδεικνύοντας με αυτό τον τρόπο το αποτρόπαιον της πράξης της καύσης.

   Θα ήθελα τώρα σιγά σιγά να προσεγγίσουμε το ζήτημα αυτό ως Χριστιανοί ορθόδοξοι και όχι ως απλοί παρατηρητές, θέτοντάς σας τρία ερωτήματα προς σκέψη:

1)Τί είναι είναι για εμάς τελικά κάποιος που έχει αφήσει αυτόν τον κόσμο;

2)Τί είναι αυτό που πιστεύουμε για την μεταθανάτια ζωή;

3)Και τελικά: Πιστεύουμε πραγματικά στην Ανάσταση;
 

 Συνηθίζουμε εμείς οι Χριστιανοί να λέμε ότι ο άνθρωπος «κοιμήθηκε» αντί να πούμε ότι πέθανε το οποίο στα αυτιά μας θα ηχούσε ως το τέλος της ύπαρξής του. Αυτό συμβαίνει γιατί πιστεύουμε βαθιά μέσα μας στην Ανάσταση! Δηλαδή, όταν έρθει η Δευτέρα Παρουσία, θα αναστηθούμε ή θα ξυπνήσουμε, αν θέλετε, όλοι μας από τους νεκρούς. Άρα για ποιο δίλημμα μιλάμε; Θα διαλέγαμε ποτέ να πάρουμε τον άνθρωπο μας που κοιμάται και να τον κάψουμε; Νομίζω ότι όλοι θα συμφωνούσαμε πως όχι! Σε αυτό έρχεται να συνηγορήσει και ο Ιερός Χρυσόστομος ο οποίος σημειώνει σχετικά: «επειδή… ήλθεν Χριστός, και υπέρ της ζωής του κόσμου απέθανεν, ουκέτι θάνατος καλείται ο θάνατος, αλλά ύπνος και κοίμησις» και συνεχίζει: «δια τούτο και αυτός ο τόπος (εννοεί το νεκροταφείο) κοιμητήριον ωνόμασται, ίνα μάθης ότι οι τετελευτηκότες και ενταύθα κείμενοι, ου τεθνήκασιν, αλλά κοιμώνται και καθεύδουσιν».

   Τα οστά, σύμφωνα πάλι σύμφωνα με τον ιερό Χρυσόστομο, διατηρούν ζωντανή την βιολογική ταυτότητα του νεκρού. Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και μετά το χωρισμό της ψυχής από το σώμα, δεν καταργείται η υπόσταση. Προέκταση της πραγματικότητας αυτής, είναι το γεγονός, ότι η ψυχή γνωρίζει τα μέλη της παρά το χωρισμό της από το σώμα, σύμφωνα με τον άγιο Γρηγόριο Νύσσης. Τα οστά για εμάς τους πιστούς είναι ιερά και τυγχάνουν σεβασμού και τα θεωρούμε “λείψανα” δηλαδή ότι μας έχει απομείνει.

   Για παράγειγμα, τα λείψανα των Αγίων μας πάντοτε τύχγαναν ιδιαίτερης τιμής και ευλάβειας διότι σε αυτά αναγνωρίζουμε τη χάρη του Θεού, η οποία παραμένει στα σώματα και μετά το θάνατο και τα κάνει να μυροβλύζουν και να ευωδιάζουν, να επιτελούν θαύματα και να αγιάζουν τον τόπο και όσους βρίσκονται σε αυτόν, σύμφωνα με τονΜεγάλο Βασίλειο.

   Θέλω όμως να αναλογιστούμε τί θα είχε συμβεί αν είχαμε κάψει τους αγίους μας;
   Ας δούμε και μία ακόμα οπτική του θέματος. Αυτή των διωκτών των Χριστιανών.  Για παράδειγμα, στις περιπτώσεις του πολιούχου μας Τιμίου Προδρόμου και του προφήτου Ελισσαίου μετά από μαρτυρία των Ροδίου Ιωάννου και Δοσίθεου Πατριάρχου Ιεροσολύμων, ο αυτοκράτορας Ιουλιανός εξέδωσε διαταγή να βγάλουν τα οστά τους από τις θήκες που βρίσκονταν και μαζί με ακάθαρτα οστά αλόγων να καούν και την σκόνη τους να την ρίξουν στον αέρα για να είναι σίγουρος πως οι Χριστιανοί δεν θα μπορούσαν να τα ξεχωρίσουν και να τα μαζέψουν,ώστε να μπορούν να αποδόσουν τιμές στους Αγίους. Αυτό καταδεικνύει την αθέλητη ομολογία του Ιουλιανού Αυτοκράτορα για την “δύναμη” των οστών των Αγίων μας.
   Υπάρχει όμως και ένας ακόμα λόγος που οι διώκτες του Χριστιανισμού αποτέφρωναν την σορό του μάρτυρα και συνδέεται με την ανάσταση των νεκρών. Ενδεικτικός ως προς αυτό, είναι ο λόγος του ιστορικού Ευσεβίου Καισαρείας ο οποίος σημειώνει:

  “Τὰ οὖν σώματα τῶν μαρτύρων,… μετέπειτα καέντα καὶ αἰθαλωθέντα ὑπὸ τῶν ἀνόμων κατεσαρώθη εἰς τὸν Ῥοδανὸν ποταμὸν πλησίον παραρρέοντα, ὅπως μηδὲ λείψανον αὐτῶν φαίνηται ἐπὶ τῆς γῆς ἔτι. Καὶ ταῦτα ἔπραττον ὡς δυνάμενοι νικῆσαι τὸν Θεὸν καὶ ἀφελέσθαι αὐτῶν τὴν παλιγγενεσίαν, ἵνα, ὡς ἔλεγον ἐκεῖνοι, «μηδὲ ἐλπίδα σχῶσιν ἀναστάσεως».

   Πίστευαν δηλαδή οι διώκτες, ότι με την καύση απέτρεπαν την ανάσταση! Τέτοιο φόβο είχαν και μόνο στην σκέψη του δώρου που μας έδωσε απλόχερα ο Ιησούς Χριστός! Βέβαια η διδασκαλία της Εκκλησίας μας έρχεται να τους διαψεύσει στο θέμα της αποτροπής της αναστάσεως ξεχωρίζοντας την διφυή φύση του ανθρώπου:σώμα και ψυχή.

   Συμπερασματικά κάποιος θα μπορούσε να διατυπώσει ότι η ανάσταση αποτελεί «αναφαίρετη δωρεά», προίκα του Θεού προς τον άνθρωπο εφόσον ο τελευταίος «αναστάσει τετίμηται». Άρα, συμμετέχουν σε αυτήν και όσοι αποτεφρώθηκαν. Η αντίθετη περίπτωση θα αποτελούσε στοιχείο «κολόβωσης» της αγαπητικής αυτής έκφρασης της θεότητας προς τον άνθρωπο. Γίνεται, πάντως, αντιληπτό ότι ανάσταση σε εκείνους που εκούσια αποτεφρώθηκαν, δεν συνεπάγεται δικαίωση της ενέργειας αυτής.

    Άρα η ερώτηση: «Ε, τότε τί πειράζει να καούμε, αφού και πάλι θα αναστηθούμε»; Καθίσταται περιττή για τους λόγους που αναφέραμε παραπάνω και για τον όχι άδικο ισχυρισμό, ότι με την πράξη της καύσης των νεκρών, εκφράζεται απιστία ή ασέβεια.

    Όλα αυτά, μας φέρνουν στο σημείο να καταλάβουμε γιατί η Ορθόδοξη Εκκλησία τοποθετείται αρνητικά ως προς το ζήτημα της καύσης και οριοθετεί την πίστη της υπέρ του ενταφιασμού, όπου τα σώματα καθεύδουν στον τάφο και αναμένουν την ανάσταση, δίνοντας έτσι και μια εξαιρετική σημασία ,όχι μόνο θεολογική αλλά και ψυχολογική, στη θέα των κεκοιμημένων ,των κοιμητηρίων και του μνήματος.

  Στον λεγόμενο δυτικό κόσμο, εκεί που η καύση είναι  συνηθέστερη, οι άνθρωποι τρομάζουν στην ιδέα του θανάτου για αυτό και κάθε φορά που κάποιος πεθαίνει, κοιτούν να ωραιοποιήσουν το γεγονός, μετατρέποντας τα κοιμητήρια σε ωραία πάρκα, τα οποία όπως λένε, δεν υπάρχει λόγος να επισκέπτονται συχνά. Ρίχνουν τις στάχτες του κεκοιμημένου προσώπου τους κάπου μακριά με το πρόσχημα πως δεν επαρκεί ο χώρος. Με όλα αυτά θέλουν να εξαφανίσουν άμεσα ότι τους θυμίζει τον θάνατο.

  Στον Ορθόδοξο χώρο όμως, συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο. Οι συγγενείς και οι φίλοι συγκεντρώνονται γύρω από τον κεκοιμημένο και αγρυπνούν δίπλα του. Για εμάς πλέον δεν είναι μόνο απλά μια ανάμνηση αυτός ο άνθρωπος αλλά συγχωρεμένος- δεδικαιωμένος ακόμα και αν σε αυτή την ζωή είχαμε διαφορές.

   Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κ.κ. Νικόλαος σημειώνει τα εξής:

  «Κηδεία σημαίνει τήν τελευταία καί ἱερότερη φροντίδα μας στόν νεκρό. Ἐτυμολογικά προέρχεται ἡ λέξη ἀπό τό ρῆμα «κήδομαι» φροντίζω. Ὅταν κάποιον θέλεις νά τόν φροντίσεις, τότε οὔτε τήν ἱερότητά του περιορίζεις οὔτε καί τή φυσική ὑπόστασή του λιγοστεύεις. Ἀρνεῖσαι τή βία ἐπάνω του, ὄχι γιά νά μήν  πονέσει τό σῶμα του, ἀλλά γιά νά μήν πονέσει ἡ ψυχή σου.

    Μέ τήν ταφή ὅμως, ὅταν αὐτή γίνεται ὅπως πρέπει, μποροῦν οἱ συγγενεῖς νά πάρουν τεράστια ἐλπίδα·  αἰσθάνονται ὅτι ὁ ἄνθρωπός τους ὑπάρχει, κάπου εἶναι καί κάτι περιμένει·  σίγουρα δέν τέλειωσε. Ὅσο τό σῶμα διατηρεῖται καί δέν  τελειώνει, τόσο καί ἡ αἴσθηση τῆς ψυχῆς συνεχίζει νά ὑπάρχει μέσα μας καί νά μᾶς ὑποβοηθεῖ στήν ἀνάμνησή της. Ἡ ταφή μπορεῖ νά εἶναι ἀρχή ζωῆς, σπορά.

    Κάθε μνημόσυνο, κάθε ἀνάμνηση, κάθε προσευχή, κάθε τρισάγιο, κάθε ψυχοσάββατο εἶναι ἕνα πότισμα σ’ αὐτούς τούς σπόρους πού ὑπάρχουν μέσα στή  γῆ, στούς κήπους, στά περιβόλια τῶν κοιμητηρίων. Ἡ Ἐκκλησία μας φυτεύει κάθε σῶμα μέ ἱερά αἰσθήματα, ὄχι μόνο ἀνθρώπινα, ἀλλά κατ’ ἐξοχήν πνευματικά καί ἐκεῖ ἐναποθέτει ὅλη της τήν πίστη καί ὅλη μας τήν ἐλπίδα στήν αἰωνιότητα καί στήν ἀνάσταση κατεβάζοντας τόν κάθε σπόρο, τό κάθε σῶμα, μέσα στά σπλάγχνα τῆς γῆς. Ἄν τά καίγαμε τά σποράκια, ὅσο νερό καί νά ρίχναμε ἀπό πάνω ποτέ δέν θά βλάσταινε.

    Γιά τήν Ἐκκλησία δέν εἶναι πτώματα τά νεκρά σώματα. Οὔτε εἶναι κόκκαλα τά ἀπομεινάρια τῶν λειωμένων πτωμάτων. Γιά τήν κοινωνία μπορεῖ νά εἶναι κάτι τετοιο ἤ νά εἶναι ὀστᾶ. Γιά μᾶς ὑπάρχει ἡ ἱερή λέξη λείψανα· αὐτή περιγράφει τήν οὐσία τους, διότι αὐτή ὑπογραμμίζει τήν ὕπαρξη τῆς ψυχῆς καί τήν ἐλπίδα τῆς ἀναστάσεώς της».

  Τα κοιμητήρια λοιπόν για εμάς είναι ένας τόπος διδασκαλίας και μνήμης, ψυχοθεραπείας αν θέλετε. Μας διδάσκουν κάθε φορά που τα επισκεπτόμαστε τα όρια της ανθρώπινης εδώ ζωής και μας κάνουν να κατανοούμε αυτό που ψέλνουμε στην εξόδιο ακολουθία: «πάντα ματαιότης τα ανθρώπινα…»
  Ας μην ξεχνάμε λοιπόν ότι το πρόσωπο και κάθε μέλος του σώματος θεωρείται ιερό στην Ορθόδοξη Θεολογία και Παράδοση. Το σώμα του ανθρώπου ,το οποίο καθαγιάζεται με το βάπτισμα και τα λοιπά ιερά Μυστήρια,είναι αγιασμένος ναός του Θεού, κατά τον Απόστολο Παύλο. Ἡ ψυχή δέν εἶναι οὔτε φαντασία οὔτε ἀφηρημένη ἔννοια. Εἶναι ἡ οὐσία τοῦ ἀνθρώπου.  Ἔχει τέτοια δύναμη καί τόση ζωή πού δέν μπορεῖ νά ἐξαντλήση τά ἀποθέματα της σ’ αὐτή τή ζωή·  γι αὐτό καί δέν μπορεῖ παρά νά ζεῖ αἰώνια.
 

  Συνεπώς,κανείς Ορθόδοξος Χριστιανός δεν έχει το δικαίωμα να συμπεριφέρεται στο σώμα του με τρόπο που δεν επιδεικνύει σεβασμό,αλλά αντίθετα το φθείρει.

  Εύχομαι να έγιναν κατανοητά ότι ειπώθηκε παραπάνω. Ότι δηλαδή, ο κάθε άνθρωπος έχει το αναφαίρετο δικαίωμα να επιλέγει και τον τρόπο που ζει αλλά και που θα πεθάνει, αλλά για να μπορεί να λέγεται Ορθόδοξος Χριστιανός οφείλει να ζει και να πεθαίνει σύμφωνα με το δρόμο που μας δίδαξε ο Κύριος μας Ιησούς Χρίστος και οι Άγιοι Πατέρες.
  Γι’ αυτό το λόγο μπαίνουμε σε σκέψεις διαβάζοντας και την εξόδιο Ακολουθία,αναρωτιόμαστε γιατί κάποιοι άνθρωποι φτάνουν σε αυτό το αντιφατικό σημείο να θέλουν να αποτεφρωθούν, αλλά ταυτόχρωνα να ψαλεί η σχετική αυτή Ακολουθία, όπου γίνεται λόγος για «μνήμα», «οστά γεγυμνωμένα,για την εικόνα του Θεού «εν τοις τάφοις κειμένην» τα οποία είναι αντίθετα με την αποτέφρωση.
  Ίσως φταίμε εμείς οι ιερείς που δεν δίνουμε στους ανθρώπους να καταλάβουν ότι ἡ καύση των νεκρών δέν είναι δογματικό θέμα. Κάθε τί όμως που έχει νά κάνει με τόν άνθρωπο, την ψυχή του και τηνισόρροπη σχέση τους, αναφέρεται στο δόγμα της ενανθρωπήσεως, την αιώνια ζωή καί τηθεανθρώπινη δυνατότητά του. Μπορεί να μην υπάρχει δογματική διατύπωση, σίγουρα όμως υπάρχει δογματική αλήθεια. Δόγμα δέν είναι μιαδιατύπωση που δεν μας επιτρέπεται να παραβούμε, αλλά μια αλήθεια που μας είναι απαραίτητη για ναεξαγιασθούμε.Ίσως όμως και να φταίμε και σαν κοινωνία που δεν ενδιαφερόμαστε να μάθουμε το λόγο που κάνουμε διάφορα πράγματα στη ζωή μας αλλά και στο θάνατό μας,ή ίσως έτσι να είναι και η ανικανοποίητη φύση του ανθρώπου, που ότι και να του δώσεις,τελικά αυτό που θα θέλει, θα είναι αυτό που δεν έχει. Μάλλον όλα τα παραπάνω…

    Ως συμπέρασμα λοιπόν, καταλήγουμε λέγωντας πως ο σύγχρονος άνθρωπος αφού έχασε την επαφή του με το Θεό, αρχίζει να ξεχνάει το αιώνιο και το μετά από εδώ. Αρνείται να σκεφτεί την ζωή που δεν μπορεί να δει, και να καταλάβει ότι τα δεσμά αυτού του κόσμου σπάνε μόνο κάτω από την πίεση της αιώνιας αλήθειας. Αυτή η αυτοκαταστροφικότητά του έχει ως αποτέλεσμα να καίει τα δάση του, να καίει τις περιουσίες του και τώρα να καίει το σώμα του αφήνοντας πίσω του ένα ρημαγμένο «τίποτα».

   Γι’ αυτό, αδελφοί μου, ας μην ξεχνάμε αυτά που με αγάπη ο Θεός εδημιούργησε, συμπεριλαμβανομένου και του ανθρώπου. Να ξεκινήσουμε να του φερόμαστε και εμείς με την ίδια αγάπη καθόλη την διάρκεια της ζωής μας, όπως και να μεριμνούμε ώστε να είμαστε έτοιμοι για την αιώνια ζωή. Με τις πράξεις μας εδώ, σε τούτο τον κόσμο, να δείχνουμε πως ετοιμαζόμαστε για να υποδεχτούμε τον Κύριο μας Ιησού Χριστό όταν θα έλθει «κρίναι ζώντας και νεκρούς,οὗ τῆς βασιλείας οὐκ ἔσται τέλος…»

Πηγές:

1) Δρ. Εμμανουήλ Κ. Δουνδουλάκη «Η καύση των νεκρών εξ επόψεως Ορθοδόξου» ΕΚΔΟΣΕΙΣ“Γρηγόρη”.

2) Διαδίκτυο.

Πνευματικός προγραμματισμός

Πολλοί με ρωτούν τί θα πρέπει να κάνουν στην καθημερινότητά τους για να μπουν σε μια πνευματική τροχιά αυτό που λέμε πνευματική ζωή. Ζητούν συγκεκριμένο πρόγραμμα και τρόπους με τους οποίους θα ζήσουν την πίστη στο Χριστο πιο εσωτερικά – εμπειρικά και θα έχουν καρπούς και αποτελέσματα ορατά.

Τους απαντώ συνήθως πως ο πνευματικός δεν είναι «life coach » ούτε «personal trainer» και πως η πνευματική ζωή είναι συνεργασία ανθρώπου και Θεού στο πνεύμα της αγάπης και της ελευθερίας (όχι ελευθεριότητας).

Ας προσπαθήσω, λοιπόν, για να μην αρνούμαι συνεχώς μια απάντηση, να οριοθετήσω κάπως τα πράγματα. Δε θα ωφελήσει κανέναν η παρερμηνεία των γραφομένων μου με το να τα εκλάβετε ως «κανόνες πνευματικής ζωης» αλλά ως μια ιδέα, ως μια αρχή και κάποιες βάσεις για να ζήσουμε αυτό που πιστεύουμε και να πιστεύουμε αυτό που ζούμε ή επιθυμούμε να ζήσουμε. Κέντρο, αφορμή, αρχή και τέλος όλων είναι ο Χριστος και η εν Χριστω ΑΙΩΝΙΑ ζωή.

Τρεις τομείς είναι οι βασικοί για την πνευματική καθημερινή ζωή, τους οποίους εν συντομία θα σας παρουσιάσω.

1. Νηστεία
2. Λειτουργική ζωή , μετοχή στα ιερά μυστήρια
3. Προσωπική προσπάθεια , προσωπικός καθημερινός αγώνας.

1. Νηστεία

Τις μέρες νηστείας του έτους θα τους βρείτε και στο διαδίκτυο και σε διαφορα εκκλησιαστικά ημερολόγια και σχετικά βιβλία.

Δεν θα μιλήσω εδώ για τις ωφέλειες της νηστείας. Θα κάνω ένα σχόλιο και θα πω πως γενικώς δεν υπάρχει άμεση σύνδεση νηστείας και θείας κοινωνίας. Ούτε το δίπολο ισχύει : «νηστεύω άρα μπορώ να κοινωνήσω». Αυτό είναι ένα θέμα συζήτησης για κάποια άλλη ευκαιρία .

Α. Όσοι τηρούν όλες τις νηστείας του έτους καλό και άγιο έργο και αγώνισμα επιτελούν! Αλλά αν το τελειοποιήσουν με την εν γενεί (σε όλη τους την συμπεριφορά και βιοτή) πνευματική προσπάθεια.

Β. Θέματα υγείας- λήψη φαρμακευτικής αγωγής.

Πολλοί έχουν θέματα υγείας πεπτικού συστήματος, αιματολογικά κ.λ.π. για τα οποία χρειάζεται ειδική δίαιτα για να είναι υπό έλεγχο. Σεβαστό και κατανοητό. Η νηστεία τότε σχετικοποιειται. Αν θέλουν να νηστέψουν ας συζητήσουν με τον πνευματικό τους πατέρα. Ούτε καθόλου νηστεία,ούτε νηστεία πάση θυσία. Τα άκρα αν τα ακολουθήσουμε θα το πληρώσουμε ακριβά και δεν μας αξίζει. Και αυτό το θέμα έχει πολλές προς συζήτηση πτυχές.

Γ. Για όσους δεν καταλαβαίνουν γιατί να νηστεύσουν.

Αυτοί στηρίζονται στα λόγια του Χριστού πως τα «εκπορευόμενα» κοινούν (εκθέτουν) τον άνθρωπο (κατά Ματθαίον κεφ. 15 στίχος 11) και όχι οι τροφές (εισπορευόμενα) ή «τα εισερχόμενα» όπως συνηθίζουν να λένε. Είναι παρερμηνεία του χωρίου(=στίχου) αυτού της Καινής Διαθήκης να συμπεραίνουμε πως δεν χρειάζεται η νηστεία. Γιατί λοιπόν να νηστεύω; Επειδή κάνω ΕΛΕΥΘΕΡΑ υπακοή στη μητέρα μας Εκκλησία που μας προτείνει την νηστεία για ψυχοσωματική άσκηση και ωφέλεια στο γενικότερο πλαίσιο της μετανοίας και της ταπείνωσης.
Δεν υπάρχει άλλη απάντηση.

Δ. Για όσους θέλουν να νηστεύσουν και δεν έχουν κάνει ακόμη αρχή. Δεν ξέρουν πώς να αρχίσουν. Διαβάζουν για τις μέρες νηστείας· τους φαίνονται πολλές. Δεν το έχουν συνηθίσει,  δεν το κατέχουν, σκέφτονται τη φασαρία  να ετοιμάζουν ξεχωριστά φαγητα στην οικογένεια, δυσκολεύονται πρακτικά πως να το ανακοινώσουν στους οικείους τους, δεν είναι και πολύ σίγουροι κλπ.  Σέβομαι και κατανοώ απόλυτα όλα αυτά. Πρακτικά, θα τους έλεγα, (αν δε θέλουν να ρωτήσουν πνευματικό γιατί δεν εξομολογούνται αφού δεν θέλουν ή δεν ήρθε γι’ αυτούς η κατάλληλη στιγμή),τότε
να αρχίσουν την νηστεία σιγά σιγά. Πρώτα να μην τρώνε κρέας Τετάρτες και Παρασκευές. Ύστερα να μην τρώνε κανένα αρτύσιμο τις Παρασκευές και κατόπιν να νηστεύουν λίγες μέρες τις Σαρακοστής π.χ. την πρώτη και την τελευταία εβδομάδα. Επίσης μια μορφή νηστείας είναι να στερηθούμε (κατά τις μέρες της νηστείας) αυτά που μας ευχαριστούν και μας γίνονται σιγά σιγά και ανεπαίσθητα πάθος: ποτό, τσιγάρο, θέαση θεαμάτων που μας διεγείρουν την φαντασία προς τα σαρκικά πάθη, άσκοπο ξενύχτι, κουτσομπολιό και αργολογία (πολλά και ανούσια λόγια), ακατάσχετη χρήση μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Ε. Το να απαντήσω στην πολύ συχνή ερώτηση: «Όταν κάποιος δεν θέλει να εξομολογηθεί και δεν νηστεύει τις καθιερωμένες ημέρες νηστείας, θέλει όμως να κοινωνήσει περιστασιακώς {σε κάποιο μνημόσυνο «που τον έχουν καλέσει»(!!!) στη γιορτή του , Πάσχα , Χριστούγεννα και άλλες εορτές} πόσο να νηστέψει, πριν πόσες μέρες, πόσες το κρέας πόσες το ψάρι, πόσες το λάδι…»; είναι εύκολο.

Η απάντηση είναι μία και μοναδική: «Πράξε κατά συνείδηση».

Οποιαδήποτε άλλη απάντηση σε τέτοια περίπτωση είναι ανώφελη και εκκλησιαστικώς/πνευματικώς αντιδεοντολογική !

2.Λειτουργική ζωή – Συμμετοχή στα Ιερά Μυστήρια

Λειτουργική ζωή δεν είναι μόνο η θεία λειτουργία Κυριακών, εορτών ή οι κοινωνικές υποχρεώσεις,κηδείες, μνημόσυνα , γάμοι, βαπτίσεις.
Είναι κάθε φορά που χτυπά η καμπάνα. Η καμπάνα των εκκλησιών μας μας  καλούν όλους.
Οι τακτικές μοναστηριακές ακολουθίες (που τελούνται στις ιερές μονές, τουλάχιστον σε όσες έχουν πάνω από 3 μοναχούς) είναι κυρίως οι εξής :
Μεσονυκτικό
Όρθρος
Ωρες
Ακόλουθια της τραπέζης (γεύματα)
Θεία Μετάληψη*
θεία Λειτουργία
Παράκληση
Εσπερινός
Απόδειπνο και χαιρετισμοί.

Στις ενορίες τελείται η θεία Λειτουργία των Κυριακών και εορτών, ο εσπερινός σχεδόν καθημερινά, το απόδειπνο περιστασιακώς, οι έκτακτες ακολουθίες: Αγιασμοί, Ευχέλαιο, Παρακλήσεις, και οι αναφερόμενες στην καθημερινότητα και σε περιστάσεις του πιστού (βάπτιση, γάμος, κηδεία, αγιασμοί, εξομολόγηση, χειροτονία κ.α.).

Αν δεν υπάρχει κατήχηση από την νηπιακή/παιδική μας ηλικία, παράδειγμα γονέων και συγγενών, αν δεν μας εμπνεύσει ο εφημέριος της ενορίας μας ή κάποιος άλλος συνάνθρωπός μας είναι πολύ δύσκολο να έχουμε την ευλογημένη συνήθεια του τακτικού εκκλησιασμού. Συνήθως ο εκκλησιασμός μας γίνεται περιστασιακά, καμμιά εικοσαριά φορές τον χρόνο, για να γιορτάσουμε συνήθως κάποιο ιερό γεγονός ή από κοινωνική υποχρέωση.

Εκκλησιασμός της Κυριακής

Μια καλή αρχή είναι το να προγραμματίσουμε ώστε να λειτουργούμαστε δύο Κυριακές το μήνα τουλάχιστον και να συμμετέχουμε σε μερικές από τις ακολουθίες των καθημερινών π.χ. σε 2-3 καθημερινούς εσπερινούς το μήνα ή άλλες ιερές ακολουθίες εκτός εορτών (άρα με μη επίσημο χαρακτήρα). Η συμμετοχή μας θα ανεβάσει αυτόματα και την ποιότητα της τελέσεως των ακολουθιών, θα αρχίσει να υπάρχει ενδιαφέρον. Από αγιοπνευματικής καθαρά απόψεως, θα μάθουμε πολλά πράγματα. Θα εξασκηθούμε στην εκκλησιαστική ελληνική μας γλώσσα, στα υψηλά νοήματα των ύμνων. Θα τα αισθανόμαστε δικά μας λόγια, όχι λόγια ιερά μεν, αλλά ακαταλαβίστικα και ξένα με τον συνήθη τρόπο σκέψης και έκφρασής μας. Όταν λέμε πως εκκλησιαζόμαστε την Κυριακή δεν εννοούμε το να προσερχόμαστε 9:15 και μετά στο ναό, αλλά το αργότερο 8:30 το πρωί. Εκτός αν είμαστε γονείς παιδιών πριν την εφηβεία. Αν για κάποια εύλογη αιτία καθυστερήσουμε, ο Χριστός μας περιμένει ακόμη και την 11η ώρα (σύμφωνα τον κατηχητικό λόγο του Αγ. Ιωάννου του Χρυσοστόμου που διαβάζουμε το Πάσχα).
Αν πράγματι θέλουμε να προσέλθουμε εγκαίρως στον ναό το πρωί και να δώσουμε στο Θεό την σωματική και ψυχική παρουσία μας, προετοιμαζόμαστε από την παραμονή του εκκλησιασμού. Κοιμόμαστε νωρίς, δεν ξενυχτάμε, δεν τρώμε βαριά, προσευχόμαστε, μελετάμε τον Απόστολο και το Ευαγγέλιο της αυριανής μέρας, προσπαθούμε να είμαστε ήρεμοι με τους οικείους μας. Γενικά χρειάζεται να ξεβολευτούμε γιατί τίποτε καλό δεν κατακτάται άκοπα και αυτόματα.

Πρόσφορο

Προσκομίζουμε το πρόσφορο στο ναό από την προηγούμενη μέρα στον εσπερινό. Το ετοιμάζουμε μόνοι μας ή έστω το αγοράζουμε από το φούρνο. Το προσφέρουμε τυλιγμένο σε λευκή πετσέτα κι όχι σε αλουμινόχαρτό ή χαρτί περιτυλίγματος. Ευχής έργο θα είναι να πηγαίνει στο ναό ένα πρόσφορο το μήνα κ ά θ ε οικογένεια με τα ονόματα υπέρ υγείας και υπέρ αναπαύσεως σε ξεχωριστά χαρτιά, μια φιάλη ελαιόλαδο και να μετέχουμε στην αγορά θυμιάματος, νάματος και άλλων ειδών που χρησιμοποιούνται στη θεία Λατρεία, τα οποία αγοράζει η ενορία.

Μια επίκαιρη ερώτηση είναι πόσο συχνά μπορούμε να κοινωνούμε. Η απάντηση είναι η εξης :
Αν δεν θέλεις να υποτάξεις το εγώ σου σε έναν πνευματικό καθοδηγητή- εξομολόγο και είσαι σύμβουλος του εαυτού σου, τότε πράξε κατά συνείδηση και μην ρωτάς κανέναν. Αφού δεν σε απασχολεί να μάθεις απλά να ζητάς εύκολες απαντήσεις.
Η θεία Λειτουργία γίνεται πάντα για να κοινωνούμε, να μετέχουμε, όπως το ευχέλαιο για να χρισθούμε, ο αγιασμός για να αγιασθούμε και να πιούμε κ.ο.

3. Προσωπική προσπάθεια – προσωπικός πνευματικός αγώνας

Εδώ κρίνονται πολλά, αν όχι όλα, στην πνευματική μας πορεία. Ας εξετάσουμε πώς  σκεφτόμαστε για τον Θεό, πως εκδηλώνουμε την αγάπη μας γι’ Αυτόν , πώς Τον καταλαβαίνουμε, πώς Τον αντιλαμβανόμαστε μόνοι μας, εσωτερικά, στον εσωτερικό μας κόσμο όπου όλα είναι «γυμνά» και ξεκάθαρα .
Να διευκρινήσουμε στο σημείο αυτό  πως  τα πράγματα και η αντίληψη μας για τον Θεό, τον κόσμο και τον εαυτό μας είναι ξεκάθαρα μόνο όταν  έχουμε την αυτογνωσία.  Όταν η  συνείδησή μας είναι αναπτυγμένη ή αναπτυσσόμενη. Όταν καλλιεργούμε γενικά την προσωπικότητά μας , δεν αδρανούμε γινόμενοι έρμαια ( ευάλωτοι) των συναισθημάτων και των εκάστοτε περιστάσεων.

Πώς αντιλαμβανόμαστε την πραγματικότητα του Θεού;
Ο Θεός είναι ο πατέρας μας; Είναι το υπέρτατο ον που εμείς δεν μπορούμε να προσεγγίσουμε; Είναι Αυτός που θέλει να τον εξευμενίζουμε και να τον δωροδοκούμε με προσφορές και τάματα για να μη μας τιμωρήσει και για μας συγχωρήσει; Είναι τιμωρός, είναι δικαστής; Είναι κάτι το απρόσωπο και απροσδιόριστο που δεν μπορούμε να Τον αντιληφθούμε σε καμμία περίπτωση και αμφιβάλλουμε τελικά αν υπάρχει ή εμείς του δίνουμε «σάρκα και οστά» προκειμένου να αντιμετωπίσουμε τα αδιέξοδα της φθοράς , της ασθένειας, του θανάτου, της αδικίας, της αποτυχίας;

Τί από όλα αυτά είναι για εμάς ο Θεός ;

Αν δώσουμε μια απάντηση σε όλα τα παραπάνω, τότε έχει νόημα να μιλήσουμε για προγραμματισμό στην αγιοπνευματική μας ζωή.

Αφού , λοιπόν, έχουμε ξεκαθαρίσει μέσα μας ποιός είναι ο Θεός που πιστεύουμε και για εμάς  είναι: Τριαδικός, Προσωπικός, Πατέρας, Δημιουργός, Παρών στα Ιερά Μυστήρια, Δημιουργός και Κεφαλή της Εκκλησίας, Αγάπη,  Συγχώρηση, Αιωνιότητα, Ανάσταση, αφού έχουμε προσεγγίσει νοηματικά και βιωματικά με όσες δυνάμεις διαθέτουμε το μυστήριο του Θεού ΤΟΤΕ έχει νόημα η δική μας προσπάθεια.

Ας αγαπήσουμε εσωτερικά μέσα μας τον Θεό!  Τότε  θα έχει νόημα να θελήσουμε να ενωθούμε μαζί Του! Να εκφράσουμε την αγάπη μας προς Αυτόν με την προσευχή μας.

Πιο συγκεκριμένα και πρακτικά:

Πρωινή προσευχή

Αυτή που αναφέρουν τα προσευχητάρια. Αφιερώνουμε πέντε λεπτά της ώρας εμπρός στις ιερές εικόνες μας,  μόλις ξυπνήσουμε και πριν πάρουμε το πρωινό μας. Τρώμε μικρό τεμάχιο  αντίδωρο που φροντίζουμε να έχουμε  από προηγούμενη Θεία Λειτουργία, πίνουμε αγιασμό. Κάνουμε σωστά το Σταυρό μας. Όχι γρήγορα και νευρικά.

Στο φαγητό

Το μεσημέρι,  πριν το φαγητό, κάνουμε την προσευχή της τραπέζης και μετά το φαγητό διαβάζουμε την ευχαριστία όπως υπάρχει στο προσευχητάρι. Ή έστω κάνουμε τον Σταυρό μας πριν φάμε και μετά το φαγητό και λέμε : Δόξα τω Θεω !

Εσπερινός

Το απόγευμα διαβάζεται ο Εσπερινός. Αν δεν μπορούμε για διάφορους λόγους (εργασία, διάφορες επείγουσες δουλειές, δεν έχουμε τα σχετικά βιβλία, δεν το έχουμε συνηθίσει κ.α.) να κάνουμε τον εσπερινό ή να παρευρεθούμε στο ναό, περιστασιακώς , όταν μπορούμε, να θυμιάζουμε το σπίτι μας και να ανάβουμε το καντήλι μας ή ένα αγνό μελισοκέρι.

Βραδινή προσευχή

Το βράδυ πριν κοιμηθούμε διαβάζουμε το μικρό ΑΠΟΔΕΙΠΝΟ και τους χαιρετισμούς της Παναγίας. Αν πάλι δεν τα καταφέρουμε, προσευχόμαστε με το κομποσχοίνι ή χωρίς αυτό, λέγοντας
Το: Δόξα σοι ο Θεός!
Το : Κύριε Ιησού Χριστέ Υιέ του Θεού ελέησόν με τον αμαρτωλόν ή την αμαρτωλήν!
Το : Υπεραγία Θεοτόκε σώσον ημάς!

Ψάλουμε το απολυτίκιο του Προδρόμου και Πολιούχου μας.

Διαβάζουμε κάποιες ευχές από το ΑΠΟΔΕΙΠΝΟ όπως το «Και δος ημίν Δέσποτα» και το «Άγιε Άγγελε».
Προσευχόμαστε μετά με δικά μας λόγια, ό,τι μπορεί να βγάλει η ψυχή μας προς τον Δημιουργό μας .
Σε διάφορα βιβλία και κηρύγματα θα έχετε δει άλλες προσευχές, προγράμματα προσευχής κλπ. που μπορεί να σας φαίνονται πιο καλά και πιο ταιριαστά σε σας. Πράξτε κατά βούληση.

Μελέτη Αγίας Γραφής

Κάθε μέρα διαβάζουμε τουλάχιστον μισό κεφάλαιο από την Καινή ή την Παλαιά Διαθήκη .
Ας προτιμήσουμε την Καινή Διαθήκη αν δεν έχουμε τις προϋποθέσεις ακόμη να προσεγγίσουμε το κείμενο της Παλαιάς Διαθήκης. Τις Γραφές είναι καλύτερα να τις διαβάζουμε από βιβλίο και όχι από ηλεκτρονικά μέσα σε ήσυχη μεριά του σπιτιού και ήσυχη στιγμή της μέρας (καλύτερα πρωί), το αρχαίο κείμενο και την μετάφραση.
Σε διάστημα δύο χρόνων, με το πρόγραμμα της ανάγνωσης μισού κεφαλαίου την ημέρα,  κρατώντας αν θέλουμε σημειώσεις με απορίες ή σημεία που μας κίνησαν το ενδιαφέρον, θα έχουμε διαβάσει και μελετήσει ικανοποιητικά την Καινή Διαθήκη και θα ανοίξει μπροστά μας ένας νέος κόσμος νοημάτων και αξιών που δεν τον είχαμε ποτέ φανταστεί.

Εξομολόγηση

Η σχέση μας με τον πνευματικό

Ελεύθερα και αβίαστα όπως είπαμε προσερχόμαστε στην εξομολόγηση αφού έχουμε επιλέξει πνευματικό πατέρα. Καίρια επιλογή για τη ζωή μας! Χωρίς πνευματικό κάνουμε «ερασιτεχνισμούς» με την πνευματική μας προκοπή. Δεν βγάζει  πουθενά αυτή η τακτική, πιστέψτε με. Με τον πνευματικό μας πατέρα που, όπως είπαμε,  εμείς θα επιλέξουμε και θα εξομολογούμαστε όποτε το έχουμε ανάγκη. Ενδεικτικώς αναφέρω πως η εξομολόγηση ωφελεί όταν γίνεται όχι περισσότερο από μια φορά τον μήνα και όχι λιγότερο από μια φορά το χρόνο.
Εκεί, στο εξομολογητήριο, ρυθμίζονται όλα όσα μέχρι τώρα έγραψα με τον καλύτερο και πλέον επικαιροποιημένο και εξειδικευμένο / προσωποποιημένο τρόπο. Ο πνευματικός μας, αφού τον ρωτήσουμε σχετικώς εκδηλώνοντας ενδιαφέρον για την κατάρτισή μας,  θα μας συστήσει και βιβλία πνευματικής οικοδομής προσαρμοσμένα και κατάλληλα για την πνευματική και μορφωτική μας κατάσταση  και έτσι θα προοδεύσουμε. Το εύχομαι και προσεύχομαι γι αυτό!

Διαπίστωση

Είναι απορίας άξιον  το γεγονός ιερείς, ιεροψάλτες, εκκλησιαστικοί συνεργάτες να έχουν χρόνια ολόκληρα ή μεγάλα διαστήματα να εξομολογηθούν, κάποιοι από αυτούς μπορεί και ποτέ! Πού πάμε χωρίς εξομολόγηση αδελφοί μου; Με ποιό «δικαίωμα» απορρίπτουμε ένα από τα επτά Μυστήρια της Εκκλησίας μας; Περιμενουμε τον μεγάλο πειρασμό στη ζωή μας για να δραστηριοποιηθούμε και να καταφύγουμε στην εσωτερική μας αλήθεια και τότε να εξομολογηθούμε ; Σορός οι δικαιολογίες και οι προφάσεις… : «Οι κακοί πνευματικοί» «το βαρύ μας προγραμμα» «Ντρεπόμαστε»…

Αλήθεια όταν κάνουμε τις αμαρτίες που ήταν οι ντροπές;

Ας παρακαλέσουμε τον Τριαδικό Θεό μας να μας αφυπνίσει με την Χάρη Του και την Αγάπη Του. Δεν ξέρουμε πότε θα μας καλέσει κοντά Του. Ας αφήσουμε τους εγωισμούς και ας δοθούμε ψυχή και σώματι στην Αγάπη Του! Ο Άγιος Παΐσιος που είχε πει πως αν δεν αποκτήσουμε ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΦΙΛΟΤΙΜΟ δεν θα προχωρήσουμε πνευματικά και δεν θα δούμε πρόοδο, ας μας σκεπάζει με τις πρεσβείες Του!

Ο Θεός μαζί μας !

Κείμενα : π. Χριστοφόρος

Επιμέλεια κειμένων: ‪κ. Παναγιώτα Καραβία -Αντύπα

*Θεία Μετάληψη είναι μια αρκετά εκτεταμένη προσευχή που διαβάζει ο κάθε πιστός πριν κοινωνήσει. Μας προετοιμάζει. Οι βασικές ακολουθίες για τον πιστό υπάρχουν στις “συνόψεις “, “συνέκδημους” και στα “προσευχητάρια” που όλοι έχουμε στο σπίτι μας.

         Ανεπαύθη εν Κυρίω πριν δέκα χρόνια ο πολυσέβαστος πρωτοπρεσβύτερος π. Σταύρος Δ. Μπάζος εφημέριος του Μητροπολιτικού Ναού Τιμίου Προδρόμου Κρανιδίου, την 7ην Ιανουαρίου 2011.
         Ο μακαριστός π. Σταύρος , γεννήθηκε στο Κρανίδι το 1937, μέλος πολύτεκνης οικογένειας.   Πιστός και ευλαβής άνθρωπος εκ νεότητός του. Εργατικός και αγωνιστής της ζωής σε εποχές δύσκολες. Αγαπούσε την λειτουργική ζωή της Εκκλησίας και τη συναναστροφή του με ιερείς και πνευματικούς ανθρώπους. Εργάστηκε σκληρά ως αγρότης προ της χειροτονίας του. Όλοι μαρτυρούσαν  για την τιμιότητα του, την πνευματική του ωριμότητα , τη λιτή και αυστηρή ζωή του αλλά κυρίως για την αγνή και καθαρή του πίστη στο Χριστό. Ο Κύριος φύτευσε στην καρδιά του τον πόθο της ιερωσύνης  και ο μακαριστός Μητροπολίτης Ύδρας κυρός Ιερόθεος εκτιμώντας τα σπάνια ψυχικά του χαρίσματα, μετά το γάμο του με τη σύντροφο της ζωής του Ειρήνη, τον χειροτόνησε σε ώριμη ηλικία διάκονο και πρεσβύτερο το 1970. Διορίστηκε ως εφημέριος του Ιερού Ναού Ζωοδόχου Πηγής Αγκιστρίου, όπου υπηρέτησε για τρία χρόνια. Ολοκλήρωσε, όντας ήδη σε μεγάλη ηλικία, τις εγκύκλιες και ιερατικές σπουδές του, επωμιζόμενος  παράλληλα με το φόρτο των οικογενειακών και εφημεριακών υποχρεώσεών του και τις απαιτήσεις της μάθησης,  επιδεικνύοντας πολύ υπομονή και αγάπη για τη γνώση και την ιερατική κατάρτιση. Κατόπιν διορίστηκε εφημέριος  του Μητροπολιτικού Ναού Τιμίου Προδρόμου της γενέτειράς του και άσκησε με αυταπάρνηση και ζήλο Θεού τα ιερατικά του καθήκοντα μέχρι το 2006 οπότε, λόγω ασθενείας, συνταξιοδοτήθηκε. Το βάρος της ασθένειάς του το σήκωσε με πολύ πίστη και υπομονή, αντάξια της ιερατικής του πορείας. Ο Τίμιος Πρόδρομος, τον οποίο επάξια για πολλά χρόνια υπηρέτησε, ως ταπεινός και πιστός λευίτης, τον κάλεσε στη χαρά του Παραδείσου την ημέρα της Συνάξεώς Του, επιβεβαιώνοντας ότι Τον ευαρέστησε και αξίως Τον διηκόνησε.
          Ως διάκονος κοντά του για έξι μήνες έμαθα πολλά. Διδάχθηκα ιερατικό ήθος, υπομονή, αγάπη για τις ιερές ακολουθίες, πιστότητα στην εκκλησιαστική τάξη, σιωπή και προσευχή. Τον ευχαριστώ ταπεινά γι΄ αυτά. Το παράδειγμά του σημάδεψε ανεξίτηλα την έναρξη της ιερατικής μου διακονίας. Μας άφησε «οδόν εν η πορευσόμεθα». Άξιος κληρικός, αυστηρός  εξομολόγος με αγάπη και ενδιαφέρον για τα πνευματικά του τέκνα, καλός σύζυγος και στοργικός  πατέρας για τα πέντε παιδιά του, ένα εκ των οποίων αξιώθηκε να τον καμαρώσει ιερέα. Όλα του τα παιδιά και τα εγγόνια έχουν στενή σχέση με την ενοριακή ζωή και τον πνευματικό αγώνα αντλώντας έμπνευση από τον μακαριστό παπα-Σταύρο. Ήταν  σωστός «μοναχός» στην προσωπική του ζωή, απλούς,  ανεπιτήδευτος, ολιγόλογος, πολύ φιλακόλουθος*, λάτρης της άσκησης και της αγρυπνίας, **ρέκτης, άνθρωπος της προσευχής, άνθρωπος του Θεού που απέπνεε την ευωδία του Αγίου Πνεύματος.
         Σεβαστέ μας παπα-Σταύρο, μη μας ξεχνάς στις προσευχές σου μπροστά στο θρόνο του Θεού. Εμείς ταπεινά θα προσπαθούμε να κρατήσουμε αλησμόνητη τη μνήμη σου και ζωντανό  το παράδειγμά σου. Καλό Παράδεισο!

π. Χριστοφόρος 

*αυτός που αγαπά τις ιερές ακολουθίες , τις τελεί ανελλιπώς

**δραστήριος

Ευχή υπέρ υγείας ψυχής και σώματος

Δέσποτα Κύριε Ιησού Χριστέ ο Θεός ημών, ο Σωτήρ του κόσμου και λυτρωτής του γένους των ανθρώπων, ο Ιατρός των ψυχών και των σωμάτων ημών, ο μόνος είδως της των βροτών ουσίας την ασθένειαν, έπιδε, Πολυεύσπλαχνε, και επί τόν δούλον (….) σου τον επικαλούμενον το Πανάγιον Όνομα σου και καταφεύγοντας τη πρεσβεία των Αγίων Σου (…). Δώρησαι αυτώ υγείαν σταθηράν και αδιάπτωτον. Απάλλαξον αυτόν από πάσης νόσου και αδυναμίας ψυχικής και σωματικής και εκ της επηρείας του διαβόλου. Παράσχου αυτώ καιρόν μετανοίας και επιστροφής. Πρόσθες αυτώ πίστιν. Έμπνευσον αυτόν εις έργα ευάρεστά σοι, έργα αγάπης, ειρήνης αμνησικακίας και φιλανθρωπίας και δος αυτώ πάντα τα επίγεια και επουράνια αγαθά σου και ζωήν την αιώνιον.
Ότι Συ ει ο Θεός ημών , Θεός του ελεείν και σώζειν και σοι την δόξαν αναπέμπομεν, τω Πατρί και τω Υιώ και τω Αγίω Πνεύματι νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.

(ποιηθείσα υπό π. Χριστοφόρου Καραβία , Κρανίδι 2019)

Διακονήματα  Ιερού  βήματος

Α.  Γενικές οδηγίες – διευκρινήσεις

Στο ιερό βήμα μπαίνουμε για να συμμετέχουμε με προσευχή και προσοχή στις ιερές ακολουθίες  και για να διακονήσουμε τον ιερέα , βοηθώντας τον. 

Για τα παιδιά Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου:

Η ώρα προσέλευσης  των ιεροπαίδων (παιδιών του ιερού) είναι 10 λεπτά πρίν την έναρξη των ακολουθιών. Ρωτήστε σε κάθε περίπτωση πότε αρχίζουν. Όταν έρθουν καθυστερημένα πολύ, δεν έχει νόημα να λέγονται ιερόπαιδες. Συμμετέχουν όπως και οι υπόλοιποι πιστοί, εκτός ιερού.  

ΑΜΦΙΕΣΗ: Αν μπορούμε φοράμε μπλέ ή μαύρο παντελόνι  , μαύρα ή καφέ παπούτσια (όχι αθλητικά) και λευκό ή άλλο μονόχρωμο πουκάμισο ή μπλούζα χωρίς κουκούλα. Όχι βερμούδες , σόρτς και αμάνικες μπλούζες.

Αν την Κυριακή, ή σε οποιαδήποτε θεία Λειτουργία έρθουμε μετά τις 8.30΄ να μην εισέλθουμε στο ιερό, να καθίσουμε έξω  για να προσευχηθούμε. Στο ψαλτήρι ή στα καθίσματα. Καλό είναι να συνηθίσουμε  να προσευχόμαστε  και εκτός ιερού. Το ίδιο και στις υπόλοιπες ακολουθίες. Αν έρθουμε μετά το μέσο αυτής (μια ώρα μετά την έναρξή της) να μην εισέλθουμε στο ιερό. Αν μας χρειαστεί ο ιερέας,  θα μας φωνάξει εκείνος.

Άμφια (στολές) φοράνε τα παιδιά του ιερού και ράσα οι αναγνώστες:

Στους μεγάλους Εσπερινούς (κόκκινες , άσπρες) ,στους κατανυκτικούς Εσπερινούς (μώβ ή ασπρες) , στις προηγιασμένες (μωβ ή άσπρες) , στον όρθρο και τη Θ. Λειτουργία των Κυριακών και Εορτών αλλά και των καθημερινών      (κόκκινες , άσπρες) , την Μεγάλη Εβδομάδα (μώβ ή άσπρες)  στους Χαιρετισμούς και στον Ακάθιστο Ύμνο (κόκκινες , άσπρες) και στις Αγρυπνίες (κόκκινες, άσπρες).

ΠΩΣ ΜΠΑΙΝΟΥΜΕ ΚΑΙ ΠΩΣ ΣΤΕΚΟΜΑΣΤΕ ΣΤΟ ΙΕΡΟ

Πρίν μπούμε στο ιερό βήμα, κάνουμε μια μετάνοια και προσκυνάμε την εικόνα του αγγέλου στην είσοδο. Μετά, με αργά βήματα, κάνουμε μια μετάνοια και προσκυνάμε τον Εσταυρωμένο, χωρίς να αγγίζουμε με τα χέρια. Στη συνέχεια πλησιάζουμε τον ιερέα , κάνουμε μια μετάνοια και λέμε: Ευλογείτε πάτερ,  την ευχή σας ή απλά : Καλημέρα /καλησπέρα Σας. Με τον ίδιο τρόπο χαιρετάμε και τον ιερέα όταν φεύγουμε. Μετά παίρνουμε τα άμφια του υποδιακόνου στα μέτρα μας (ούτε πολύ μακριά να τα πατάμε ούτε κοντά να φαίνετε το παντελόνι μας ή το πόδι μας) και λέμε στον ιερέα Ευλόγησον δέσποτα.  Και  αφού αυτός την σταυρώσει του φιλάμε το χέρι. Ράσο φοράνε μόνο οι αναγνώστες .

Συνεννόηση με τον ιερέα: Πηγαίνουμε στον ιερέα όταν κάθεται ή όταν δεν είναι κοντά στην αγία τράπεζα και τον ρωτάμε ότι νομίζουμε, προσέχουμε να μην είναι άσχετο με την θεία λατρεία. Γενικά,πάντα ένα παιδί, συνήθως ο πρώτος τη τάξη*αναγνώστης , να κάθεται απέναντι από τον ιερέα , ώστε αν κάτι θελήσει ο ιερέας με ένα νεύμα να του το ζητήσει χωρίς να δημιουργείται  αταξία.

Μην ξεχνάμε:

α. Τα  άμφιά μας (στολές) τα βγάζουμε μετά το Δι΄ ευχών ποτέ πρίν , εκτός αν υπάρχει σημαντικός λόγος. Τα διπλώνουμε και τα βάζουμε στο συρτάρι, σε σημείο που να θυμόμαστε πού βάζουμε τα άμφια που είναι στα μέτρα μας για να τα ξαναβρούμε χωρίς να δοκιμάζουμε την άλλη φορά.

β. Οι αναγνώστες ή τα μεγαλύτερα παιδιά που θα θελήσουν να μάθουν, ρωτούν τον ιερέα κάποια στιγμή εκτός ακολουθίας πώς διπλώνονται τα άμφια του ιερέα, του διακόνου και του υποδιακόνου, τα ράσα, τα ποτηροκαλύματα *, τα μάκτρα* τοεπανωκαλύμαυχο*.   Όταν το μάθει ένας ή δυο, αναλαμβάνουν αυτή την διακονία με υπευθυνότητα και σοβαρότητα.  Αυτό (δίπλωμα , φύλαξη)  γίνεται αμέσως μετά το τέλος των ιερών ακολουθιών. Οι ιερόπαιδες αποχωρούν από το ιερό βήμα μαζί με τον ιερέα μετά το τέλος των ι. ακολουθιών.

γ. Φροντίζουμε οι λαμπάδες (εισοδικά είναι η σωστή τους ονομασία) να είναι καθαρές , να έχουν μελισσοκέρια , όχι μεγαλύτερα από 30 εκατοστά, ούτε μικρότερα από 10 (περίπου τα υπολογίζουμε).Τις σβήνουμε με τον ορθό τρόπο* , όχι φυσώντας τες.

δ. Όσο κι αν είμαστε κουρασμένοι δεν « εξαφανιζόμαστε» με το Δι΄ ευχών ή τουλάχιστον μένει ένας ή δύο. Το ιερό πρέπει να λάμπει μετά τις ακολουθίες. Τα κεριά σβησμένα, η σκόνη από το θυμίαμα σκουπισμένη, τα άμφια και τα ράσα όλων στις θέσεις τους, τα ψίχουλα από το αντίδωρο μαζεμένα (τα ρίχνουμε στη μυρτιά στον κήπο), το ζέον στη θέση του, οι φωνές Κυρίου που περίσσεψαν, στον ειδικό κάδο ανακύκλωσης χαρτιού στην αίθουσα. Να υπάρχουν μπουκάλια με εμφιαλωμένο νερό στο ντουλάπι 2-3, να είναι τουλάχιστον μισογεμάτα τα 2 δοχεία κρασιού και νερού στην αγία πρόθεση (ρωτήστε πώς) κλπ. Δεν ξεχνάμε να πάρουμε και τα μπουφάν μας φεύγοντας, να μην τα παρατάμε στο ιερό.

Β. Ιερές Ακολουθίες

1. Καθημερινός   Εσπερινός (μικρός, χωρίς είσοδο)*

Διακονήματα:

Αν έρθουμε νωρίτερα από την έναρξή του, ανάβουμε το μικρό κεράκι στην αγία τράπεζα. Αν έχει τελειώσει το αντικαθιστούμε. Ρωτάμε που υπάρχουν καινούρια κεριά. Την ώρα του προοιμιακού ψαλμού* ανάβουμε στο καθημερινό θυμιατό* ένα καρβουνάκι. Στο Κύριε Εκέκραξα*  βάζουμε 2  κομμάτια θυμίαμα από την μεγάλη λιβανοθήκη. Όταν δίνουμε και όταν παίρνουμε το θυμιατό από τον ιερέα τον διάκονο , τον επίσκοπο , του φιλούμε το χέρι , σε ένδειξη σεβασμού.

Στο τέλος του Εσπερινού σβήνουμε με  τον σωστό τρόπο*  το κεράκι  της αγίας τραπέζης.

2. Μεγάλος Εσπερινός  Σαββάτου , Εορτών (με είσοδο)*

Ισχύει ότι και στον μικρό εσπερινό με τις εξής διαφορές και προσθήκες: Ανάβουμε το κεντρικό καντήλι ή κερί της Αγίας Τραπέζης. Χρησιμοποιούμε το καλό θυμιατό*   Βάζουμε 4 κομμάτια θυμίαμα από την μικρή λιβανοθήκη. Στο αργό Δόξα Πατρί(δοξαστικό) των Εσπερίων* ανάβουμε λαμπάδες.Ένας ετοιμάζει θυμιατό με 3 κομμάτια λιβάνι από τη μικρή λιβανοθήκη. Και το πλησιάζει στον ιερέα και του το δίνει. Αν είναι πάνω από 4 παιδιά , παίρνουμε το σταυρό και τα εξαπτέρυγα και οι υπόλοιποι λαμπάδες. Στο «Και νύν» βγαίνουμε  με τις λαμπάδες και τα υπόλοιπα πρίν τον ιερέα. Ρωτάμε αν θα πάμε από την εικόνα του Προδρόμου ή από τα καθίσματα των γυναικών. Αν είναι πολλά παιδιά, μια λαμπάδα πηγαίνει μετά τον ιερέα. Αν είναι μόνο ένα παιδί με τη λαμπάδα κάθεται αριστερά όπως κοιτάζει τον ιερέα. Αν είναι περισσότεροι, οι μισοί δεξιά και οι μισοί αριστερά του. Ο σταυρός ακριβώς κάτω από τον μεγάλο πολυέλαιο. Αυτά ισχύουν και για την θεία λειτουργία, όπου θα τα γράψουμε επιγραμματικά.

[Τα μεγάλα παιδιά και οι αναγνώστες να κατατοπίσουν με αγάπη  και υπομονή τα μικρότερα για όλα τα παραπάνω , τμηματικά , όποτε και όσο χρειάζεται. Τίποτα δεν πετυχαίνεται αμέσως.]

Αρτοκλασία: Αν υπάρχει αρτοκλασία στον όρθρο ή στον εσπερινό (στο κέντρο του ναού) ρωτάμε  τον ιερέα πότε να ανάψουμε τα κεριά που είναι πάνω ή δίπλα στους άρτους.   Πηγαίνουμε το θυμιατό με καινούριο καρβουνάκι αναμμένο (τα καρβουνάκια τα ανάβουμε στην ειδική θέση που μοιάζει με μικρό ναό, αριστερά, στη γωνία του ιερού, για να μην γεμίσει καπνό το ιερό βήμα) και  2-3 κομμάτια από την μικρή λιβανοθήκη στο χέρι . Καθόμαστε αριστερά (όπως κοιτάζουμε , δηλαδή στο δεξί χέρι του ιερέως)  και περιμένουμε. Μόλις πει: «Ευπρόσδεκτον ποίησον την δέησιν ημών…» βάζουμε το λιβάνι και του δίνουμε το θυμιατό.  

3. Εσπερινός  με Προηγιασμένη:  

Στα ειρηνικά* έχουμε αναμμένο θυμιατό και ένα μελισσοκέρι και πλησιάζουμε τον ιερέα να μας δώσει οδηγίες, μέχρι να μάθουμε μόνοι μας τη σειρά. Φοράμε μωβ ή άσπρες στολές. Λίγο νωρίτερα γίνεται στην προηγιασμένη η προετοιμασία για την είσοδοκαι τα σχετικά με αυτή (κοίτα σελίδα 5)  από  ότι στους μεγάλους Εσπερινούς. Είμαστε κοντά στον ιερέα για να μας πει πότε βγαίνουμε.  Μετά την είσοδο , αμέσως ανάβουμε καρβουνάκι καινούριο.  Ένα παιδί δίνει στον ιερέα (αν είναι άγαμος) το επανωκαλύμαυχό*  του ή το κουκούλι του* για να το φορέσει. Αυτός που το δίνει να έχει καθαρά χέρια από λιβάνι, κερί, καρβουνάκι. Σχεδόν αμέσως , μετά το πρώτο ανάγνωσμα* χρειάζεται πάλι  θυμιατό.Βάζουμε λιβάνι 2-3 κομμάτια από την μικρή λιβανοθήκη . Προσθέτουμε σε λίγο, κι άλλο λιβάνι. Έτοιμο επίσης για όταν  μας το ζητήσει ο ιερέας  ένα αναμμένο μελισσοκέρι.

Την Μεγάλη εβδομάδα, διαβάζεται και Ευαγγέλιο στην Προηγιασμένη μετά τα πολλά Κατευθυνθήτω*. Ανάβουμε λαμπάδες όλα τα παιδιά και βγαίνουμε μπροστά στην ωραία πύλη , μόλις πεί ο Ιερέας: Και υπέρ του καταξιωθήναι*

Μόλις ο ιερέας πεί  Όσοι Κατηχούμενοι προέλθετε* ανάβουμε καρβουνάκι.

Μετά , μόλις πει ο ιερέας την εκφώνηση* «Κατά την δωρεάν του Χριστού σου»,   πλησιάζουμε τον ιερέα με το θυμιατό. Μόλις σηκώσει τα χέρια του ψηλά και κάνει μετάνοιες του προσφέρουμε το επανωκαλύμαυχο (δες παραπάνω) και ταυτόχρονα το θυμιατό με 3 κομμάτια λιβάνι από την μικρή –πάντα–λιβανοθήκη ή από το κουτάκι που θα είναι ανοιχτό.

Όταν μπεί μέσα από το θυμιάτισμα ο ιερέας του παίρνουμε το επανωκαλύμαυχο και το κρεμάμε.  Ένα παιδί  – μόνο ένα – με μελισσοκέρι και θυμιατό εισοδεύει * με τον ιερέα  τα Προηγιασμένα Δώρα. Πηγαίνει αμέσως αριστερά από την βόρεια πύλη*προς την ωραία πύλη με σιγανό κουδούνισμα του θυμιατού και σκυμμένο το  κεφάλι. Μπαίνει μέσα από την νότια πύλη. Αμέσως προσφέρει το θυμιατό στον ιερέα αφού πρώτα κλείσει την ωραία πύλη (καταπέτασμα)*  το ίδιο παιδί ή άλλο που βρίσκεται ήδη στο ιερό πατώντας μπροστά από την αγία τράπεζα με το ένα πόδι του μόνο*. Λίγο πρίν το Πάτερ ημών  πατά το κουμπί του βραστήρα . Στην εκφώνηση :Τα Προηγιασμένα Άγια* βρίσκεται ήδη ένα παιδί αριστερά (κοιτάζοντας την αγία Τράπεζα) –αντίθετα από ότι στις άλλες θείες λειτουργίες– με το ζέον (βρασμένο όχι απλώς ζεσταμένο) νερό. Τον βραστήρα τον ετοιμάζουμε από πριν, από την αρχή της  ακολουθίας, βάζοντας 3 γεμίσματα του σκεύους* μέσα στον βραστήρα από εμφιαλωμένο νερό, αφού έχουμε ξεπλύνει καλά  και τον βραστήρα και το σκεύος . Όταν προσφέρουμε το ζέον λέμε  χαμηλόφωνα στον ιερέα: Ευλόγησον Δέσποτα το ζέον. Μετά αφού μας επιστρέψει ο ιερέας το σκεύος άδειο το ξαναγεμίζουμε με από τον βραστήρα και το τοποθετούμε στην αγία πρόθεση* αριστερά και μέσα. Αδειάζουμε και σκουπίζουμε-στεγνώνουμε με χαρτί κουζίνας τον βραστήρα και τον βάζουμε μέσα στον ντουλάπι εκτός αν την επομένη θα έχουμε πάλι θ. Λειτουργία . Αν θα έχουμε (θ.λ.) τον αφήνουμε πάνω στο ντουλάπι. Το αντίδωρο κόβεται σε μικρά κυβικά κομμάτια* .  Φώτα ωραίας πύλης και πρώτος πολυέλαιος ανάβονται και ανοίγει η ωραία πύλη*  όταν πλένει ο ιερέας τα χέρια του πρίν το Μετά  φόβου*.  Θυμιατό με 1 κομμάτι λιβάνι από την μικρή λιβανοθήκη αμέσως μετά το Σώσον ο Θεός* . Αμέσως κλείνονται τα φώτα της ωραίας πύλης  ενώ μένει αναμμένος ο  πρώτος πολυέλαιος . Ένα παιδί δίνει το επανωκαλύμαυχο στον ιερέα μετά την ευχή Δέσποτα Παντοκράτωρ*. Βγαίνει έξω στην αντιδωροθήκη  το πανέρι  όταν πει ο ιερέας Ευλογία Κυρίου* . Με το Δι΄ευχών διαβάζει κάποιος τους 2  ψαλμούς* και αμέσως την ευχαριστία από το βιβλίο Μεγάλη Τεσσαρακοστή*  

4. Όρθρος – θ. Λειτουργία

Συνήθως οι ιερόπαιδες συμμετέχουν στους όρθρους των Κυριακών και μεγάλων Εορτών και σπάνια έως ποτέ των καθημερινών , λόγω σχολικών υποχρεώσεων. [Σε πρόσφατη (Μάρτιος 2014) επίσκεψή μου σε ενορία μικρού χωριού της Αίγινας, εντυπωσιάστηκα θετικά γιατί από νωρίς είδα παιδιά δημοτικού στο ιερό με τη σχολική τους τσάντα  και στις 8 πήραν ευχή από τον ιερέα και πήγαν στο σχολείο τους. Αυτό βέβαια δεν ήταν σπάνιο φαινόμενο πρίν μερικά χρόνια, αλλά ο Κύριος ξέρει γιατί , σπανιώτατα στις μέρες μας συναντά κανείς μικρά παιδιά με ζήλο Θεού]

Επανερχόμαστε στον Όρθρο και θ. Λειτουργία των Κυριακών , εορτών και αγρυπνιών.

Διακονήματα κατ’ άτομον:

α. Αντίδωρο

πανέρι με πρόσφορα κατά την προσκομιδή στην αγία πρόθεση, κοπή, έλεγχος μετά το Πιστεύω της θ.λ. αν θα φτάσει, ευλογία προσφόρων (αν χρειάζεται)  μετά το «Εξαιρέτως», επίσης την ίδια στιγμή ευλογία όλων των πανεριών με το αντίδωρο, το πανέρι στην αντιδωροθήκη μετά την οπισθάμβωνο ευχή* , δίπλα στον ιερέα με δεύτερο γεμάτο πανέρι κατά το μοίρασμα, μέριμνα και ευθύνη να φτάσει το αντιδωρο για όλους , συλλογή σε ένα μέρος των προσφόρων που περίσσεψαν στο τέλος, καθαρισμός από ψίχουλα σε όλο το ιερό.

β. θυμιατό

Το άριστο είναι να θυμιάζουμε με καρβουνόσκονη. Παρασκευάζεται από κληματόβεργες που καίγονται σιγά-σιγά. Κρατάει περισσότερο, καίγεται όλο το θυμίαμα  αφού βυθίζεται στην αναμμένη  σκόνη. Το δύσκολο είναι να ετοιμαστεί το θυμιατό και το ότι πρέπει να μπεί το θυμίαμα ένα λεπτό νωρίτερα για να βγάλει την ευωδία του την ώρα που το θέλουμε. Αν κάποιος θέλει να μάθει την διαδικασία, να μου το πεί εκτός ακολουθίας. Από δω και στο εξής αναφερόμαστε στο θυμιάτισμα με καρβουνάκι. Ανάβουμε καρβουνάκι: πρίν το Ευλογητός*  του όρθρου ( το ξεσκέπαστο θυμιατό, μόνο τότε), μετά το εωθινό ευαγγέλιο* , αμέσως μετά το θυμίαμα στην Τιμιωτέρα* , μετά την είσοδο του Ευαγγελίου στη θ.Λειτουργία, μετά το Πιστεύω, μετά το Πάτερ ημών. Σύνολο 6 καρβουνάκια. Ανάβουμε τόσα πολλά για καλύτερη απόδοση του θυμιάματος. Το προηγούμενο καρβουνάκι με ένα κουτάλι το αδειάζουμε στο άλλο θυμιατό. Πρίν ανάψουμε το πρώτο καρβουνάκια αδειάζουμε στον κάδο σκουπιδιών και τα 2 εσωτερικάτων θυμιατών κρατώντας λίγη στάχτη (δεν τα αδειάζουμε εντελώς). Χρειάζεται θυμιατό έτοιμο με λιβάνι 2-4 κομμάτια (είναι θέμα εμπειρίας πότε 2 , πότε 4) από την μικρή λιβανοθήκη: λίγο μετά το Εωθινό ευαγγέλιο της Κυριακής (ξεσκέπαστο θυμιατό) στην Τιμιωτέρα , (κανονικό, σκεπαστό θυμιατό) στην κάλυψη των τιμίων Δωρων* (γίνεται στα πασαπνοάρια* συνήθως), στην Δοξολογία (αν δεν υπάρχει αρτοκλασία μετά) , πρίν τον Απόστολο, στο Χερουβικό (δες αυτό που γράψαμε στην προηγιασμένη), στο Εξαιρέτως, Μετά τη θ. Κοινωνία αμέσως, στο Μνημόσυνο(αν υπάρχει)  κατά τον ύμνο Μετά τον Αγίων* και σε άλλες περιπτώσεις που θα μάθετε με την πείρα σας.

γ. ζέον (=βραστό νερό)

Λίγο πρίν το Πάτερ ημών  πατά ο υπεύθυνος το κουμπί του βραστήρα . Στην εκφώνηση Τα Άγια τοις Αγίοις* βρίσκεται ήδη ένα παιδί δεξιά (κοιτάζοντας την αγία Τράπεζα) – με το ζέον (βρασμένο όχι απλώς ζεσταμένο) νερό. Τον βραστήρα τον ετοιμάζουμε από πριν, από την αρχή της  ακολουθίας, βάζοντας 3 γεμίσματα του σκεύους* μέσα στον βραστήρα από εμφιαλωμένο νερό, αφού έχουμε ξεπλύνει καλά  και τον βραστήρα και το σκεύος . Όταν προσφέρουμε το ζέον λέμε  χαμηλόφωνα στον ιερέα: Ευλόγησον Δέσποτα το ζέον. Μετά αφού μας επιστρέψει ο ιερέας το σκεύος άδειο το ξαναγεμίζουμε με από τον βραστήρα και το τοποθετούμε στην αγία πρόθεση*αριστερά και μέσα. Αδειάζουμε και σκουπίζουμε-στεγνώνουμε με χαρτί κουζίνας τον βραστήρα και τον βάζουμε μέσα στον ντουλάπι εκτός αν την επομένη θα έχουμε πάλι θ. Λειτουργία . Αν θα έχουμε (θ.λ.) τον αφήνουμε πάνω στο ντουλάπι.

δ. Λαμπάδες, εξαπτέρυγα, σταυρός

1. Λαμπάδες αριστερά από την αγία τράπεζα τις Κυριακές και κάτω από την ωραία πύλη στις Εορτές την ώρα που διαβάζεται το εωθινό Ευαγγέλιο και μετά έξω στον ναό για την προσκύνηση του Ευαγγελίου (μόνο τις Κυριακές) δεξιά και αριστερά του ιερέως. Τις ετοιμάζουμε στην εκφώνηση Ότιάγιος ει ο Θεός…και εν αγίοις επαναπαύη*. Όσα τα παιδιά που είναι στο ιερό τόσες και οι λαμπάδες. Αν υπάρχουν παιδιά, οι αναγνώστες δεν κρατούν λαμπάδα.

2. Λάμπάδες, εξαπτέρυγα , σταυρός κατά την μικρή είσοδο στη θ. Λειτουργία. Τις ετοιμάζουμε λίγο νωρίτερα από το ο Μονογενής Υιός, στην αρχή της θ.Λειτουργίας. Η σειρά είναι η εξής και προσαρμόζεται ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών: ΛΑΜΠΑΔΑ- ΕΞΑΠΤΕΡΥΓΟ ΣΤΑΥΡΟΣ -ΕΞΑΠΤΕΡΥΓΟ – ΛΑΜΠΑΔΑ- ΙΕΡΕΑΣ ΜΕ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ- ΛΑΜΠΑΔΑ. Πηγαίνουμε από τα καθίσματα των γυναικών και από το κέντρο.

3. Λαμπάδες και μελισσοκέρια (ανάλογα με τα παιδιά) στο Ευαγγέλιο. Τα ετοιμάζουμε στον Απόστολο.

4. Με την ίδια διάταξη της μικρής εισόδου (δ, 2)γίνεται και η μεγάλη είσοδος των Τιμίων Δώρων με την προσθήκη θυμιατού με καινούριο θυμίαμα πρίν τον ιερέα. Τα ετοιμάζουμε όταν ψάλεται ο Χερουβικός ύμνος*.

ε. Καμπάνες

(αν δεν ξέρουμε το πότε να έχουμε το νού μας να μας κάνει νόημα ο ιερέας, μόνο να θυμόμαστε σε ποιο σημείο βρισκόμαστε για να χτυπήσουμε τις σωστές καμπάνες πχ καταβασίες, δοξολογία κλπ)

Υπάρχει κατάλογος με τις μελωδίες κοντά στο χειριστήριο του καμπαναριού μέσα στο ιερό βήμα . Σας γράφω όμως για να ξέρετε τα νούμερα από τις καμπάνες 

Εσπερινος καθημερινών : Μ9

Ορθρος καθημερινών Μ9

Καταβασιες καθημερινών : Μ1

Δοξολογια καθημερινών: Μ3

–///—-

Εσπερινος Σαββάτου : Μ3

Ορθρος Κυριακής Μ1

Καταβασιες Κυριακής Μ8

Δοξολογία Κυριακής Μ4

——

Εορτές

Εσπερινος : Μ8

Ορθρος : Μ3

Καταβασιες Μ8

Δοξολογία Μ4 ή Μ7

——

Μεγάλες εορτές

Εσπερινος : Μ8, Μ4, Μ7

Ορθρος Μ3, Μ7

Καταβασιες Μ8, Μ7

Δοξολογία : Μ4,Μ8, Μ10

—Στις μεγάλες εορτές μετά το Δι ευχων της θ. Λειτουργίας Μ4,Μ8, Μ10

στ . Φώτα:

Τα ανάβουμε :

στο δοξαστικο  καθε μεγάλου Εσπερινού και του εσπερινού του Σαββάτου,  

στην απόλυση του Μ. Εσπερινού και του Εσπερινου του Σαββάτου

στο Ευαγγέλιο του όρθρου και στο εωθινο Ευαγγέλιο της Κυριάκης τον ακούνε την εκφώνηση : Ότι Άγιος ει ο Θεός ημων

από τις Καταβασίες μέχρι το τέλος της Τιμιωτέρας στον όρθρος

Στην δοξολογία,

στον απόστολο της θ.Λειτουργίας μέχρι το τέλος του ευαγγελίου και του κηρύγματος,

στο Μετά φόβου Θεού μέχρι την απόλυση.

Δεν ξεχνάμε να τα κλείσουμε την σωστή ώρα.

στην είσοδο του Μεγάλου Εσπερινού ως το τέλος, στο εωθινό ευαγγέλιο ως το τέλος της θ.Λειτουργίας

Στο εωθινό Ευαγγέλιο. Μετά τους σβήνουμε.

Φως νιπτήρα: όταν χρειάζεται ανάβουμε, όταν δεν χρειάζεται σβήνουμε.

Φως αγίας προθέσεως : το ανάβει  και το σβήνει ο ιερέας ή μας λέει πότε

Φως σκευοφυλακίου : ανάβουμε όταν διπλώνουμε τις φωνές  Κυρίου και μετά το σβήνουμε.

Μεγαλος κεντρικός προβολέας

[δεύτερος διακόπτης απο δεξιά απο την πάνω σειρά διακοπτών]

Στο «Εξαιρετως» και σβήνει στο Δι ευχων

Στις αγρυπνίες γενικώς δεν ανάβουμε κανένα φως , αν χρειαστεί θα μας πεί ο ιερέας.

ζ. Φωνή Κυρίου

Ετοιμάζεται από ένα ή δύο παιδία που θα τους το αναθέσει ένας αναγνώστης στον όρθρο και μοιράζονται μετά το Δι΄   ευχών ένα  παιδί(διαφορετικό κάθε φορά) που θα ορίσουν οι αναγνώστες, εξηγώντας τους να δίνουν σε όλους και να λένε Καλημέρα. Μαζί με το αντίδωρο βγαίνει και παίρνει τη θέση του και το παιδί με τις φωνές Κυρίου, το οποίο προσέχει τις ανακοινώσεις που θα πεί ο ιερέας και είναι σε θέση να τις επαναλάβει όταν του το ζητήσει, προς εξάσκηση της προσοχής .

η.  Πότε δεν καθόμαστε:

Στον εξάψαλμο, στο Ευαγγέλιο του όρθρου, στην Τιμιωτέρα, στην Δοξολογία, στο Ευλογημένη η Βασιλεία , στο Άγιος ο Θεός στο Ευαγγέλιο της θ.Λειτουργίας, στο Χερουβικό, από την μεγάλη είσοδο μέχρι το Εν Πρώτοις*, από το Μετά φόβου Θεούμέχρι το Δι΄ ευχών . Τα υποδεικνύουν οι αναγνώστες με ωραίο τρόπο στα παιδιά. Μοιράζουν στα παιδιά από δ΄ δημοτικού και πάνω τα βιβλιαράκια της θ. Λειτουργίας στην Δοξολογία, τα φυλλάδια με τα απολυτίκια και τα κοντάκια αμέσως μετά την μικρή είσοδο. Τα μαζεύουν και τα φυλάσσουν μετά τη χρήση τους. Δείχνουν στα μικρότερα παιδία αν χάσουν την σελίδα. Καλό θα είναι στον όρθρο οι αναγνώστες να παρακολουθούν μαζί με τα παιδιά την ακολουθία από τα βιβλία του ιερού, ανάλογα με την περίπτωση και σε συνεννόηση με τον ιερέα. Δεν μιλάμε μεταξύ μας γιατί μας αποσπά και δεν προσέχουμε τα διακονήματά μας. Την ώρα του κηρύγματος κρατάμε ήσυχα τα παιδιά.  Τον σταυρό μας τον κάνουμε σωστά χωρίς υπερβολές. Προσέχουμε να μην κοινωνούμε απροετοίμαστοι.

Τα διακονήματα που αναλύσαμε παραπάνω (α-η) τα αναθέτουν οι αναγνώστες σε όσα παιδιά νομίζουν έχοντας την μέριμνα , την επίβλεψη και την ευθύνη για την σωστή διεκπεραίωσή τους. Τα παιδιά μαθαίνουν εύκολα, αρκεί να τουςενδιαφέρει κάποιο και να το αγαπήσουν. Γι΄ αυτόκάνετε υπομονή. Αν δεν υπάρχουν πολλά παιδιάπαίρνουν 2-3 διακονήματα ο καθένας. Καλό είναι να μην  βοηθούν καθόλου ενήλικες, αλλά τώρα στην αρχή ίσως είναι απαραίτητο.

Σημείωση: Σε όσες λέξεις υπάρχει αυτό το σημείο(*) θα πει ότι αναφερόμαστε σε ειδική ορολογία που ίσως είναι δυσνόητη ή σε φράσεις της Θείας Λειτουργίας και των ιερών ακολουθιών. Απαντήσεις και διευκρινήσεις ζητήστε  από τον ιερέα την ώρα του κατηχητικού ή ερευνήστε το μόνοι σας σε σχετικά βιβλία. Σας συνιστώ  το βιβλίο Λατρευτικό εγχειρίδιο του π. Γ. Κουγιουμτζόγλου. Για τα αφορώντα στην Μεγάλη Εβδομάδα θα συναντηθούμε συν Θεώ το Σάββατο του Λαζάρου, θα ενημερωθείτε σχετικώς. Για τις αρχιερατικές θείες Λειτουργίες και χοροστασίες θα αναφερθούμε εν καιρώ. Μη διστάζετε, παρακαλώ, να με ρωτάτε  για ο,τιδήποτε θελετε σχετικό ή όχι .

Ο Θεός να μας φωτίσει όλους. 

Να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις προσευχής και προσήλωσης και κατάνυξης στη θεία λατρεία και εντός του ιερού βήματος.

Για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός, ο οποίος είναι πιστεύω και δικός σας στόχος, ελπίζω στην πολύτιμη και καθοριστική συμβολή Σας!!! Ο Κύριος να σας φωτίζει και να σας δίνει θείο ζήλο!!!

Με πολλή αγάπη Χριστού

π. Χριστοφόρος

6/11/2023